Co Varela

Miguel Barrera.-

Non teño un bo recordo co Varela. Coñecino cando ía polo Instituto, e falaba co meu tío Alfredo na cantina, sendo el profesor de ximnasia antes de converterse no director do “colexio de abaixo”.

De feito, cando escoitei a teima de facerlle unha homenaxe sentín máis indiferenza que melancolía, meus recordos compartidos con el non eran para sentirse orgulloso. Miña percepción cambiou vendo o vídeo colgado no YouTube por Sofía Naseiro; de súpeto a mente encheuse de recordos e dinme conta de que estaba a manter unha postura egoísta e mediocre. Inxustificable sobre todo pola escuridade de recordos confusos que non falan ben de min.

Corrían os anos finais dos setenta, eu viña de pasar dous anos infernais (os once e doce) no Internado de Luis Vives, convertido nun auténtico indomable inadaptado, case un delincuente (non, sen case); cheo de rabia e rancor cara a o mundo. En certo modo pagueino con el e co resto de profesores de sétimo de EXB do ano académico de  1977-1978.

Repetindo sétimo, como fracaso do meu paso polo Luis Vives, aos poucos meses (semanas quizá) de empezar o curso en Vilalba, trasládannos ao “colexio de abaixo”, converténdonos así na primeira promoción que inaugurabamos o Colexio Ínsua Bermúdez.

Eu daquela pelexaba con todo o mundo, ameazaba e abusaba dos compañeiros, fuxía nos recreos saltando cara á fraga de pinos baixo as pistas, para agacharme a fumar e matinar falcatruadas illándome do mundo.

Creo que para o Varela fun un auténtico problema de conducta, un inadaptado que so lle causou crebadura de cabeza e desgustos a moreas polas miñas insolencias e algún que outro atentado ao patrimonio da escola, principalmente cando ía cuns xemelgos, que daquela me acompañaban.

Pavero foi verlle a cara cando nos cachou bebendo Calisai e fumando en pleno “güateque” na clase do Don Vicente; estraño profesor que compartía con nós seus cigarrillos Goya. Non esquezo, despois de tantos anos, a expresión do Varela impotente pola incapacidade para impoñer orde e os espaventos que facía cos brazos falando co mestre.

A mediación de meu tío Alfredo salvoume (supoño que máis dunha vez) de ser expulsado e de que puidese pasar a octavo con varios suspensos.

En octavo todo cambiou, a lo menos penso eu, tanto Varela coma eu éramos outros, o notaba máis próximo, quizá eu máis acougado, menos rebelde (non manso, menos rebelde), máis receptivo ao que acontecía ao meu redor. Do profesorado, lembro especialmente a Don David, que ganoume para a causa cando me felicitou, e ata me deu un positivo, por saber onde estaba Mesopotamia e o Tigris e Éufrates. Penso que foi a primeira vez que un mestre dicía algo bo de min. Confésovos que foi unha casualidade, de tanto escoitalo a Alfonso “do Camba” na súa pasantía, tomándolles a lección aos maiores. Pero axudoume a sentirme ben e, ao querer agradalo, sen darme de conta, estaba a progresar.

Tiven mestres fabulosos, pero seino agora que me atrevo a recordar. O que non me atrevo é a preguntarlle hoxe en día, aos que seguen vivos, que lembran do cativo que era eu, e non me sorprendería un recordo negativo, aínda que a xenerosidade dun mestre acostuma a esquecer os malos recordos.

Os de octavo da segunda promoción do colexio Ínsua Bermúdez, fomos afortunados coa lotaría nacional (foi a primeira vez, e non sería a última como ben coñecedes) e puidemos desfrutar dunha excursión de película.

Como moitos recordaredes, era frecuente acadar fondos para as excursións de fin de curso, facendo participacións de lotaría, na que todos tiñamos que contribuír saíndo as rúas a venda de papeletas. Teño na mente a feira dos capós daquel ano, cando conseguín vender as últimas papeletas na Pulpería, restaurante que daquela había na rúa hoxe coñecida como Chao Ledo, mesmo detrás do concello. O lembro de forma especial e ilusionada, porque gracias á venda de esas papeletas, achegábame máis preto ao dereito de poder ir á excursión de fin de curso.

Recordo ese ano con certa redención, xa non me pelexaba tanto e hasta aprendía no colexio, e frecuentaba moito, nas tardes de vagar, a Biblioteca para ler, sobre todo, as aventuras de Tintín.

Pouco antes de irmos de excursión, montámoslle unha folga ao Varela, non fun eu so, pero si un dos principais instigadores; negándonos a entrar a clase e mantivémonos firmes non pouco tempo. Lembro ben a escena, en fila pegados á parede do fondo, sen movérmonos, lembro que era unha mañá soleada. Si, lembro ao Varela mirándonos dende o alto das escaleiras, preto da porta de entrada.

Non é momento de lembrar o por que da folga, pero si da experiencia transcendente que en min experimentou, do que supuxo as explicacións que nos deu, a temperanza dos seus argumentos, a firmeza con que nos falou, o sincero que me pareceu; estaba cabreado si, pero non era medo nin ameaza o que transmitiu, por primeira vez un mestre non me daba medo.

De certo, ao escribir estas liñas non sei como explicalo sen que meu ollar suspire nunha bágoa.

Hasta ese intre un mestre, e moito máis un director (e xa non digamos un secretario), eran seres depreciábeis e malignos que so estaban para abusar e maltratar. Blas de Otero expresouno dista maneira:

“Aquellos hombres me abrasaron, hablo

del hielo aquel de luto atormentado,

la derrota del niño y su caligrafía

triste, trémula flor desfigurada.

 

Madre, no me mandes más a coger miedo

y frío ante un pupitre con estampas”.

 

Creo que a partir dise día comecei a ser outro. A semente do que precisaba espallouna o Varela ese día soleado de primavera.

Confío que os compañeiros das aulas de octavo, da promoción do curso de 1978-79, lembren ese curso de novela, cun final feliz na excursión que, da man do Varela e dos outros mestres que nos acompañaron, fomos de descuberta ás illas de Palma de Mallorca e Ibiza e á cidade de Madrid, sendo testemuña a foto que acompaña estas liñas, posando á entrada do Zoo de Madrid.

Non teño bo recordo co Varela, e penso que tampouco é preciso ter un bo recordo, so boa semente para medrar. E valentía para honrar súa memoria.

En Madrid, nove de maio de 2021

Miguel Barrera

 

   

 

11 de maio de 2021

0 comentários :

Danos a túa opinión