"Unha colección privada" en DIDAC

Redacción. -

Unha colección privada que non é grandilocuente nin extravagante, que non bascula ao redor dunha única temática concreta e que permaneceu inédita ata o de agora. A súa condición discreta é directamente proporcional ao seu nivel de esixencia e complexidade, sendo capaz de contar demasiado sen deixar de contar demasiado pouco.

Tentar abarcar nunha exposición unha colección particular é tarefa imposible, aínda que si podemos aprehender algúns dos seus relatos: os que nos falan de conceptos; os que nos abocan ao misterio dos obxectos; as paisaxes que son tantas e tan ricas en matices como queiramos proxectar; os que nos mergullan en valores abstractos; ou os que nos conducen ao universo da otredad. Todo cabe no universo calidoscópico dunha colección privada, máxime cando é produto de dúas miradas atentas.

Artistas: Ignasi Aballí, Helena Almeida, Rosana Antolí, Nobuyoshi Araki, Berta Cáccamo, Sophie Calle, Carmen Calvo, Merlin Carpenter, Jacobo Castellano, Phil Collins, José Pedro Croft, Stan Douglas, Dora García, Alberto García-Alix, Christian García Bello, Cristina Garrido, Nan Goldin, Paul Graham, Ana Jotta, Hilla Kurki, João Louro, Vivian Maier, Robert Mapplethorpe, Vítor Mejuto, Matt Mullican, Lucio Muñoz, Melik Ohanian, Pamen Pereira, Allen Ruppersberg, Julião Sarmento, Soledad Sevilla, Malick Sidibé, Rui Valerio, Eulàlia Valldosera, Lawrence Weiner, Francesca Woodman

Sábado 11 ás 12 h na Fundación DIDAC (Rúa Pérez Costanti, 12)

Comisario: David Barro

 

Move a lingua!

Redacción. -

Cada 7 de febreiro Galicia celebra o Día dos Medios en Galego. Unha data que lembra a saída da primeira publicación xornalística realizada integramente na nosa lingua. Aló por 1876, Valentín Lamas Carvajal editaba en Ourense 'O Tío Marcos d'A Portela'.

Para celebralo, como previa do minifestival de música galega contemporánea deste xovs 9 ás 20:30h na Sala Capitol con Ortiga e Grande Amore, este propio martes 7, celebrouse unha rolda de prensa de presentación no Pazo de San Roque, a sede da Secretaría Xeral de Política Lingüística, coa presenza do presidente da organizadora Asociación de Medios en Galego (AMEGA), Pablo García (de Radio Estrada), Valentín García (SXPL), Mercedes Rosón, concelleira de Acción Cultural de Santiago, e os artistas Ortiga e Grande Amore.

Arrincou a rolda Pablo García, agradecendo a colaboración dende o primeiro da SXPL, así como do Concello de Santiago, e a Deputación da Coruña. “Nos últimos anos consolidamos en Galicia unha rede estable de medios de comunicación que constitúen un soporte para unha información veraz, plural e participativa en galego. Os medios en galego contribuímos á existencia dunha oferta informativa real na nosa contorna e da nosa contorna, cunha ollada galega. Do mesmo xeito conseguimos que o resto do mundo se entere do que acontece en Galicia, novas, avances tecnolóxicos, descubrimentos científicos, gastronomía, turismo, industria... Sen caer na autocomplacencia é momento de sacar peito e de estar moi orgullosos do camiño percorrido, hoxe celebramos a sexta edición dos medios en galego, máis unidos e mais fortes ca nunca, dentro dos máis de 130 medios que conforman AMEGA temos todo tipo de medios, TV, RADIO, Prensa Escrita, Dixitais... que cubren todas as necesidades de información e lecer. Medios xeralistas e especializados, que non só é que utilicen como lingua vehicular o galego, senón que difunden e posibilitan o xeito de vivir en galego”.

García fixo fincapé na importancia de conectar ca mocidade, e de que “os medios de comunicación son un vehículo de sustento das linguas e da identidade dun pobo, e como tal servimos para que os galegos e as galegas e todos os neofalantes que se acheguen á nosa fermosa lingua poidan ser informados, educados e entretidos en galego”. Por iso, “o futuro xa está aquí, e ante os novos desafíos temos ante nós un prometedor camiño. O talento está na casa, uns medios veraces e de calidade que tenden pontes en lugar de levantar murallas e que este ano convídanvos a Escoitar en galego, ler en galego, ver en galego e gozar en galego”.

García apuntou ademais que o concerto que será retransmitido polas emisoras municipais galegas e que irá precedido dun programa especial, de radio, en directo dende a mesma sala.

Pola súa parte, a concelleira Mercedes Rosón, tomou a palabra poñendo o foco en que “o futuro xa está aquí, con Grande Amore e Ortiga”, como se comprobou coa rápida venda de entrada, facendo patente esa conexión coa xente máis moza.

“É tan importante reivindicar este día para visibilizar esa eiva de que a meirande parte da oferta informativa está en castelán e que os datos do uso do galego son moi comprometidos, onde a perda de galegofalantes se acentúa sobre todo nas novas xeracións. Semella que o 50% da docencia en galego non é suficiente, cando a área ciencia-tecnolóxica queda fora desta porcentaxe”.

Lembrou que “o Concello de Santiago foi pioneiro nos anos 80 na normalización lingüística, e seguímolo facendo, a través dos espazos máis tradicionais e dende o eido empresarial e económico”. “Estamos no mesmo barco que os medios en galego, un barco ao que aínda lle seguen faltando apoios para enderezar o seu rumbo, para que a lingua galega se consolide nos medios, que sería fundamental para a supervivencia do meirande patrimonio que temos en Galicia, que é a nosa lingua”.

“Eu vou mover tamén a lingua para que os medios en galega teñan o seu espazo”, prometeu.

Valentín García dou a benvida ao Pazo de San Roque, ao “Pazo da Lingua, que se pon de gala para recibir aos medios en galego, fundamentais no proceso de normalización”. Lembrou a data que lembra o día de hoxe, e reflexionou sobre se “Valentín Lamas Carbajal soñou cun Tio Marcos da Portela en galego, e malia que a realidade é que tivemos que agardar moitos anos para que o galego estea nos medios, agora temos que celebralo”. Destacou a cifra de 130 medios na nosa lingua, “un dato para estar orgullosos, pero non para baixar a intensidade. Nunca houbo tantos medios como agora na nosa lingua, pero todas as administracións temos que seguir fomentando a creación de información nos medios Máis próximos á mocidade, como redes sociais, dixitais, radios, tv... Porque recibir información na nosa lingua é como recibir unha información máis nosa”.

Destacouo o proceso de mellora dos eventos polo Día dso Medios en Galego, dende aquel 2018 Barallobre ata este minifestival na Sala Capitol. “Vale máis o que diga Grande Amore ou Ortiga nun escenario que o que diga o Secretario Xeral de Política Lingüística en calquera foro. Eles representan ese sector onde nos costa máis chegar”.

Os artistas falaron

Grande Amore comezou ligando a historia da nosa lingua. “Se vise Valentín Lamas Carbajal o que vai pasar o xoves...” “Igual botaba unha peza”, respondíalle Pablo García. O artista de Valadouro fixo un paralelismo entre a situación dos medios en galego e o mundo da música. “Nunca houbo a sensación de dicir cantos proxectos musicais hai en galego”. A pesar dos datos, considera que é “momento de ser optimista, porque creo que hai efervescencia creativa na nosa lingua”. Ademais, cun sorriso, sinalou que “para min, galegofalante da variante da Mariña, que digo orgulloso faigo, estou aquí encantado, porque ademais nunca tiven o debate de que en lingua fago música, é algo evidente”.

Ortiga deixou claro que non ten un discurso politizado, pero que cre “super imporante reivindicar a lingua, pero non facelo con descendencia, e non na eterna chorada do “non nos axudan”. Como a ninguén. Temos que asumir que a cousa está complicada pero hai que remar”. En calquera caso, defende que “creo que aportamos, na medida do que podemos, a normalizar a cousa”, orgulloso de que a AMEGA o contactase para participar nisto.

Ambos reflexionaron sobre o bo momento da música galega contemporánea. “É verdade que temos un foco enriba, de que “mola” cantar en galego. Pero tamén vemos que aínda existe iso de “Guau... y lo haces en gallego”. Non sei se iso chagará a cambiar nunca”, comentou Ortiga. “Eu, se un tema me saen en galego, en galego, se me sae en castellano, en castellano. A sociedade ten que evolucionar. Creo que iso é normalizar. Aínda me preguntan “Por que en galego?” Pero que pregunta é esa?!”, preguntouse, orgulloso.

www.mediosengalego.gal mediosengalego@gmail.com

Grande Amore recoñeceu que cantar en galego “xenera un prestixio, pero non sei sei se chegará a normalizar. Certo que coñezo xente nova que non son galegofalantes e que xa escolle o galego como vehículo”.

O FESTIVAL

O xoves 9 de febreiro, a partir das 20:30h, e en colaboración coa Secretaría Xeral de Política Lingüística e o Concello de Santiago, organizamos na Sala Capitol un minifestival de música galega contemporánea cos concertos de Grande Amore e Ortiga.

As entradas, que saíron este luns, agotáronse en apenas 2 horas, polo que está colgado o cartel de #Nonhaientradas.

Día dos Medios en galego

Redacción. -

Cada 7 de febreiro Galicia celebra o Día dos Medios en Galego. Unha data que lembra asaída da primeira publicación xornalística realizada integramente na nosa lingua. Aló por 1876, Valentín Lamas Carvajal editaba en Ourense 'O Tío Marcos d'A Portela'.

En 2023, somos máis de 130 medios o que utilizamos a nosa lingua como vehículo, como ferramenta, como obxectivo en si mesmo. 130 medios polos que que en cada rolda de prensa, en cada boletín informativo, en cada noticia, reportaxe, entrevista, infografía… a lingua e a ollada galega están presentes. Nas ondas, na rede e no papel. 130 medios que dignificamos, facendo máis útil, a nosa lingua.

A día de hoxe, cento de cabeceiras conformamos a AMEGA. E para seguir movendo a nosa lingua, e catapultala entre a nosa mocidade, organizamos unha xornada festiva con dúas das referencias máis relevantes no panorama musical galego.

O xoves 9 de febreiro, a partir das 20:30h, e en colaboración coa Secretaría Xeral de Política Lingüística e o Concello de Santiago, organizamos na Sala Capitol un minifestival de música galega contemporánea cos concertos de Grande Amore e Ortiga. O evento será de balde (cómpre sacar invitación en www.salacapitol.com e en www.ataquilla.com a partir deste xoves 2 de febreiro ás 12:00h) ata c ompletar aforo.

Previamente, celebraremos o Día dos Medios en Galego o propio 7 de febreiro, cunha rolda de prensa de presentación no Pazo de San Roque, na sede da Secretaría Xeral de Política Lingüística, ás 11:00h, coa presencia de Valentín García (SXPL), Mercedes Rosón, concelleira de Acción Cultural de Santiago, e o artista Ortiga.

Brais Hortas na Casa do Manuel

Redacción. -

O músico, contador e clown, Brais das Hortas estará, este sábado, 4 de febreiro, ás 17 hrs, no auditorio da Casa-Museo Manuel María, para presentar ás nenas, nenos e familias que se acheguen a Outeiro de Rei o seu espectáculo musical “Consertasso na horta”.

A proposta preséntase como grelos e temazos, cun equilibrio variado de formas e estilos - como debe ser nun ecosistema musical diverso e saudábel! A Santa Compaña aparécese entre as patacas cantando un trap. Hai unha pulga punk da praia de Liméns. As cabras tiran para o monte e os caracois reivindican o seu ritmo: o reggae. Entre as cenoiras, os lagartos toman o sol ao son dun tumbao -é o propio!- e os kiwis non paran de brotar bailando ska. Tamén hai sitio para os soños, coma o de ser astronauta, ou para pedirlle axuda á veciñanza para botarlle o sulfato ás viñas. E máis temazos entre guitarrazos, charangazos e un lote de instrumentazos máis (https://www.youtube.com/watch?v=1wPRlGS4nm0).

Cinco séculos de nós. Frescos dos Vilares

Redacción. -

Comezaron os traballos de restauración dos frescos dos Vilares. Varios anos de demandas que acadaron os seus froitos. Estas xoias pictóricas chairegas do século XVI voltarán a ser disfrutadas no seu esplendor. O noso agradecemento a toda a xente dos Vilares, e a Viki Rivadulla (autora da imaxe reivindicativa), Antón Figueira (autor do spot), á Asociación #lareiradesoños , Sonia Engroba (historiadora museóloga) e Uxía Aguiar (autora do ante proxector e proxecto). Sen todXs elXs non sería posibel.

Unha demanda que chegou ao Parlamento Galego e que mesmo motivou entrevistas con outras institucións como o concello de Guitiriz, a Deputación de Lugo e o arzobispado, conferências na UFC, cartéis, dípticos, painéis na igrexa, un spot, unha iniciativa poétuca,  e mesmo a inclusión das pinturas na "lista roja" de património do estado. 

Nos próximos meses poderemos disfrutar novamente dunha pinturas únicas da autoría dos mestres de Parga e Nogueira que no século XVI creatina estas obras na nave central da igrexa con motivos paisaxísticos, a lamentavión do Cristo Morto, o enterro do Conde Orgaz, ou a imposiciónn da Casillas de San Ildefonso (única desa temática en Galiza), todas elas de grande calidade artística de estilo gótico hispano flamenco.

Con está restauración, a igrexa de San Vicente dos Vilares será um grande reclamo para a visita aos Vilares', que coa recuperación dos cobertizos da Feira do Sete e a futura Casa da Xente de Xermolos onde nasceu Díaz Castro, farán dos Vilares un exemplo de aposta por unha nova vida para unha parroquia do rural chairego.

Os Vilares lareira de soños

www.facebook.com/dosvilares

Pastora Veres a Manuel de Lea

Pastora Veres. -

A Manuel Fernández Corral, trapeiro de honra 2023

“ E ti es logo da Casa de Vicentiño?, pois a min gustabanme ben as túas tías Aurea e Sara”

Asi era Manuel Fernández Corral o fillo de Cándida e Juan de Lea.

Un señor no sentido máis amplo, un bo home con naturalidade e gracia que lle facían

conservar ese espirito xovial e pícaro do neno de Lea de Baixo.

Cando o coñecín decateime que tiña diante de min un tesouro pola memoria que

conservaba e a profundidade da súa palabra.

Informou para Lareira de Soños da súa vida pero tamén da vida da parroquia, Os Vilares,

que sempre levaba na conversa e no corazón.

Moito me falou dos seus irmáns, Francisca, José, Perfecto e Aurea e tamén dos seis que

morreran de nenos, de como os coidaba e lle acendía cascas de bidueiro que coma fachos

servían para entreter a súa irmá Aurea mentres a abaneaba no berce.

Das loitas coa súa avoa Luisa e dos seus pais. Díxome o máis fermoso que se pode dicir

dunha nai: “A miña mamá tiña as mans de prata”.

Faloume das mozas, da festa da Pascua, da escola de D.Agapito e D.Andrés na Conchada.

Tamén tiña moi presente aos veciños, sobre todo, aos da Casa de Camuza, a Nicolás o seu

amigo da alma que finou recentemente aló en Arxentina.

Con eles e outros vaise a xeración que preservou a memoria viva da parroquia de todo o

século XX, cando ocorreron sucesos tan trascendentais como unha guerra civil, a

emigración masiva ou a chegada da modernización.

Pero se algo me impactou da súa vida foi ver esa foto que sae no libro “Lareira de Soños”,

na que se ve a Manuel xa viúvo cos seus oito fillos, todos ben noviños.

Non me cabe ningunha dúbida o gran pai que foi e o amor que vin nos seus ollos cando

falaba das súas fillas, fillos, netas e netos. Coñecinos a todos pero especialmente a Lupe

quen o coidou ata o final coas mesmas máns de prata da súa avoa Cándida de Lea.

Gústame ver nesa foto a Lupe pequeniña coma unha faba e plantada diante de todos,

espelida e dicindo co seu corpo: “ Non vos preocupedes que aqui estou eu”.

Son unha gran familia, todos eles con fillos e netos, unidos hoxe aqui para honrar a

memoria de Manuel de Lea e dalgún modo tamén a de todas e todos os vilaregos que como

persoas fundidas coa terra e na terra sairon adiante cunha vida de traballo e loita superando

calamidades e transmitíndonos aos que vimos detrás a forza necesaria para enfrontar a

vida.

Moitas grazas e viva o espírito trapeiro!!

Momán, 28 de xaneiro de 2023

'Haydn en Guláns' e 'Mozart á galega'

Redacción. -

Fisión Atlántica presenta dous novos proxectos: 'Haydn en Guláns' e 'Mozart á galega'.

Haydn en Guláns é un disco/libro gravado na Igrexa parroquial de Guláns (Ponteareas) en xaneiro de 2023. O disco contén catro cuartetos para frauta e trío de cordas de J. Haydn coas Danzas de Reis de Guláns, interpretadas cunha “Pipa galega” ou Musette por Pablo Carpintero. O libro sobre a figura de J. Haydn está escrito por Suso de Toro e publicado por Edicións Xerais de Galicia. Estará a venda a finais de 2023. 

Mozart á Galega é un disco/libro gravado na Igrexa de San Pedro Fiz do Íncio en xuño de 2021. Inclúe catro cuartetos de W. A. Mozart para frauta e trío de cordas con catro músicas tradicionais de Galicia. O libro está escrito por Fina Casalderrey e foi publicado por Edicións Xerais de Galicia. 

Ambolos dous difúndense en sendos recitais dunha hora de duración poden incluir unha sesión didáctica previa ao propio recital. 

Pódese atopar máis información en:

http://fisionatlantica.com

Intérpretes:

Frauta: Luis Soto

Violín: Nikolay Velikov

Viola: Ioana Ciobotaru 

Violonchelo: Álvaro Quintanilla 

Pipa galega: Pablo Carpintero

Arredor da roda

Redacción. -

Este sábado, 28 de xaneiro, ás 20 horas, a Casa-Museo Manuel María programa a proxección do filme documental, dirixido por Federico A. Rioboo e producido por Cántigas da Terra, “Arredor da roda. De Cántigas da Terra a Miro Casabella”. Un documentario de sesenta minutos sobre a zanfona e as marxes deste instrumento desde a óptica dun dos pioneiros galegos, o músico de Ferreira do Valadouro, Miro Casabella.

O fío condutor do filme é unha investigación sobre a zanfona e a súa relación co Camiño de Santiago que inicia a aula de zanfona de Escolas da Terra, liderada por Miro Casabella, e pertencente a Cántigas da Terra, coro galego fundado polas Irmandades da Fala da Coruña en 1916. Miro, acompañado por dous alumnos avantaxados, Manuel Rioboo e Erea Estévez, viaxa por toda Galiza na procura do organistrum, devanceiro da zanfona e presenza de honor no Pórtico da Gloria. Mesturando amizades con paisaxes, música de cego con clases maxistrais, os protagonistas completan un mosaico sobre a importancia deste instrumento, considerado por algúns intelectuais como a alma de Galiza.

A proxección é de acceso libre mais é necesario reservar en contacto@casamuseomanuelmaria.gal ou no whatsapp 698177621.

Ben sabe o mar que posúo o botín das piratas protagonizará a sesión deste sábado do Clube de Lectura da Casa-Museo que contará coa presenza da súa escritora, Luz Campello

Tamén o propio sábado, ás 18.30 hrs, o Clube de Lectura da Casa-Museo contará coa compaña dunha convidada especial, a poeta de Labrada (Guitiriz), Luz Campello, que vén de publicar hai uns meses o poemario Ben sabe o mar que posúo o botín das piratas, libro este que será obxecto de lectura e comentario da sesión deste sábado xunto a novela de Brais Lamela, Ninguén Queda.

Conversa con Germán Castro

Redacción. -

O Instituto de Estudos Chairegos organiza o venres 27 de xaneiro de 2023, na Casa da Cultura de Vilalba, ás 20:00 horas, unha CONVERSA CON GERMÁN CASTRO, escritor e periodista, ao redor da figura de ÁNGELES ALVARIÑO, zoóloga, oceanógrafa e mestra galega.

Na conversa participarán tamén Mª XOSÉ LAMAS, escritora, e MARISA BARREIRO, presidenta do IESCHA.

ÁNGELES ALVARIÑO

Ángeles Alvariño González (Serantes, Ferrol, 1916 – La Jolla, California, 2005) foi unha prestixiosa investigadora mariña, pertencente á segunda xeración de oceanógrafos españois.

A súa carreira científica comezou no Instituto Español de Oceanografía (1948 -1957) e desenvolveuse no Reino Unido e os Estados Unidos, principalmente na Scripps Institution of Oceanography (1958 - 1969) e no Southwest Fisheries Research Center (1970 – 1987). ), ambos en La Jolla. Despois da súa xubilación en 1987, continuou traballando e publicando como investigadora emérita.

Publicou máis de 100 artigos científicos de primeiro nivel en revistas e libros de distribución internacional. As súas investigacións máis relevantes centráronse no estudo dos "chaetognaths", animais mariños planctónicos, que Ángeles Alvariño demostrou que poderían utilizarse como indicadores fiables de determinadas condicións oceanográficas. Foi, polo tanto, pioneira na análise de indicadores biolóxicos dos ecosistemas mariños. Ao longo da súa investigación descubriu e describiu 22 novas especies planctónicas mariñas (12 queetognatos, 9 sifonóforos e 1 medusa).

GERMÁN CASTRO TOMÉ (Esmelle-Ferrol, 1944). Periodista, presidente fundador e, actualmente, presidente de honra do Club de Prensa de Ferrol desde o que impulsou actividades como FerrolAnálisis, Galicia en Foco, Revista Oral, etc.

Comezou a súa carreira periodística en 1974 en Ferrol Diario, pasando logo por Faro de Vigo (Delegación Ferrol que mesmo puxo en marcha), La Voz de Galicia (Ferrol) para acabar a súa traxectoria como director fundacional de Diario de Ferrol. Nos seus inicios prestou colaboración, entre outros medios, en El País e Radio Nacional de España (RNE).

Escribiu varios libros e está en posesión de diversos premios, entre eles, o Diego Bernal (2013) que outorga a Asociación de Pedriodistas de Galicia (APG).

Publicou recentemente o libro “Ángeles Alvariño. Mi estela en los océanos”, editado polo Club de Prensa de Ferrol.

Nace 'Xornal da Coruña'

Redacción. -

Nace Xornal da Coruña, o primeiro gran xornal dixital en galego para a área metropolitana da Coruña

A Coruña e a súa área metropolitana contarán a partir de agora dun novo medio. Trátase de Xornal da Coruña (www.xornaldacoruña.gal), o primeiro gran xornal dixital en galego da cidade e a súa área que abordará a actualidade política, económica, cultural, deportiva e social desta zona e prestará especial atención aos barrios, aos movementos sociais, medio ambiente e ao patrimonio.

Xornal da Coruña nace, ademais, asociado a GC (www.galiciaconfidencial.gal), o principal medio dixital en galego e un dos máis importantes no panorama mediático de Galicia, e de Que Pasa na Costa ( www.quepasanacosta.gal), o principal referente da información dixital da comarca da Costa da Morte.  Ambos os tres contan cun acordo para intercambiar información e publicidade a través da plataforma Novobanner (www.novobanner.com).

Este novo medio está dirixido e coordinado por Xurxo Salgado e Ubaldo Cerqueiro e conta con diversos colaboradores e firmas convidadas, entre eles, José Manuel Sande (cultura e política), Ricardo Vales (movementos sociais),  Alicia Barreiro (sanidade), Xurxo Souto (cultura), Javier López Moríñigo (saúde mental), Manu Sánchez (fútfem), Miguel Barreiro (Dépor) ou Fernando Campos (hockey).

Manuel de Lea, Trapeiro de Honra

Redacción. -

Manuel Fernandez Corral (Manuel de Lea) recibirá a título póstumo este ano o premio Trapeiro de Honra na súa oitava edición, que concede o colectivo Os Vilares Lareira de soños.

Nado no lugar de Lea nos Vilares, Manuel foi unha das persoas máis queridas e respeitada tanto na súa parroquias de nacemento como na de residencia, Momán, no concello de Xermade.

Labrego, zoqueiro e comerciante, foi un dos principais informantes de Pastora Veres para o seu libro Lareira de soños debido á súa prodixiosa memoria e sabedoría da contorna.

O acto de entrega será o 28 do mes de xaneiro e terá lugar ás 12:30 na capela ao pé da feira de Momán, un lugar preto da súa casa, onde será entregada á família unha peza exclusiva elaborada pola artista Viki Rivadulla.

No acto está previsto que participen o alcalde de Xermade Roberto García; a alcaldesa de Guitiriz, Marisol Morandeira, a escritora Pastora Veres, amiga de Manuel e o crego de Momán Luis Angel Rodríguez Patiño.

En anteriores edicións este premio recaeu en Xosé María Díaz Castro (tamén póstumo), Romaría Labrega da Chaira, Pepe de Cristos, Asunción dos Ares, Raúl Río, Sara das Reixas e Germán Castro.

“Manuel de Lea representa a unha xeración de homes que sofreron a guerra, a posguerra, a emigración nas súas famílias e outros traballos para sacar adiante a súa tribo, e no seu caso queda do viúvo con un grande número de fillos.  Home afable e agarimoso, sentimos unha grande mágoa por non poder entregarlle o premio en vida, aínda  que queremos trasladar a quenes o trataron a nosa sentida homenaxe.

Manuel representa a unha xeración de homes do rural que loitaron por sacar adiante ás súas familias En tempos moi duros e simboliza a essa heróis silenciosos cuxa maior satisfacción foi sempre ver felices a quenes o rodearon, família e xentes coas que compartou un tempo da súa longa vida”, din dende o colectivo organizador.

'Símbolos nacionais de Galiza' en Outeiro

Redacción. -

O caderno “Símbolos nacionais de Galiza, o himno e a bandeira”, publicación promovida por Vía Galega (Plataforma social en defensa dos dereitos nacionais de Galiza), e escrita por Manuel Ferreiro e Xoán Costa, será presentado este sábado, día 21 de xaneiro, ás 18 horas, na Casa-Museo Manuel María, en Outeiro de Rei.

No acto, os autores do caderno, o catedrático da Universidade da Coruña e investigador da obra de Eduardo Pondal, o chairego (natural de Saavedra (Begonte)) Manuel Ferreiro, e o profesor, presidente do Consello de Administración de Sermos Galiza e investigador da orixe da bandeira galega, Xoán Costas, farán un relatorio sobre os símbolos do himno e da bandeira do noso país, para dar a coñecer a súa historia e o seu significado.

Exemplar de agasallo

As persoas asistentes poderán levar, de balde, cadanseu exemplar desta publicación sobre a bandeira e o himno galego coa letra restituída de acordo co texto orixinal de Eduardo Pondal, concibidos como símbolos de identidade colectiva de pertenza a unha nación, que nos recoñecen como galegos e galegas.

Paco Nogueiras na Casa do Manuel

Redacción. -

Paco Nogueiras estará, este sábado, día 14 de xaneiro, ás 17 hrs, na Casa-Museo Manuel María co seu novo espectáculo para as crianzas, C@nto contigo, dando así o inicio á programación regular que se desenvolve no auditorio da Casa-Museo todos os sábados. Unha proposta, a de Paco Nogueiras, moi festiva, con cancións dos seus anteriores e exitosos traballos “Brinca Vai!”, “Radio Bulebule” e “Extra!”.e na que procura tirar a nosa lingua a voar de maneira lúdica e divertida.

Nestes “grandes éxitos” haberá retrousos e cancións para que as crianzas e as súas familias participen activamente, bailando sen complexos e acompañando coa voz, coas palmas e cos acenos. Paco Nogueiras, cos seus instrumentos, percorrerá por un amplo abano de estilos musicais, desde o techno ao rock, pasando polo reggae ou a música electrónica, sen esquecer as influencias tradicionais. Será, por tanto, un singular concerto onde a música e o humor transformará o auditorio da Casa-Museo Manuel María nunha festa moi especial onde todas as persoas que acudan serán protagonistas.

Manuel Fraga Iribarne na luz e na sombra

Redacción. -

O Instituto de Estudos Chairegos organiza o venres 13 de xaneiro de 2023, na Casa da Cultura de Vilalba, ás 20:00 horas, unha MESA REDONDA co título de “MANUEL FRAGA IRIBARNE, NA LUZ E NA SOMBRA”.

O pasado 23 de novembro cumpríronse cen anos do nacemento de Manuel Fraga Iribarne e o 15 de xaneiro de 2023 vanse cumprir once anos da súa morte.

Bo momento, na opinión da xunta directiva IESCHA, para achegarnos á súa figura cunha mesa redonda, na que catro persoas nos dan unha visión poliédrica da súa vida e obra.

Falarán: XESÚS PALMOU, LOURENZO FERNÁNDEZ PRIETO, AGUSTÍN BAAMONDE DÍAZ e ANTÓN BAAMONDE GARCÍA.

Moderará o acto BARUK DOMÍNGUEZ.

Manuel Fraga Iribarne foi unha figura destacada no mundo político da segunda metade do século XX: ministro de Información y Turismo na ditadura franquista (1962-1969), vicepresidente segundo e ministro de Gobernación no goberno de Arias Navarro (1975-1976), deputado no Parlamento español (1977-1987) –no que foi unha das sete persoas da comisión redactora da Constitución de 1978-, deputado no Parlamento europeo (1987-1989), presidente da Xunta de Galicia en catro mandatos (1990-2005) e senador –por designación do Parlamento de Galicia (2006-2011).

Catedrático de Dereito Político e de Teoría do Estado e Dereito Constitucional, fundou Alianza Popular e, despois, o Partido Popular, e foi embaixador de España no Reino Unido (1973-1975).

INTERVEÑEN:

Xesús Carlos Palmou Lorenzo, nado en Rodeiro en 1949, é un político de corte conservadora galeguista ligado ao PPdeG.

É doutor en Dereito, cunha tese sobre a histórica fórmula de relación entre propietarios e caseiros. Comezou a súa militancia no PPdG en 1985, seguindo a liña autonomista e galeguista (proposta de administración única, concepto de autoidentificación...). En 1996 pasou a formar parte da Xunta de Galicia, ao ser nomeado Conselleiro de Xustiza polo seu presidente, Manuel Fraga Iribarne.

En 1999 foi elixido Secretario Xeral do PPdG, substituíndo a Xosé Cuíña, que estaba á fronte da Consellería de Política Territorial. En xuño de 2003 volve ser nomeqado Conselleiro de Xustiza, mantendo a Secretaría Xeral do Partido. Trala derrota do PPdG nas eleccións autonómicas de 2005, Palmou seguiu no Parlamento de Galicia como deputado da oposición. En 2009 entrou a formar parte do Consello de Contas como conselleiro en substitución de Pedro Puy Fraga. (Fonte: Wikipedia)

Lourenzo Fernández Prieto, nado en Vilagoíz (A Devesa, Ribadeo) o 28 de maio de 1961, é un historiador galego. En 2021 foi elixido membro da Real Academia Galega.

É catedrático de Historia Contemporánea da Universidade de Santiago de Compostela desde 2005. Foi secretario do IDEGA entre 1992 e 1995 e pertence ao seu Consello Científico. Elixido en varios períodos, desde 1986, membro do Claustro e da Xunta de Goberno da USC, así como do Consello Universitario de Galicia. Vicerreitor de relacións institucionais da USC entre 2007 e 2010. Na actualidade é director do departamento de Historia Contemporánea da universidade compostelá e membro do consello de administración da Editorial Galaxia. Colabora habitualmente en diversos medios de comunicación do país. Dirixe o Proxecto interuniversitario Nomes e Voces, dedicado á investigación da represión franquista en Galicia,[2] e o Grupo de historia agraria e política do mundo rural da USC (Histagra). Dende 1995, forma parte do General Board da rede europea ESTER (European School for Training in Economic and Social historical Research), responsábel da formación de estudantes de doutoramento. En maio de 2010, concorreu con outros seis candidatos á reitoría da USC, proceso no que pasou á segunda volta. (Fonte: Wikipedia)

Agustín Baamonde Díaz, nado en Vilalba o 8 de maio de 1950, é un avogado e político galego do PPdeG. Licenciado en dereito pola USC.

Concelleiro en Vilalba, en 1987 foi nomeado Primeiro tenente de alcalde. O 22 de xaneiro de 1990 foi elixido alcalde en substitución de José María García Leira. Presentouse ás eleccións municipais de 1991 encabezando a candidatura do PPdeG e foi elixido alcalde por maioría absoluta. Continuou como alcalde nas sucesivas eleccións, sempre con maioría absoluta, ata o 12 de maio de 2005 que deixou o cargo ao ser elixido deputado no Parlamento de Galicia. Foi deputado provincial(1991-2005). O 2 de novembro de 2016 substituíu a Gerardo Criado Guizán na alcaldía de Vilalba. Nas eleccións municipais de 2019 foi sucedido na alcaldía por Elba Veleiro, do PSdeG. (Fonte: Wikipedia)

Antón Baamonde García, nado en Vilalba o 1 de marzo de 1959, é un profesor de filosofía e ensaísta galego.

Estudou o bacharelato no Instituto da súa vila natal e Filosofía na Universidade de Santiago de Compostela. É profesor de Filosofía nun Instituto de Santiago de Compostela. Colaborador habitual en diversos medios de comunicación escritos (La Voz de Galicia, La Opinión, A Nosa Terra, El País), radiofónicos (Radio Galega, SER) ademais de en revistas como Galicia Internacional, Agália ou Grial. Formou parte do Consello de redacción da revista Luzes de Galiza, xunto con Lino Braxe, Xavier Seoane e Manuel Rivas e foi coordinador do "Foro Luzes de Galiza" que se distinguiu por dar á luz unha serie de manifestos que enfocaron Galicia a outra luz distinta da do conservadorismo non só gobernamental. É membro da Sección de Pensamento do Consello da Cultura Galega, do Consello Asesor da Fundación Carlos Casares e do Padroado de RadioFusión, a entidade que engloba as emisoras municipais galegas. (Fonte: Wikipedia)

Helena Villar e Xesús Rábade en Pino

Redacción. -

Continúan as actividades no local social da Escola de Pino. Desta volta inícianse unha serie de conversas pensadas para achegar autores e as súas obras á parroquia.

No primeiro acto contarase con Xesús Rábade Paredes e Helena Villar Janeiro, que falarán das súas vidas entre obras e dos seus últimos traballos publicados. Estará con eles o poeta Martiño Maseda actuando como moderador.

Biblioteca Rural San Martiño de Pino

Sábado 7 de xaneiro, ás 17:00 da tarde.

Manuel de Lea, Trapeiro de Honra 2023

Redacción. -

A asociación socio-cultural Lareira de soños dos Vilares véen de conceder o premio Trapeiro de Honra na súa oitava edición a título póstumo a Manuel Fernandez Corral (Manuel de Lea).

Nado no lugar de Lea nos Vilares, Manuel foi unha das persoas máis queridas e respeitada tanto na súa parroquias de nacemento como na de residencia, Momán, no concello de Xermade.

Labrego, zoqueiro e comerciante, foi un dos principais informantes de Pastora Veres para o seu libro Lareira de soños debido á súa prodixiosa memoria e sabedoría da contorna.

O acto de entrega será o 28 do mes de xaneiro e terá lugar ás 12:30 na capela ao pé da feira de Momán, un lugar preto da súa casa, onde será entregada á família unha peza exclusiva elaborada pola artista Viki Rivadulla.

No acto está previsto que participen o alcalde de Xermade Roberto Garcia, a alcaldesa de Guitiriz Marisol Morandeira, a escritora Pastora Veres, o crego de Momán Luis Rodríguez Patiño e contará tamén con música e poesía de poetas da NPG Nova Poesía Guitirica.

En anteriores edicións este premio recaeu en Xosé María Díaz Castro (tamén póstumo), Romaría Labrega da Chaira, Pepe de Cristos, Asunción dos Ares, Raúl Río, Sara das Reixas e Germán Castro.

“Manuel de Lea representa a unha xeración de homes que sofreron a guerra, a posguerra, a emigración nas súas famílias e outros traballos para sacar adiante a súa tribo, e no seu caso queda do viúvo moi novo con un grande número de fillos.  Home afable e agarimoso, sentimos unha grande mágoa por non poder entregarlle o premio en vida, aínda  que queremos trasladar a quenes o trataron a nosa sentida homenaxe".

Manuel representa a unha xeración de homes do rural que loitaron por sacar adiante ás súas familias En tempos moi duros e simboliza a essa heróis silenciosos cuxa maior satisfacción foi sempre ver felices a quenes o rodearon, família e xentes coas que compartou un tempo da súa longa vida.

Homenaxe a Bernardo

Redacción. -

O sábado 31 de decembro de 2022, ás 12:30 horas, na PRAZA DA IGREXA DE VILALBA, o Instituto de Estudos Chairegos (IESCHA) levará a cabo a inauguración da inscripción conmemorativa nunha das lousas da praza (obra do canteiro José Gómez de Bernardo “Pepón”) cando se cumplen dez anos do pasamento do benquerido BERNARDO GARCÍA CENDÁN.

O acto terá tamén un apartado poético (no que poderán participar todas as persoas que o desexen) co recitado de poemas do propio Bernardo, e outro musical no que intervirán dúas alumnas do Conservatorio vilalbés: Icía Saavedra Cortiñas, coa guitarra, e Sara Puentes Antas, coa frauta.    

Adiada a proxección de Vilamor

Redacción. -

IESCHA

Adiada a proxección prevista para o mércores 28 de decembro de 2022, ás 20:00 horas, no Campo da Feira de Vilalba, na que o Instituto de Estudos Chairegos (IESCHA), en colaboración co CONCELLO DE VILALBA, acolléndose á unha iniciativa do XACOBEO 21-22 e da produtora VÍA LÁCTEA FILMES, organizaba a proxección, en formato AUTOCINE, da película VILAMOR, do director IGNACIO VILAR.

SIPNOSE

Baseado en feitos reais

Mentres a nave Enterprise comeza a súa viaxe espacial, as Mothers of May marchan por primeira vez en Bos Aires e Star Wars enche os cines de todo o mundo, nun lugar marabilloso e remoto de Galicia –recén rematado pola ditadura franquista– o tempo detense e comeza un soño.

Breixo, un mozo seminarista atópase cos habitantes dunha comuna próxima á súa aldea, ao outro lado do río. Breixo déixase seducir polo ideal dunha vida alternativa e axuda aos mozos e mozas a recuperar a aldea perdida de Vilamor. Sen propiedade privada, traballando a terra e en total comuñón coa natureza, o soño comeza a facerse realidade (a pesar dos constantes ataques das forzas vivas do lugar).

Pero todo se complica cando Breixo se namora de Sonia. O amor libre non está feito para el. Nin drogas, nin ateísmo absoluto... 

Trinta e tres anos despois, convertido nun escritor de éxito e cos seus ideais enferruxados nalgún recuncho da súa memoria, Breixo regresa ao lugar onde viviu os mellores anos da súa vida.

Dirección Ignacio Vilar

Guión Carlos Asorey Ignacio Vilar

Produción executiva Daniel Froiz

Música Zeltia Montes

Dirección de fotografía Alberto Díaz “Bertitxi”

Dirección de arte Curru Garabal

Son Xavi Souto Diego S. Staub

Montaxe Guillermo Represa

Xefe de produción Alberto Tomé

Vestiario María Fandiño Mar Fraga

Foto fixa Xurxo Lobato

Maquillaxe e perruquería Chicha Blanco Francisco Martínez

Asesor de actores Ermel Morales

Feira do Capón 2022

Redacción. -

O Concello de Vilalba cualifica de todo un éxito a celebración esta mañá da Feira do Capón 2022, unha das datas máis especiais da axenda local que pon en valor o produto estrela da capital chairega.

O conxunto da corporación local, coa alcaldesa Elba Veleiro e o resto do goberno, estiveron na feira, á que tamén asistiron a subdelegada do goberno en Lugo, Isabel Rodríguez; os deputados provinciais de Réxime Interior, Promoción do Territorio e Turismo, Pilar García Porto, e de Participación Cidadá, Roberto García Pernas, e o delegado da Xunta en Lugo, Javier Arias, xunto a outras autoridades.

“O meu primeiro pensamento en canto agradecementos vai para todas as criadoras e criadores, que ano tras ano dedican parte da súa vida a tan laboriosa produción para criar ese manxar tan exquisito e esperado no nadal”, subliñou Elba Veleiro na súa intervención.

“O capón que presentamos segue unha tradición centenaria loada e admirada por todo o mundo”, destacou antes de engadir: “Grazas infinitas a todas e todos de verdade e de corazón. Sodes exemplo para nós de constancia e de tenacidade, dun xeito de mimar e coidar o produto que traspasada varias xeracións. Nestes catro anos que levo como alcaldesa comprobei más preto que nunca que a vosa paixón, a adoración coa que criades cada exemplar e a preocupación coa que vós insistides en manter esta tradición é o verdadeiro segredo de que a Feira de Capón de Vilalba manteña o seu prestixio e o seu valor gastronómico e turístico”.

Neste 2022, resultaron premiados cos prestixiosos galardóns da Feira do Capón de Vilalba: Oliva Souto, como mellor criadora e polo maior número de exemplares traídos á feira; Jesús Pérez Cortiñas polo mellor par; e Francisca Castiñeiras pola mellor cesta.

Houbo un premio especial por parte do xurado para o criador Jesús Domínguez pola súa traxectoria.

Centenares de veciños e visitantes se acercaron ata Vilalba para desfrutar desta Feira tan admirada dentro e fora de Galicia e que nesta ocasión contou coa participación de 35 criadores, que censaron un total de 1.100 exemplares deste codiciado produto en calquera menú de Nadal.

Dende ás 10.00 horas, momento en que a Feira abriuse ao público, todos os visitantes puideron desfrutar dos exquisitos produtos de Vilalba e os municipios da súa contorna como o queixo de San Simón, o roscón de Vilalba, diferentes tipos de carnes, marmeladas, mel ou as filloas de Muimenta. 

Tamén dende as 12.30 horas repartíronse na foodtruck ata 300 tapas de capón para que todo o mundo probase este manxar con tres elaboracións diferentes da man de Antonio Díaz, cociñeiro da AUTGA Autóctonas especializado en produtos locais e autóctonos.

Encontro con Brais Lamela

Redacción. -

O Instituto de Estudos Chairegos (IESCHA) organiza o acto de presentación do libro, editado por EUSEINO? “NINGUÉN QUEDA”, do que é autor BRAIS LAMELA.

O acto terá lugar o xoves 15 de decembro de 2022, ás 20:00 horas, na Casa da Cultura de Vilalba, e contará tamén coa presentación de Marisa Barreiro, presidenta do IESCHA, en diálogo co poeta Xabier Cordal e co autor do libro, Brais Lamela.

Entre o verán sufocante de Nova York e as montañas neboentas de Negueira de Muñiz, Ninguén queda segue os pasos dun mozo galego na metrópole norteamericana mentres rastrexa a historia dunha muller desaparecida nos asentamentos de colonización da Terra Chá levantados pola ditadura na década de 1960. Os pisos de estudantes no estranxeiro, as comunas que emerxen dos restos dos encoros e os personaxes ensimesmados que acumulan fragmentos de tempo esquecido conflúen nun relato sobre a existencia do fogar en circunstancias límite; un relato que traza o contorno do abandono e o desposuimento mais tamén o da supervivencia obstinada.

Cunha linguaxe interrompida, que transita e hibrida as fórmulas do ensaio interpretativo e as estratexias da ficción, Brais Lamela escribe unha obra sobre o arraigamento e a intersección de mundos, unha arquitectura literaria sutil que atopa novas posibilidades de escritura e asume desvíos e fracasos, un artefacto impuro, crebadizo, conmovedor. (euseino.org)

BRAIS LAMELA (Vilalba, 1994) viviu en Galicia ata os dezasete anos. Posteriormente, formouse en literatura comparada e historia nas universidades de Cambridge, Reino Unido, e Brown, nos Estados Unidos, grazas a diversas bolsas de estudo. Acadou premios literarios coma os Minerva, Ánxel Casal e Xuventude Crea. Actualmente, cursa un doutoramento en literatura na Universidade de Yale, onde tamén exerce a docencia. Ninguén queda é a súa primeira obra publicada.