Amosando publicacións coa etiqueta Fermin Bouza. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Fermin Bouza. Amosar todas as publicacións

Fermín Bouza Álvarez, in memoriam

Moncho Paz.- O sociólogo e escritor galego Fermín Bouza Álvarez finou o pasado sábado aos 70 anos en Madrid. Fillo do intelectual Fermín Bouza Brey e neto do escritor Luis Bouza Trillo, era licenciado en Filosofía e Psicoloxía. Casado coa vilalbesa Carme Pena López, tiveron un fillo, tamén chamado Fermín, "para manter a tradición familiar", segundo recoñeceu en certa ocasión. Como catedrático de Socioloxía e profesor de Opinión Pública na Universidade Complutense, foi un dos referentes académicos e intelectuais que tivemos na miña xeración. 

Nado en Compostela en 1946 -malia vivir en Madrid desde 1969- mantiña unha actitude política fondamente comprometida co galeguismo de esquerdas e escribiu varias obras no noso idioma, como as novelas Memoria do Diaño (Edicións do Rueiro, 1980), Longo voo de paxaro (Xerais, 1987) e os poemarios O tempo na auga (Xerais, 1985) e Labirinto de inverno (Sotelo Blanco, 1990). Este último mereceu o premio da crítica española en lingua galega no mesmo ano da súa publicación.

As redes sociais enchéronse onte de mensaxes lembrando a súa figura como profesor, analista, amigo e compañeiro de viaxe. Entre as numerosas mostras de condolencia, persoeiros como Martiño Noriega, Xavier Vence, Manolo Rivas ou Xosé Manuel Pereiro lanzaron mensaxes de dor polo seu pasamento. Fixémolo tamén moitos xornalistas, ex-alumnos, colaboradores e admiradores seus, así como compañeiros do mundo universitario.

Fermín Bouza tiña un blog (El voto con botas) onde compartía a súa opinión sobre a situación política galega e española. Os seus textos, moi críticos co neoliberalismo excesivo e o populismo carente de ideoloxía, foron publicados puntualmente en A Voz de Vilalba desde 2009, cando se produciu a caída do Goberno bipartito da Xunta de Galicia e o regreso do Partido Popular ao poder autonómico. Na súa primeira colaboración na nosa edición dixital, publicada o 20 de abril de 2009, Fermín reclamaba "un novo activismo lingüístico, máis amplo e sofisticado", que "debería cargar de desexo e esperanza á conciencia popular galega, e levala cara a políticas non liquidacionistas que manteñan á nosa terra na liña da dignidade histórica".

A continuación, reproducimos a súa derradeira reflexión na rede, consciente do seu grave estado de saúde, mais sen perder a súa fina ironía: “Acabo de deixar a UCI, na que segue o PSOE. A UCI é un lugar pouco recomendable para ninguén. Libérenme dese relato e procuren non pasar por aí. No meu é eficaz, pero estaba pensando na política torpe que reduciu ao PSOE á súa estrita caricatura na mesma sala lúgubre na que me rebautizaron. Convertérono definitivamente nun partido máis que engana á súa militancia para que catro gañáns fagan as cousas ao seu gusto e ao da dereita á que queren servir. O dano está feito. As vellas cousas da política, nas que o PSOE quería asentarse, recomendaban que os partidos de dereitas fosen realmente de dereitas e os de esquerda de esquerda. Agora non é así: os partidos de esquerda deben facilitar o goberno da dereita e agardar algunha propiniña desta benemérita institución. Calquera outra cousa será castigada por Susana Díaz, da casta de Rosa Luxemburgo e dos Grandes Expresos Europeos”.

A despedida a Fermín Bouza Álvarez celébrase hoxe luns en Madrid, a partir das 10 horas, no cemiterio da Almudena, onde será incinerado. Ata sempre, mestre. DEP.

31 de out. de 2016

O barómetro que marca tendencia

Fermín Bouza.- Nunha primeira ollada ao barómetro do CIS non vexo grandes cousas que non estivesen anunciadas, aínda que as diferenzas con enquisas máis recentes son notables. Antes de falar de voto destacaría dúas cousas: o PP é situado pola enquisa no lugar 8,24 na escala dereita/esquerda de ubicación de partidos. Iso é a terra de ninguén entre a dereita máis dura e a pura extrema dereita. Asemade, o votante medio sitúase nunha autoubicación de 4,41 na mesma escala, e sitúa a Podemos no 2,43, ao PSOE en 4,61 e a IU en 2,67. Isto é moi significativo sobre o que está pasando: votantes dun partido ao borde da extrema dereita cambian a súa intención de voto a Podemos, ao que sitúan ao bordo da extrema esquerda.

Isto non parece un capricho nin un enfado momentáneo, debe responder a procesos de auténtico desclasamento nas clases medias e medias-altas, feridas en moitas cousas pero, sen dúbida, nos seus ingresos no fogar, incluíndo aos fillos (parados, en boa parte), etc. Non é estraño que arredor do 60% dos consultados na enquisa de clase media e media-alta diga que non votará nunca ao PP, unha cifra moi superior aos que din o mesmo nesas clases sobre Podemos.

E estamos ao borde do misterio que ningunha cociña demoscópica pode obviar: o novo en todo isto é que a desafección ao PP vén das clases acomodadas, que acumulan unha porcentaxe de rexeitamento similar ao das clases populares. É un voto perdido que vai unido a unha caída económica familiar: non volverá ese voto, polo menos ata que haxa unha forte recuperación económica nesas clases que daban o seu perfil á dereita histórica. Pasáronse ao outro bando: a confrontación civil está moi lonxe, se tomamos esa referencia racional. E o voto? É unha enquisa anterior á Operación Púnica, que tanta desafección está a crear nas bases electorais do PP, e iso tradúcese na conservación do voto estimado, que nas enquisas posteriores derrubouse ao terceiro lugar.

Neste sentido, a enquisa non aporta máis novidades que unha paisaxe xa coñecida ata hai uns días. Xa cambiou, e fíxoo na dirección prevista, aquela que pode seguir marcando tendencia. Agárdannos grandes emocións. Por certo, non hai como queixarse, e eu onte facíao de min mesmo. Deseguida recibín consolo e alento para as miñas particulares neuras, pois non me acontece nada importante. Grazas. É que onte foi un día estraño, coa entrada brusca nas sombras otoñais e nos túneles que levan ao inverno. Hoxe volveu o sol, aínda que con frio.

7 de nov. de 2014

O que nos ven enriba

Fermín Bouza.-

Mentres De Guindos anuncia que a recesión xa quedou atrás, El Mundo volveu a ampliar a panoplia de armas de Bárcenas coa publicación de SMS moi explícitos entre Rajoy e o mesmo Bárcenas. Mala cousa para Rajoy (non tanto como corrupto, que non parece selo, senón como consentidor, ao seu estilo de convidado de pedra de todos os eventos). Mala cousa tamén para o PP, cuxas voces públicas non fixeron outra cousa que maltratar verbalmente aos demais partidos e negar até as evidencias de calquera imputación, onte ou hoxe.

Os tentáculos dese partido comezaban a facerse ver por todas partes até xerar unha certa paranoia en todas as súas vítimas reais ou imaxinadas. Tiñas a impresión de que molestabas a algún deles e de que che farían dano. As maiorías absolutas dan unha forza ilimitada e de difícil control. Os seus votantes ou militantes estiveron discretos e normais en todo este proceso, e foi o menos malo da posta en escena deste drama urbano de sobresoldos e comisións. A súa xente estaba asombrada e entrou en pasmo hai meses.

Pero, volvendo ao principio, é verdade que a recesión se vai indo? Deixando de lado as consideracións sobre a definición técnica de "recesión", o certo é que se agarda que subamos ao 28% de paro e que até o 2015, se non ocorren outras cousas, non se poderá notar algo positivo, por pequeno que sexa, de recuperación, emprego e esperanza real nun final do proceso de deterioración en curso. Unan vostedes o que está a ocorrer coa situación da crise e probablemente queden como Rajoy: pasmados.


Mala estratexia, conspiración e medo


O PP di que xa deu explicacións desde xaneiro ao balbordo de corrupción que ten encima, un ERE á totalidade da democracia nas súas pezas básicas, os partidos políticos. Soraya, quizá a máis equilibrada e intelixente de entre a dirección visible do PP, tentou nalgún momento ir por outro camiño, pero acabou asumindo o ton e o argumento que arruinará a ese partido por moito tempo. É un grave erro, os tempos cambiaron e a estratexia, non por antidemocrática menos eficaz, de mirar para outro lado, facer oídos xordos e deixar pasar o tempo, creo que xa non serve. As estratexias elíxense para acabar ben, e inclúen rutas de acción e comunicación que melloran a imaxe e conducen a algo positivo, que é o que ao final vai contar. Pero non neste caso.

O medo a que caia todo o partido abaixo, xunto co goberno (é unha posibilidade) mantén aos voceiros da dereita nunha actividade de defensas de fútbol ao antigo estilo do patadón e tente tieso e balóns fora que imos gañando e xa queda pouco tempo. Non é unha boa estratexia. Se a metade do que conta Bárcenas é confirmado definitivamente, é posible unha crise de goberno e, na situación actual, unha enorme crise de partido. Cunha boa estratexia de comunicación esa eventualidade só afectaría a un limitado número de persoas. Somen agora a isto os movementos conspiratorios de Aguirre e outros e verán que o panorama, de confirmar Bárcenas os seus datos non confirmados, é negrísimo e case inabordable.


A nova intranquilidade transpolítica


Se imos ao terreo dunha certa filosofía de base psicolóxica, sempre interesante, poderiamos dicir que onde aparece masivamente o mal volve de novo a intranquilidade ou, como agora se di, o mal rollo. Quen meteron ao país en erros e burbullas, ou en intencionados aproveitamentos eventuais de diñeiro fresco á conta da orde económica do reino, aprovéitanse do seu control dos mecanismos represivos e de control do estado para impor, tamén, un medo cerval na poboación a base de volvela paranoica e darlle de paus de cando en vez. E aí acábase todo. Eles a casa, e nós a pagar os danos da cea deses falsos esmoleiros do poder anómalo que me lembran Viridiana. Mañá volverán dar unha instrución e volverán ameazarnos. Ata que cansemos.

Ninguén, de entre os que fan ou serven máis aló do racional a quen fan as peores cousas co que tanto traballo nos custou edificar, como ese certo remedo do estado de benestar que agora cae, ninguén, digo, de entre os xefes e os servilones, poderá durmir tranquilo o día en que nos fartemos de tanto abuso para tapar os buracos das súas esmorgas financeiras e disfrazalo todo co noso exceso de gasto e boa vida. Un día hase rematar, e é mellor que se acabe con iso a través da razón política que xere cambios políticos relevantes, a que se acabe polas bravas e cun drama por medio, cousa nada estraña neste reino. Dito queda.


Xornalismo en tempos de ira

A morte de Concha García Campoy, unha representante do bo xornalismo sen máis espaventos que os que as cousas piden, levoume a unha reflexión, en min moi frecuente, sobre o propio xornalismo e a súa actualidade en tempos como os que vivimos de crises e escándalos públicos. Non en balde son catedrático nunha facultade de ciencias da información e non en balde vin pasar polas miñas clases a unha parte considerable do xornalismo máis novo ou moderadamente adulto ou maior. Todo isto sería unha anécdota persoal en situación de normalidade política e económica, pero non é así. Eses xornalistas establecidos, ou unha boa parte deles, que non os meus exalumnos, teñen un estilo de informar/opinar moi afastado ao rigor que precisa unha materia tan grave como a vida mesma, a vida social, sobre todo. Eles serven a xornais fortemente orientados (o "pluralismo polarizado" que din os estudosos do modelo mediterráneo de prensa: un auténtico reflexo mediático da vida político-partidaria) que lles esixen esa fidelidade ideolóxica de maneira extrema, non de calquera xeito razoable. Calquera pode errar nunha noticia ou en algo así, directo e non moi controlado, pero converter o mundo da opinión nunha zarabanda de parvadas, cousa que ocorre un día si e outro tamén, profunda nunha certa dexeneración do xornalismo e de todo o que o xornalismo determina: as mensaxes dos lectores a pé de texto ou pola radio, internet ou televisión, son arrepiantes na mesma liña de simpleza e manipulación. As xeracións das miñas clases, non totalmente instaladas aínda, e de ideoloxías moi diversas, fan fronte a isto cun enorme pasmo: da liberdade da vida universitaria ao encorsetamiento do modelo mediterráneo hai un mundo de ilusións perdidas e unha forte autocrítica profesional. Quizá isto poida frutificar algún día.

Descanse en paz Concha, alí onde perduran as boas palabras dos que as usaron.


Voto e corrupción


Sabemos xa que a corrupción non afecta, en xeral, ao voto, aínda que chegada a certo punto tampouco facilita as cousas. É ambigua, como nós mesmos, cunha vela a deus e outra ao diaño. En todo caso, a casuística é tan diversa que tampouco se pode xeneralizar de forma ilimitada, como ocorre habitualmente nas ciencias sociais e ás veces nas naturais. Cos datos históricos na man, todo indica que o voto que perde o PP, e mesmo o PSOE, non ten que ver cos episodios corruptos de ambos os partidos, senón coa súa incapacidade para non meternos na crise e agora para sacarnos dela: é voto esencialmente económico de tipo retrospectivo, mirando máis ao pasado ou ao presente que ao futuro.

Neste momento afecta moito máis ao PP (o PSOE apenas perde voto desde as eleccións, e de cando en vez gaña un pouco), que ten sobre si os dous factores do mal demoscópico: o goberno nunha grave crise económica e a corrupción máis profunda e potente. Isto quere dicir que un elector pode acollerse, para negar o voto ao PP na súa racionalidade cotiá coa demais xente, ao mal goberno ou á corrupción, segundo gustos, digamos.

O goberno e/ou o PP xogan a demorar declaracións e explicacións a ver se é posible que una certa luz ao fondo da crise faga que a xente esqueza tanto o presunto mal goberno como a corrupción. É unha mala estratexia comunicativa, pero moi usada. Os partidos, por si mesmos, tenden a elixir o peor camiño dos posibles na súa comunicación pública, sobre todo se esa comunicación é sobre temas conflitivos que os afectan directamente a eles. Unha vez metidos na xigantesca trampa das súas continuas mentiras, o dereito á pateadura só lles serve para pechar máis a rede en que se apresaron a se mesmos. O PP enrédase un pouco máis cada día, e pronto podería ver pechados todos os seus camiños de defensa. Caería na súa propia rede, así é a mala comunicación e a mala cabeza..



15 de xul. de 2013

As enquisas a día de hoxe

Fermín Bouza.-   

As enquisas van dando algo así como un empate técnico (isto do "empate técnico", por certo, é unha parvada estatística, falaremos diso)  entre PP e PSOE, que é o que traen as enquisas de Madrid (Metroscopia-El País): tetrapartidismo moderado. Se se unen nun bloque os votos periférico-nacionalistas estariamos a falar dun pentapartidismo que, con leves ou graves modificacións, é a estrutura partidaria do parlamento desde sempre ou case sempre, segundo poñamos a cota de relevancia das cifras para entrar no cálculo. O pacto co goberno para segundo que cousas foi un tiro no pé do PSOE, e engádese ás cadeas que arrastra este partido para desbordar ao PP, que loita sen moito éxito por manterse. Tendo en conta que os datos se extraen dunha participación suposta do 52% e en eleccións xerais é case imposible que esa participación baixe do 70%-65%, estes resultados de enquisa deben variar moito, e deberían facelo, segundo os canons, no sentido de devolver voto ao PP e ao PSOE cosa que, a día de hoxe, parece moi improbable.

Símbolos e mitos políticos

No medio do caos universal que nos acosa quizá é bo descansar para facer unha rápida e repetida reflexión sobre cousas que teñen que ver coa persistencia de franquismo no discurso público da dereita e, mesmo, no discurso militar. Leo que se abre a colección militar do Alcázar de Toledo e que ten singulares peculiaridades. Que a dereita ou unha parte dela, así como unha parte dos militares moi reducida, manteñan os seus mitos históricos é  normal, en certa maneira, pero o espazo público pide xa outro discurso. O do Alcázar de Toledo xerou unha literatura na posguerra que é practicamente irreversible e rotundamente falsa nalgúns dos seus elementos formantes, mitos e lendas incluídos. Nunca me gustaron as trampelas de militares con mulleres e nenos, fágaas quen as faga, que se converten nun instrumento da propia loita cando as capacidades de asalto se ven moi diminuídas ao saberse da existencia de tales reféns, unha bomba propagandística se son mortos no combate.

Pero iso agora xa non é importante. O que agora é relevante é que o discurso nazi-fascista tente ser reposto en tempos de democracia e que se siga usando o "perigo comunista" como xustificación explicativa do relato devandito. As forzas comunistas, moi eficaces, eran tamén moi minoritarias no exército republicano. As ameazas viñan ao lado dos alzados baixo lemas fascistas, entón con importante implantación en Europa: o mundo enteiro uniuse para parar aquela barbarie na 2ª Guerra Mundial, e nin en Francia nin en Italia as potentes organizacións partisanas e os seus partidos de referencia boicotearon democracia algunha, ao contrario: foron un factor central para a súa reconstrución. Con todo, o recordo público de todo aquilo vai na liña de aplaudilo. A estas alturas. Non é alleo a iso a morneza con que o PP enfróntase a estes problemas, que son moito máis que problemas simbólicos.

A melancolía política

Madrid xa está en pleno proceso de privatización sanitaria, e o negocio de terceiros din que lles aforrará 169 millóns de euros. É unha deriva pésima para a sanidade-punta que foi sempre Madrid no terreo tecno-científico. Tampouco a cantidade que se supón a aforrar é de tal índole que faga obrigatoria a privatización. Unha sa política de convenios, como viña ocorrendo, con empresas privadas de sanidade locais, daba un resultado óptimo. Pero o negocio que se anuncia non se conforma con formulacións racionais porque non é xustificable racionalmente reconverter a un país cunha das mellores sanidades do mundo nun país de dubidosa e conflitiva sanidade fóra das mans públicas. Cando a xente decátese xa será moi tarde.

E todo isto ocorre mentres Evo Morales protesta, con razón, polo tema do espía e o seu retido voo presidencial,  sospeitoso de levar a tal funcionario norteamericano. Pouca cousa é isto, pequenas pallasadas da política concibida como representación (teatral, por suposto). Morsi ou Mursi foi desprazado polos militares e creouse unha especie de gobiernó interino que El-Baradei parece que se dispón a presidir. Iso sería bo para todos. Acusan aos musulmáns de querer ocupar toda a sociedade e de comportarse como un partido único, e se iso é así o tema do golpe vaise relativizando. Europa, por certo, disponse a manter e quizá baixar os tipos de xuro bancarios. É dicir: disimulando, tratan de volver a unha política máis adecuada. Mellor así. Wert di que cre no que fai, e isto, que o dignifica, é moi negativo: se non crese niso podería cambiar. Non cambiará. Imos herdar unha sociedade triste, bloqueada, parada, pobre e difícil de gobernar. Imos rezando e cruzando os dedos. Non hai outra.

Da xuíza ao xeneral   

É difícil elixir tema para un post nunha cotidianeidade convulsa na que sorprende a imputación, por proximidade e dependencia dos corruptos cara a ela, a ex-ministra  Magdalena Álvarez (e o que caia por este curioso procedemento veciñal). Non parece xuridicamente serio so pena de porse a imputar a media humanidade, e non digamos á cúpula do PP, Bárcenas por medio, indemne aínda. Paréceme un patinazo da xuíza Alaya, sempre cun aire de pizpireta xudicial arrastrando o seu carriño ou o seu bolso entre gardas e xornalistas. É unha imaxe cotiá en televisión que chega a facer graza pola infinita seriedade facial da xuíza, que eu non dubido das súas bondades e coñecementos, pero... gústanme pouco esas imputacións, aínda que é unha posibilidade que se lle ofrece para avanzar.

Máis forte é o de Exipto, co dilema relixión/democracia ao fondo, a segunda vez que se expón seriamente  (a outra, Tunes, aínda que alí segue o dominio relixioso sobre a sociedade civil) no mundo árabe-islámico, convulso tamén desde que apareceu a radicalidade dos integrismos e unha certa ancoraxe á súa particular Idade Media. Os exércitos, neste tipo de sociedades, poden xogar un papel político un certo tempo, sempre da man de civís demócratas e de alto prestixio social, que deben axudar a saír deses nós históricos nos que a democracia é un problema, como parece selo con Mursi e os seus irmáns Musulmáns, algo así como a toma de poder por unha asociación relixiosa radical (non integrista no sentido máis forte). Quizá a Constitución debe deixar claro que maltratar á poboación democraticamente é tan malo como maltratala non democraticamente. Se os militares crean unha mesa de diálogo nacional e devolven o poder ao mundo cívico e civil nun prazo breve, poderemos empezar a pensar nun Exipto premoderno que se prepara para o futuro. Cun goberno de curas de paisano non van a ningunha parte.

O Santo e a Pitonisa: atado e ben atado

Parece que no ceo prefiren papas sectarios e radicalizados a papas campesiños e directos. Nada ten que facer alí, por tanto, o simpático Roncalli/Xoán XXIII, pero Wojtyla vai para santo. Gustan os guerreiros. Fíxoseme antipático desde que amoestou en público a Ernesto Cardenal, pero xamais se atreveu cos do diñeiro. Son guerreiros moi especiais: asustan aos débiles, sermonean de cando en vez aos fortes, pero sérvenos sen problema, se cadra porque non cren no Inferno. Eu tampouco, aínda que algo terán que pagar por tanto desmán material e moral. Ante quen? A miña fe na xustiza terreal non chega a tanto. Pero era outra cousa ao que ía e tropecei co proceso de precanonización daquel papa tan tenso e intenso, que axeonllaba aos seus adversarios nos aeroportos, perseguía aos seus curas sobe o terreo e encantaba aos excursionistas no Vaticano. Un papa turístico.

A Merkel tamén sermonea aos ricos. Que teima cos ricos. Primeiro os crían e despois, mentres viven deles, colócanos alén da moral. Cunha man danlles o poder e coa outra condénanos. E funciona. A entrevista da Merkel non ten desperdicio. Esta funcionaria de confianza  do réxime da antiga Alemaña democrática reconvértese no máis duro do capital mentres declara que os mozos lle quitan o soño no seu desemprego. Será por iso que lles dá un minisoldo moi estimable aos seus mozos autóctonos nos tempos de recesión e miseria que empezan a correr por Europa. A estratexia económica do cinismo gañou a partida. Os pobos que non loitan, pringan. Ou sexa que adiante co recordo de Wojtyla e a realidade de Ángela Merkel. Todo está atado e ben atado.

Silenzos coma berros

Un silenzo denso que é como un berro escandaloso invadiu o PP e o caso Bárcenas. Só Aguirre dixo algo, á porta e ante micrófonos: estou avergoñada, di. Non é para menos. Tras executar o sonsonete e o "ti máis" cada vez que o PP tiña que dar contas dos seus actos, a estratexia cambia agora e a lei do silenzo imponse nun grupo humano no que algúns seguro que si están avergoñados, aínda que non sei se realmente o está Esperanza, cuxos coetáneos escándalos nos concellos do PP do cinto residencial de Madrid fixeron época. E non só eses. Recordo tamén ao tamayazo como un caso en ton maior no que, presuntamente, a corrupción alcanza o nivel de mafia organizada. Mellor calar? O silenzo é incompatible coa democracia e coa ética, e a día de hoxe o PP está en clara confrontación con ambas as dúas cousas. Pídeselle que fale, polo menos. Debe facelo ineludiblemente ante a profundidade e amplitude do caso Bárcenas. Se non o fai, o seu silenzo pesaralle como moitas toneladas de cascallos políticos, económicos e morais durante moito tempo.


7 de xul. de 2013

O activismo dun líder: Nelson Mandela

Fermín Bouza.-
Nelson Mandela, con graves problemas de saúde, foi un dos líderes mundiais máis eficientes na súa mensaxe de paz e convivencia cultural e un dos líderes políticos locais máis loitadores, capaz de levar consigo ao seu pobo cara á liberdade e de trazar horizontes positivos para resolver os problemas. Unha clase de líderes que xa apenas hai, afastados ao populismo irrelevante e próximos á firmeza da evidencia dos feitos. Conseguiu cambiar as cousas na Unión Surafricana/República de Sudáfrica, e logrou o final da separación racial ou étnica. Derrotou con paciencia e determinación aos sectores máis extremos do divisionismo étnico, e puxo á República Surafricana no camiño da plena modernización. Levou consigo a negros e brancos a un obxectivo común, e fíxose admirar por moitos dos seus inimigos históricos. A poboación branca cambiou os seus criterios políticos de fondo ao redor do activismo de Mandela. Sabía que as cuestións urxentes non eran ideolóxicas en sentido estrito, e obtivo o apoio de case todos na súa tarefa de ir pondo as bases dun país decididamente democrático.
A hora da comunicación secreta

A hora da comunicación segreda

Se o PP ten segredos de Bárcenas, Bárcenas debe ter aínda máis do PP. Isto quere dicir que veñen tempos aínda peores para o goberno e o seu partido. Probablemente serán, mesmo, moi malos, e o seu alcance moi grande. Mentres todas as variables a controlar decaen, e as que non decaen é por puro esgotamento do seu obxecto a medir, ben porque o reino merque pouco ao estranxeiro (porque non pode) ou porque venda bastante ao exterior (por similar motivo: que merquen os que poden), ben porque os parados acadaron o seu tope ou se achegan a el, entre a neoemigración e a economía mergullada, mentres todo decae, digo, Bárcenas gana de novo terreo mediático e parece disposto a pactar (PP) ou a disparar sen tregua cunha cadencia insoportable para o PP e quizá para todos. O caso Bárcenas é a quintaesencia do que foi este reino os últimos decenios no terreo da xestión do capital alleo. Un retrato ao que lle faltan pinceladas e paisaxes de fondo aínda.


Vaise o mar a outras costas

Se se confirma a barbarie da Comisión Europea, transmitida por Almunia, sobre o sector naval, obrigado a devolver bonificacións fiscais da tax lease, que a CE considera erróneas, entre 2005 e 2011, o sector naval está acabado e miles de traballadores irán á rúa en Galicia e no resto de autonomías que teñen presenza no sector. Tivéronnos anos na incerteza e bloquearon, dese modo, a contrata de actividade naval. É a mesma Europa que nos quere tanto a que, cunha man, énchese a boca de grandes palabras e palabros, e coa outra vai incrementando o paro con medidas absurdas. O naval do reino é coñecido pola calidade dos seus traballos, que compiten en Europa contra lobbys do sector que teñen representación na CE. Nós, como sempre, non temos nada, salvo un comisario que se constitúe na vangarda dos nosos liquidadores navais por razóns que non se me alcanzan. Tratar de construír Europa destruíndo estas industrias é un mal paso. Hai que defender no posible ao conxunto da industria europea. O naval, a pouco que Europa axude, é perfectamente viable e defendible. Quen traballa na nosa contra na CE? Necesitamos diplomacia eficiente e representantes adecuados. Non hai outra.


De máscaras na néboa

Algúns se preguntan se volve Marx, e é posible que así sexa. Se volve Marx é que estamos a regresar a fume de carozo ao século XIX, pois as clases sociais por el definidas (pouco, por certo) correspóndense ás clases emerxentes na Revolución Industrial. Está a pasar iso? É probable que una certa proletarización de amplos sectores das clases medias e o incremento das diferenzas sociais, coa acumulación de riqueza inmensa na parte superior do ranking, fale a favor dun regreso desordenado a un ou dous séculos atrás, cos seus teóricos, como Marx, incluídos. Eu creo que hai un retroceso xeral, pero non me sinto capaz de ir moi alá na súa explicación, aínda que algo se intúe. Ese mesmo retroceso ten que ver non só co regreso de Marx, pois tamén regresa o anarquismo, se miramos á esquerda. O fascismo, coa súa cara antiga, non volve, pero asoma con caras renovadas e conservadoras (perdeu a súa veta populista) en todos os debates vixentes, que son debates nos que boa parte das cousas que se din pertencen historicamente ao fascismo. Volve Marx? É posible.

A desorde comunicativa e a mirada electoral

Coa absoluta desorde habitual desde hai moito tempo a esta parte, o PSOE entra traumáticamente no tema da substitución. Pero a mensaxe principal da súa comunicación política constrúese á marxe destas cousas e está feito de realidades: pacto mal explicado (probablemente inexplicable na situación actual) con toda a dereita e desorde interna, as dúas peores cousas que o PSOE necesita. A xente xa o asimila así e redóbranse as críticas ao peche da dereita sobre si mesma, agora arroupada polos socialistas. A desorde interna ten que ver coa substitución, e é unha desorde controlada por unha clase de persoas vinculadas ou exvinculadas a cargos públicos: guerras intra-aparello ou entre apparatchik. Non son guerras creativas nas que se discuta de política socialdemócrata senón reproches persoais sen moita altura. É hora de falar. Se os socialistas non falan e non mostran as súas ideas reais non van ter un voto suficiente, e nese tempo das derrotas que así se vai anunciando outras alternativas tratan de ouvir mellor ás clases medias máis prexudicadas pola nova gobernanza. Tamén ás clases populares, que van saíndo dun longo soño de imposibles niveis de vida nestas coordenadas vixentes. Todo volve ao seu ser, e ese ser anuncia cambios a curto e medio prazo.


O xogo do quen es?: un espía, e ti?


Mentres un confuso episodio militar-xudicial desvela que algún xuíz castrense busca datos e culpables dunha corrupción que descoñecemos en diversos centros do Exército do Aire, polo que é presionada e mal recibida nos lugares que ela visita, presionada, digo, baixo a escusa formal dun comunicado previo insuficiente da súa visita sempre incómoda, mentres este incidente ocorre aquí, entre outros miles de cousas que nublan o día, no mundo vaise precipitando todo por camiños peores do esperado. Pero se aquí xa sabiamos que sectores minoritarios das forzas armadas mantiñan unha relación tensa coa democracia e, por tanto, coa xustiza, de alá estráñanos que o vicepresidente norteamericano John Kerry non tivese mellor idea que ameazar a Rusia e China. Non só isto é unha estupidez (noutro ton e a menor nivel sería unha vulgar rutina diplomática) como petición de quen fai o mesmo continuamente, senón que tamén é perigoso e absurdo para todos.

Bótase leña ao lume e vaise facendo irreversible tanta parvada e tanta provocación, coas relacións internacionais tocadas por estas cousas que poderían ser, e o son de feito, de menor contía. Todo o mundo espía e isto é eterno e sen emenda. O que non o faga está perdido. Teño grave desconfianza polo caso Assange, e non me tranquiliza o de Snowden: teñen ambos o sinal dun movemento moi pensado dos propios servizos de intelixencia. Para que? Probablemente para que USA poida resituarse no centro do mundo.



Carapuchiña e o conto do Lobo

En realidade, e para aclarar un tema de fondo que se repite de forma absurda, hai que dicir que as queixas sobre o Reino de España e as súas políticas económicas non veñen de roxos perigosos que non cren no libre mercado e no marabilloso e xusto mundo construído desde a competencia máis feroz, o paro e os baixos salarios. Veñen de países que pasan por ser o berce destas cousas, como Estados Unidos do Norte de América ou o Reino Unido. Desde posicións puramente económicas, a abordaxe europea da crise foi un fracaso e estudarase durante moitos anos como un notable contraexemplo do que se debe facer para mellorar as cousas. Non é, pois, unha tópica batalla sobreideolóxica, é máis ben o traxecto errático dun pensamento conservador cada vez máis afastado dos valores básicos de todo humanismo, o cristián incluído, aínda que isto les importe un pemento aos nosos bispos, tan sensibles eles con outros temas nos que sempre se apuntan ao lado da negación de dereitos e liberdades.

Así son as cousas, ou sexa que o conto do Lobo e Caperuchiña aplicado a isto é dunha falsidade palmaria. Non caben esta clase de contos cando as cousas están como están. En realidade, nin sequera quedan roxos nun sentido histórico, apenas uns funcionarios políticos cuxo cumprimento ás veces é decepcionante. Sobran contos e falta memoria. Seguimos camiñando ao bordo do precipicio e énchennos a cabeza de historias de indios e vaqueiros que son unha burla no medio da multiplicación dos dramas persoais.

1 de xul. de 2013

A entrega das ideas e do armamento ético

Fermín Bouza.-
  
O mapa político, as súas estratexias e as súas comunicacións, cambiou de súpeto coa foto de Rajoy e Rubalcaba e o que significa para este Reino. De similar valor simbólico, a saída do cárcere de Blesa, a liberdade de Bárcenas e o lio Facenda/Infanta. Non entro en temas xurídicos, limítome a sinalar o campo de significación destas paisaxes visuais da política. Para rematar, Rouco Varela aparece como o inquisidor maior do reino e, por primeira vez, os privatizadores da sanidade parece que terán que render contas ante un xuíz, que é onde acabarán a maior parte de tantos que fan economía á conta de transformala en ideoloxía e en vantaxes propias. Isto vai máis aló do que un auténtico sistema democrático pode considerar admisible. Ao fondo, o pacto do PSOE como a definitiva entrega de todo o que a esquerda quixo facer para mellorar a condición humana. Non pode ser, pero está a ser.


Ese voto non volverá

  
Imaxino que foi non só unha perversa visión do patriotismo o que levou a Rubalcaba a pactar no peor momento co peor amigo do seu partido. Estou convencido de que a súa dignidade como secretario recentemente elixido e xa revisable polo seu partido cunha dubidosa opción a presentarse a unhas primarias ou a un congreso (solución non correcta se encobre ou amaña desde arriba unhas primarias) tivo un papel importante: quere xogar, quere gañar, e non se vai así como así.

Pero esa angustia é pasado. Hoxe, os máis vellos do lugar, prefiren que siga a que veña un niñato/niñata a revolucionar as cousas. O PSOE tardofranquista chama de novo á nosa porta. Pasarán? Non pasarán? Madina foi imputado de conspirador pola xente de Ferraz. El di que non. Non sei. En todo caso haberá conspiracións e haberá problemas. As cousas están a cambiar e ninguén pode dispor da vida e a facenda dos seus ou dos seus votantes. O votante do PSOE cambiou máis que o do PP. Os votantes, en xeral, han ir cambiando nestes anos de forma significativa, e é inútil tentar vivir dos antigos votantes que pasaban por todo. A xente está moi farta da actual situación.  Ese voto, así, non volverá.


A econoideoloxía parece que berra

   

O do FMI pedindo un novo paso da cidadanía polo poldro de tortura da UE é para que llelo fagan mirar. Pide máis baixos salarios  para as clases medias e populares (máis?) e mostra a peor cara dos raros intereses internacionais que conflúen en certas organizacións económicas ou políticas. Están a arruinar Europa, que non sairá desta en moi longo tempo, non digamos o reino de España, un dos máis afectados en Europa pola Alemaña prestamista e a banca irresponsable.

E os políticos impresentables que se beneficiaron de todo iso, por certo. Sen afán de ser hipercrítico ou excesivo, creo, con toda franqueza, que nin PP nin PSOE tomaron moita nota do desastre que temos encima e prepáranse para repetir o mesmo que xa fixeron desde hai anos, que non todo foi negativo, nin moito menos, pero si foi inmensamente negativa a clase política cultivada nestes labirintos do crédito, a comisión, o pacto de silenzo e a man ocultando sempre algo.

Seguir con iso é un risco enorme nun reino como este, e deben facer uns profundos e densos exercicios espirituais con algunha xesuíta vello, infernal e gritón, para que lles poña a punto a alma ou algo parecido. O FMI forma parte dunha andrómena empíricamente importante pero sociopolíticamente infumable e tecnicamente moi frouxa. Practica, obviamente, a econoideoloxía, e de aí a rotundidade das súas parvadas. É o que hai.


O trabalinguas calculista e a ameaza das pensións
   

O problema dos cambios ou recortes nos impostos non é un difícil problema de cálculo senón previo ao propio cálculo: seleccionar as variables que se van a pór en xogo e facelas operativas. Entre esas variables, se pretendemos axustarnos aos procesos reais que conflúen na sustentabilidade das pensións, hainas tan complexas e irregulares que non caben nunha fórmula convencional de traballo para xerar datos certos da situación futura. Nin sequera o carácter versátil das variables simples garante nada dese coñecemento, pois as variables que interveñen realmente no proceso pero non adxuntas á fórmula global son o suficientemente poderosas como para envorcar a predición. Nestas condicións, o de menos é pedir a quen tenta racionalizar o tema das pensións un pouco de humildade predictiva. As grandes frases sobran nestas cousas: sinxelamente, o futuro escápasenos e hai que aproximarse a el antes de que tome distancia e nos deixe cravados esperando a Godot. Que non virá.

24 de xuño de 2013

Reflexións dun espía en paro


Fermín Bouza.-   

As caras de Putin e Obama son un poema que non finxe emoción algunha: parecen encabuxados, probablemente o están, e de fondo poderían porse escenas salteadas das películas de James Bond, o axente 007. A  espionaxe é tan bo negocio nas súas aplicacións civís (control persoal, industrias, conversacións delicadas...) que comezan a agromar espías en todos os camiños do mundo, por terra, mar e aire. Chega un momento en que esa saturación lle fai imposible a vida a todos, e vaias por onde vaias sabes que levas colgado ao espía coma se fose un virus do noso tempo.

É un traballo divertido pero extraordinariamente arriscado, de tal maneira que, como nas películas, todo cadáver que flota nun rio é dalgún espía apurado polos seus ou polos outros, que isto nunca está demasiado claro na vida do espía: algún día acaba por descubrir que estaba a traballar para o inimigo, e el sen sabelo. Para quen traballaba ou traballa o soldadiño ese con aspecto de neno de coro que serviu de abastecedor de Assange? Para quen traballou Assange? O obxectivo real do traballo destes dous suxeitos foi o de transmitir ao mundo a visión das cousas que ten a administración nortemericana (a diplomática sobre todo) e facer así prevalecer esa opinión como algo necesario e central no mundo. Pensen.


A crise e o criterio de contrastación económica
   

É lóxico que no medio dunha crise como esta até os mesmos economistas, ou os máis lúcidos de entre eles, comecen a dubidar de que a economía é unha ciencia. Nun interesante artigo (O gran desdén), Paul Krugman estende a súa desconfianza dos seus colegas de profesión aos políticos, e en liña cos acontecementos do presente, chámalles de todo:  aínda que ultimamente non ouzamos moito aos autodenominados falcóns do déficit, os falcóns monetarios -economistas, políticos e funcionarios que seguen advertíndonos de que os tipos de interese baixos terán consecuencias terribles- volvéronse, se cabe, aínda máis ruidosos.

Non parece importar que os falcóns monetarios, do mesmo xeito que os fiscais, teñan o impresionante historial de trabucarse en todo (onde está esa inflación descontrolada que prometeron?). Volven unha e outra vez; os argumentos cambian (agora lanzan advertencias sobre as burbullas de activos), pero as demandas políticas -crédito restrinxido e tipos de xuro máis altos- son sempre as mesmas. E resulta difícil non ter a sensación de que están a intimidar á Reserva para que non emprenda ningunha acción. Pero a economía, en tanto que ciencia branda, non pode establecer crirerios de contrastación unívocos como o fai a física ou a bioloxía: a proliferación de significados para cada cousa dá a razón a todo o mundo con gran frecuencia.

O que nos ensina a crise é o carácter ideolóxico, en sentido débil, das posicións económicas, tan obxectivas como calquera toma de posición de calquera clase, salvando en boa parte ás chamadas ciencias naturais que traballan con obxectos inertes. Temos que enfrontarnos sós e con toda a intelixencia posible a unha crise que é tamén unha crise de modelos económicos.


As FFAA botan o peche   

Entre as empresas que pechan, os traballadores que volven emigrar e a desolación xeral que a desesperanza crea neste reino, vítima dunha idea de Europa e da economía que creramos periclitadas, as Forzas Armadas poden tamén botar o peche a medias e vivir dentro de orzamentos moi insuficientes e afastados de garantir nada do que unhas forzas armadas deben garantir. É dicir, imos carecer, e probablemente carecemos xa, da menor capacidade de disuasión sobre inimigos externos. Agora que a vella garda Franco-fascista desapareceu dos nosos exércitos, carecemos de exércitos nalgún sentido operativo básico. Non, non é un reino con sorte. Hai moitos lustros que todo parece estar feito para crearnos problemas graves, e nesa liña seguimos.

Carecer de forzas armadas operativas non é unha broma: ten tradución inmediata na vida económica e en mil e outros lugares da realidade. É un factor crave de desvalorización internacional. Estamos, pois, gozando de cheo nunha situación de peches empresariais, incremento do paro e carencia de instrumentos mínimos de presenza internacional. De que a orientación económica é errónea está informado até Rajoy, sen que haxa moitas posibilidades, a estas alturas, para presionar por un cambio. Unha maioría abandonou a esperanza.



Algo está a cambiar: o escenario da batalla
   
Outra vez volve certa confusión de fronteiras partidarias e ideolóxicas e outra vez o PSOE, nun alarde, supoño, de patriotismo, fíxo a foto con Rajoy e o PP. Témome que unha man negra e pésima conselleira embarcou a Rubalcaba nestas cousas da confusión xusto cando empezaban a trazarse de novo as diferenzas cos seus adversarios, os do PSOE, digo, e o partido recobraba identidade bebendo das angustias xeneralizas deste reino. Non hai mellor lugar para atoparse a un mesmo que nesa fonte de conciencia que son os outros.

A idea de que a xente esperaba non sei que pacto é falsa se nos remitimos a unha lectura seria das enquisas, que acollen a linguaxe e a semántica do politicamente correcto nesas preguntas de obvia contestación segundo o bo sentido. Non din nada esas preguntas, e non deben facerse así. En todo caso, non deben tomarse en serio. É como cando che preguntaban, en USA, ao entrar, se tiñas intención de asasinar o Presidente. Non, a xente busca solucións e non as ve, de momento.

Se o PP non consegue recuperar seriamente a economía e o emprego votará, normalmente, ao PSOE, pero se o PSOE fai fotos e declaracións de amor, por frías que sexan, con Rajoy, a xente, que é medorenta pero non parva, non votará ao PSOE. Ademais, ese pacto, por agora, son xeneralidades sen fundamento empírico-económico, digamos, e para a xente, de novo, ten todo o aspecto dunha tomadura de pelo, unha tomadura máis o mesmo día en que Bárcenas segue dando alegrías aos medios de comunicación.

A primeira lección da crise é clara: a conmoción é moito maior do que parece  se entramos nas casas, e esa conmoción pode traer calquera cousa. É importante que, no canto de facer pequenos sainetes de consolación os partidos deberían, máis que pactar, debater. E rápido e en serio. O teatro xa non o soportamos. E menos cando é o monólogo dun dúo moi cuestionado neste momento, que prescinde do resto de forzas para xestar a idea e a súa concreción. Teño a impresión de que a batalla cambia de escenario e de contendentes. Unha nova guerra no interior da crise comezou no Reino de España.


O PSOE constrúe a súa futura derrota
   
Europa non nos vai a querer máis por estas cousas, pero rirá á nosa costa abundantemente. A exclusividade do pacto entre socialistas e conservadores é a marca dos tempos, e se non queres bipartidismo, dúas cuncas. Cando as cousas se arranxaban un pouco para ambos os partidos, alguén vén estragalo. O máis escaso dos dous, sen dúbida. E quen é o máis escaso dos dous, Rajoy ou Rubalcaba? Parece que o pacto PP/PSOE exclúe ao resto de grupos e non permite unha reflexión colectiva máis ampla. É unha torpeza ao estilo dos vellos tempos. Mala cousa.

Rubalcaba queda sen fundamentos serios para o seu discurso e Rajoy vampiriza ao PSOE de forma eficaz e cara ao futuro.  Esta xeración socialista está finiquitada. A desafección non se desenvolve no baleiro senón que vai subindo os banzos da estupidez partidaria, da corrupción e do espírito caciquil que aínda rolda as almas ideolóxicas deses partidos. Non aprenderon nada da crise. Contan con renovar si ou si porque a cidadanía está nos biosbardos, como antes se dicía, e ante unha cidadanía así dá igual o que fagas. Non entendo que Rubalcaba deixe esta clase de herdanza a quen o substitúa, pero é unha herdanza con avespa dentro que porá, dunha picada, o nariz de Pinocho ao novo aspirante en canto pretenda establecer algunha distancia con esta ruína que nos acosa. Así o quixo Rubalcaba, que se apunta a un final raro e feo da súa estadía no disparadoiro socialista. É como aquelas películas de final infeliz con que nos agasallaban moitos dos novos directores daquela nova onda da miña mocidade afrancesada, sobre todo. Un bo suicidio non ten prezo.


Ameazando as liberdades públicas   

Mentres Rajoy e Rubalcaba pactan non se sabe ben que, aínda que pactar sería o desexable nun país san (pero este non é hoxe un país desa clase), Felipe González segue coa súa narración das cousas. É unha narración que con frecuencia me parece reincidente e moi desenfocada, pero que agora mira máis ao futuro e de forma máis realista. Iso está mellor. Di González que hai que articular aos movementos sociais porque os partidos están como están.

Si, é necesario darlle unha certa orde e disciplinar á xente nun sentido construtivo da expresión. Crear unha forza de cambio, unha alternativa política, ou crear incluso as bases dunha defensa ordenada da democracia. A crise non remata e o que se chaman melloras non son tal: as variables seguen no chan e o malestar medra e medrará aínda máis cando o estado volva aos recortes ou non saia dos anteriores. Certas prácticas do PP, corrupcións dinerarias aparte, indican un camiño policial que Gallardón tamén constrúe a base de posibilidades de sobrevixilancia á conta da privacidade cidadá. A subida do malestar e o incremento da vixilancia cara á cidadanía obrigan á alternativa e á defensa activa das liberdades públicas.


Metafísica do chorro de diñeiro
   
Un longo e imparable chorro de diñeiro circulaba polas veas do PP cando ocorreu o que ocorreu e puxéronse as bases das actuais actuacións xudiciais. Algo imos sabendo xa do mundo máxico que se adiviña detrás das cifras e incógnitas diversas que se multiplican día a día. Sería un grave erro imputar a todo cargo do PP ou a todo votante, simpatizante ou afiliado, aquel desenfreo de diñeiro, dobres soldos ou sobresoldos e interrogantes graves sobre a orixe dese diñeiro.

As corrupcións importantes tenden a expandirse, pero van paso a paso, e a impresión é que aquilo non saíu da casa local do PP en Xénova. Sería, de ser así, unha corrupción de elites. As elites teñen a súa propia lóxica, que comeza cun documento mental de posesión mancomunada do seu partido. As elites son donas de feito do que tocan, tamén do PP ou, no seu caso, do PSOE. A idea do mundo destas elites exímeas de calquera pena ou castigo: o mundo son elas, o partido son elas. Desfalcar o mundo propio non é pecado, é unha cuestión de principio: se o mundo é meu vaian deixándome en paz. É o tema xurídico  clásico da posesión. O sentimento de posesión acaba en posesión real, e os partidos vanse convertendo en lugares de provisión e avituallamento  de posesións físicas e mentais. A corrupción é unha forma normal de vida para moitas elites.

18 de xuño de 2013

Da PAH ao cárcere de Otegi

Fermín Bouza.-

A plataforma anti desafiuzamentos foi recoñecida en Europa mentres o goberno e o seu partido negan aos seus membros o dereito a ser demócratas (nazis, chamáronlles). É un símbolo do camiño errado dunha dereita que, no fondo e ás veces na forma, é un pato mareado buscando  ao pai nun bosque de suxeitos pouco recomendables nunha boa parte.

Cuestionouse a metodoloxía da plataforma, á que se chamou violenta e filoetarra nun absurdo alarde de ignorancia por parte do goberno e a súa xente. Os así chamados filoetarras son unhas anciás maltratadas polos que van desaloxalas e uns rapaces da veciñanza que as defenden, etc. O debate é desa clase, cun nivel no que o máis absoluto cinismo convive coa desinformación e coa  ignorancia a secas. Ás veces  atopo a este goberno cun grao de distancia da realidade que o fai especialmente perigoso en determinados momentos. Por exemplo, e seguindo o fío da manipulación en curso, cando segue mantendo a Otegi no cárcere contra o criterio de todos os partidos vascos agás o PP. Carece de sentido ese tipo de política penal neste momento de paz agardemos que definitiva.

A poceira do poder na Comunidade de Madrid
   
Novos membros conservadores do Tribunal Constitucional converterán á fin este organismo en algo perfectamente dadaísta, no que algúns dos seus membros estarán máis dedicados a liquidar a Constitución que a aplicala a conflitos concretos. Poden lembrarse as palabras dalgún deles na ligazón de infoLibre ao principio deste  parágrafo.

Leo a noticia o mesmo día en que o tamayazo comeza a clarificarse de forma que pode resultar escandalosa polas súas consecuencias políticas. Lémbrano? O señor Tamayo e a señora Sáez, deputados do PSOE na Comunidade de Madrid, non aparecen á hora das votacións e entregan o poder de Madrid ao PP e, probablemente, a unha mafia da construción. A señora Sáez está a empezar a falar, e poderían falar outros, por iso debe pedir amparo ao Ministerio do Interior e obter algunha clase de vixiancia persoal. É un escándalo circunscrito á obtención de obras e prebendas ou vai máis aló e e o obxectivo político-económico era recuperar Madrid para a dereita?

Foi unha mostra evidente de que a corrupción xa andaba por onde andaba e de que se fixo pouco ou nada por corrixila. Ou quizá esta formulación é basicamente inxenuo e a verdade é que estamos cazados nunhas redes mafiosas político-económicas das que xa só cabe defenderse? Tamén trae a prensa a estrañeza europea sobre a supresión de Educación para a Cidadanía. Todo é o mesmo. Rajoy insiste en que as cousas van ben. Quizá tería que facer que llo miren, como din os cataláns.


A estratexia insurxente en Siria
   
A mala sorte de Siria foi o estar nun lugar crave de mundo e no momento máis inoportuno. Por outra banda, o empeño dos insurxentes en dar a batalla desde dentro das cidades e agardar  a que a aviación e o armamento pesado do inimigo os machuque foi un erro básico e até elemental. A confrontación de fondo USA-Rusia tampouco axuda aos rebeldes, e o estancamento diplomático ameaza con prolongar a guerra varios lustros. Así empezaron perdendo os sublevados libios, ata que cambiaron a súa estratexia militar e a súa asfixia diplomática. En condicións de inferioridade calquera posibilidade de vitoria, salvo excepcións moi extraordinarias, pasa pola dispersión da insurxencia, a multiplicación das frontes e a limitación dos movementos do inimigo que pretenda pasearse fóra das cidades. O pensamento militar convencional, a pesar da multiplicación de escolas contra guerrilleiras centradas na formación dos soldados nas habilidades máis peregrinas e innecesarias, ou quizá por iso, o pensamento convencional, digo, está completamente inerme ante un despregamento como o citado e ante forzas tan móbiles como eficaces. Nesas condicións, as guerras progresan nunha soa dirección e acaban desequilibrando os recursos en favor dos alzados. Ante as enormes dificultades militares dos insurxentes, en Siria soa a hora diplomática, salvo que cambien os seus movementos e as súas estratexias. Teño a impresión de que se afixeron a iso e de que non farán cambios.


O tren de regreso a ningunha parte
   
O tren vai unido á historia da modernidade e do progreso, e sempre foi deficitario: é un investimento de estado que buscou transportar cidadáns dun lugar a outro de forma regular para cumprir coa deslocalización que toda modernidade supón, e volvíase a durmir na casa, é dicir, collíase o tren de volta, pero agora esíxeselles que vivan no lugar de traballo, o cal é imposible en moitos casos pola dificultade de acceder a vivenda, entre outras cousas. É un investimento complexo dificilmente medible a curto prazo, máis alcanzable a longo prazo. Un investimento complexo que non se cingue á vulgaridade dos cálculos habituais, que non cobren as complexidades dos procesos sociais.

Algúns dos trens que van suprimir son innecesarios, certamente. Pero outros non. Por estes lugares dos que procedo van suprimir liñas básicas, din, entre A Coruña e Ferrol ou, algo máis abaixo, entre León e Ponferrada. Empúxase á xente a moverse por estrada, o contrario do camiño correcto en perspectiva de progreso, como opina e conta Agustín García Calvo. Pero a industria do automóbil é unha das columnas do estado vixente nos países avanzados. Máis aló deste debate, a idea central ten que ver coa idea de servizo, do déficit e da citada complexidade dos procesos sociais que aínda van unidos ao tren.


Soñando ectoplasmas e o turismo ao fondo
   
A boa noticia do paro esconde a verdadeira boa noticia: o turismo vai seguir funcionando como colchón de mínimos para este reino. Produciuse unha abondante contratación no sector e iso vai permitir á hostalaría sacar a cabeza un pouco. Non é mala noticia. O do paro é  algo moi menor, lamentablemente, e o seu significado escápasenos máis aló da constatación habitual da temporalidade laboral e a estacionalidade do emprego. O consumo segue á baixa, como a confianza, e os bancos non se moven. Europa comeza a espertarse, e o soño merkeliano volveuse contra a propia Alemaña, que comeza a facer auga pola banda da nosa incapacidade para abastecela plenamente de todo ben material (créditos-lixo) e espiritual (traballadores cualificados de nivel universitario), incluída a man de obra barata e reducible a cascallo humano.

As cousas veñen así e Rajoy está encantado de coñecerse e se autoafirma no que el chama o bo camiño. Se este é o bo como será o malo, digo. É certo, como o propio Rajoy di, que estamos necesitados de boas noticias, pero tampouco hai que pasarse con esta montaña rusa do hoxe ben mañá mal pero hoxe ben e mañá mal pero hoxe ben? etcétera.


Entrarán no teu computador e faranche unha mina de ouro
   
A Garzón sacárono do medio alegando que as escoitas das conversacións avogado/acusado, autorizadas na maioría das metodoloxías procesuais do mundo en casos excepcionais que o xuíz así defina ou considere así por diversas razóns (fundadas sospeitas de implicación dos avogados nos feitos que se xulgan, por exemplo), pero Gallardón prepara unha lei para permitir entrar en móbiles e computadores segundo o aconsellen os xuíces. É dicir, vai moito máis alá das escoitas e deixa en mans da policía os documentos privados que un teña e os seus hábitos e costumes de cidadán libre.

Os tempos cambian, e agora fáiselles necesaria unha lexislación realmente persecutoria, polo que poida pasar. Din que aínda non hai decisión tomada, pero póñanse no peor cando algún destes que nos mandan acaba de redescubrir que a el iso da liberdade, etc, vénlle de fóra, como unha obriga, e que se por el fóra aquí non se movía ninguén. Pero non sempre é posible parar á xente, como xa contaba o outro día: estes días está mobilizada Galicia por un novo delito sen castigo que a Xunta vai exercer sobre esa terra que agora parece que se move.

Estes temas, como o das minas galegas, non son estritamente ou directamente económicos, e nunha crise os gobernos cren que poden aproveitar a situación para facer o que queiran con esas cousas. Agora xa non é así. De perdidos, ao río da insurxencia. Que hoxe eses delitos non teñan castigo non quere dicir que mañá non serán lembrados os que acaban así cun país. E isto vale tanto para Gallardón como para Feijóo. Para as leis procesuais como para as minas de ouro.


A insurxencia xeneralizada

A rebelión contra a Comisión Europea e, por tanto, contra as estratexias alemás fronte á crise e o déficit xeneralizouse e xa ninguén cre na pócima velenosa que se nos deu durante os últimos anos, un fracaso absoluto que ameazaba con estenderse a toda Europa e a todo o mundo. Empresarios e xentes de diñeiro sumáronse ao disparate e ao bebedizo en nome de catro ideas neoconservadoras que teñen nas súas cabezas. Agora parece que a festa e a fusta remataron entre un caos de paro, inactividade, falta de liquidez, incremento do déficit e graves problemas políticos internos nalgúns países.

A destrución do estado de benestar e a cínicamente negada privatización da sanidade están en vías de estenderse e culminarse. O ensino, outra vez un negocio,  deixa sen estudos ás clases populares por inanición económica. Os contables, fóra da súa área de traballo,  substituíron aos economistas. Pero algo está a cambiar e vaille a ser difícil á Señora manter o seu discurso, cando menos mentres os mercados permitan un cambio de dirección. De momento, están tranquilos, quizá porque comezan a temer unha reacción aínda máis profunda e consistente que cuestione algún dos seus fundamentos. Chegamos a un límite, e nin sequera os defensores sen concesións do neoliberalismo ou neoconservadurismo se atreven a falar apenas nada. Mellor así.

9 de xuño de 2013

Casticismo e linguas cooficiais

Fermín Bouza.-

Toda esta historia do "lapao"  fomenta unha vez máis o pailanismo máis feroz contra as linguas reais e faladas vinculadas ao catalán, neste caso, ou ao galego, noutros casos, e que dan lugar a que os máis graciosos do lugar, en uso dos seus enormes coñecementos lingüísticos, disparaten a gusto, traten de distanciarse dos seus veciños e cren algún conflito para dar para comer a algúns desocupados da villa y corte, aínda que non sería xusto non recoñecer que, neste caso, os citados cronistas da vila estiveron, en xeral, ben, e rexeitaron toda esa posta en escena tan lamentable das cortes aragonesas, en absoluto á altura dos seus dignísimos cidadáns, algúns dos cales transmiten certa vergoña a quen queira ouvilos.

Reinventar o nome dunha lingua é un traballo de confusión social e que neste reino ten que ver coa xenofobia lingüística que se desatou a partir do momento en que os territorios con lingua propia quixeron recuperar esa lingua usando o procedemento científico adecuado e ao amparo das reflexións internacionais sobre esas linguas en situación de debilidade histórica. Agora ao catalán que se fala en Aragón queren chamarlle "lapao" e algunha outra cousa tamén administrativa e desa orde, coma se esa lingua carecese dun nome e acabasen de descubrila como lingua. Durante un tempo pasou o mesmo co galego no occidente de Asturias e co catalán falado en Valencia. Agora tócalle a Aragón. Despois dirase que os intolerantes son outros e que rode a bóla do peor casticismo, que é o que está no fondo de todo iso.


Á caza dun mundo imposible

Debutei como estrela de Jólibu nunha película-documental ou quizá de xénero difuso do director Guillermo García-Ramos (Mis tres teorías ¿imposibles? Para un mundo mejor), un intento aparentemente disparatado de arranxar o mundo ou de desarranxalo definitivamente pero que, no fondo e na forma, é un clásico do cinema-sorpresa que coloca aos actores/opinantes ante preguntas inquietas e inquietantes ou, mesmo, desequilibradas e desequilibrantes. Pero todo vai en serio.

Os mozos soñan con outra cousa e, aínda que non o digan, bótannos a culpa a nós, sen respectar sequera as feridas en combate. Se se fixan contestamos con certo medo ao cerimonial inquisitivo do novo impertinente que nos pregunta e, ás veces, hai que rirse das situacións verbais en que nos pon. O pase privado que se nos fixo deixoume algo confuso ante este artefacto explosivo previo ao 15-M.

Convídoos ao meu debut como terrorista da melancolía. Será o Mércores 19 de Xuño ás 20 horas na sala 2 da cineteca do Matadero de Madrid. Por outra banda, e para consolo de derrotistas, creo que non hai mundos imposibles, pois cando menos na imaxinación calquera mundo é representable como exemplo-modelo desde o que dar saída ás nosas leves ou graves psicopatías. De aí a melancolía de soñar e non lembrar que: temos a impresión de dinamitar un mundo cada mañá. A capacidade de crer no home mídese pola capacidade de soñar mundos. Soñalos leva a crer neles e a loitar por eles. A capacidade de transformación social dos grupos humanos é tamén a súa capacidade de soño. Niso estamos, a ver se así saímos desta. Lembrareillo nas vésperas da data.


Debates, faladoiros e pornopolítica

Nace un programa (El objetivo, con Ana Pastor, na Sexta) que quere basearse en datos fundados e tentar romper coa insana costume de falar por falar, método dominante nos espazos de debate, nos que o ruído político opaca calquera verdade que (casualmente) se lle escape a algún interlocutor ou a algún político. 

O costume de fantasear, mentir ou delirar nos medios, nace cando a política se fai moi produtiva mediáticamente falando, que debe ser tamén o momento no que se descobre que tira máis un bo debate entre candidatos que un bo partido de fútbol, e estes son datos empíricos contrastables.

Hai dúas vías esenciais para manter unha reflexión fundada: os feitos comprobables e a corrección racional dos argumentos. A xente máis afeita ao pensamento concreto irá pola primeira vía e a mais afeita ao pensamento abstracto, á ideoloxía como sistema de crenzas e á filosofía, irá pola segunda vía. Nada disto ocorre en xeral nos programas de opinión e debate, e tampouco no resto de programas ou columnas segundo de que medio se trate. Os debates políticos indirectos (non entre políticos senón entre opinadores e/ou xornalistas, sexan ou non xornalistas profesionais) son dunha grande falta de rigor racional e/ou empírico e aos que se vai para defender posicións de partido máis que verdade algunha.

Que lle vaia ben a Ana Pastor, magnífica xornalista, nese intento imposible de mellorar a calidade dos fundamentos do debate político.


A desfeita mediática e a manipulación

O que xa se viu en TVE ocorre agora en RNE, e os seus traballadores lamentan a súa  caída de audiencia e a súa perda de independencia. Malo e vello costume a de torcer a liberdade e pluralidade dos medios.

Entre as boas cousas que tamén fixo Zapatero, tan deostado polos tertulianos da dereita máis carca que tivemos desde Franco, está a de liberar a RTVE do peso da vulgaridade manipulativa, abrindo unha etapa que algúns creron que era para sempre, pero non: volveu a monserga do pensamento único con poucos engadidos. Nas canles privadas máis veteranas aínda queda esa marxe importante de diversidade que nos achega ao modelo mediático anglosaxón, moito máis aberto e obxectivo, dito sexa en termos xerais.

Agora estamos nunha etapa profundamente manipuladora que non ten visos de cambiar a curto prazo. A audiencia, que custara tanto recuperar, volveu marchar. A audiencia, aínda en momentos de tan mal gusto como o actual no que a programación se refire, prefire ir onde lle ofrecen un menú algo máis variado e complexo. Os medios escritos de propiedade privada adoitan botar a culpa das súas caídas de audiencia a internet e á súa prensa online, cousa menos certa do  que parece. É máis certo que a prensa é neste reino demasiado conservadora no fondo e na forma, e non ofrece estímulos para ser comprada. A pesar diso mantense ben, aínda que a falta de publicidade é neste momento o problema. 

O de RTVE é unha traxedia non por habitual menos tráxica; en todo este reino non temos televisión ou radio do estado á medida da mesma liberdade que, supostamente, funda a gobernación que temos.


Buscando a máquina de Watt política

Parece que recomenza o debate sobe os partidos políticos, quizá porque é necesario aquí e agora, da mesma forma que a máquina de Watt era necesaria para botar a andar á Revolución Industrial. É  o momento tamén e quizá o lugar oportuno para ese debate, que ten que ser real, non enganoso como tantas veces, e debe evitar perder o tempo en tópicos de tipo "os partidos políticos están superados" ou calquera outro enunciado parafascista desa clase.

É posible que os partidos políticos deban superar definitivamente a Lei de ferro da oligarquía, e iso non é doado. Os temores (non só oligárquicos ou egoístas) a perder o control desas organizacións pola xente máis medorenta das súas consecuencias, levou a un conservadurismo oligárquico que se reproduce continuamente a través de minorías que conseguen o control do conxunto do aparello. Ese é o problema central. Ao mesmo tempo, a fragmentación social multiplicou o número de intereses a representar no interior dun partido, onde cohabitan clases e culturas cada vez máis diversas e numerosas na súa diversidade.

Todo iso non facilita a democratización interior, que é temida tanto polos oligarcas que se benefician directa ou indirectamente do partido como polas persoas de boa fe que temen o descontrol. Unha alianza entre oligarcas e controladores é o habitual até hoxe. A lectura do caso Gürtel/Bárcenas pode facerse tamén nesa mesma clave. As plataformas que se anuncian co fin de levar polo bo camiño aos partidos están sempre ben, pois alguén debe insistir nisto, pero non hai que ser moi optimistas: os partidos non se deixan e tenden a autoreproducir os seus vicios se son produtivos para as súas elites. Pero algo hai que facer, e é bo que o debate non quede só para os novos protagonistas do 15-M. Quizá debemos pensar todos en arrimar o ombreiro.


As contas dos baróns insurrectos

Quizá a revolta autonómica das autonomías do PP contra unha reestruturación do déficit en función dalgunhas características autonómicas está a pedir a berros que lles presenten, aos citados baróns, as contas do que achega Cataluña desde hai anos ao seu equilibrio orzamentario. O que é inconcibible é que se poñan desa forma cando saben perfectamente que iso é así e que sen ese diñeiro xestado en Cataluña quedarían sen unha parte significativa dos seus orzamentos.

Foi o presidente estremeño, mantido por EU, o que parecía levar a voz cantante dos insurrectos. E o de Castela-León e outros, incluído Feijóo, que se dispón en Galicia a dar en explotación unha mina de ouro a un grupo canadense a pesar da gravidade que se lle imputa á devandita mina para destruír o medio ambiente. Galicia non só perderá ese diñeiro de explotación, perderá tamén unha oportunidade de fixar unha política ambiental eficiente.

Unha parte importante do diñeiro que entra en Galicia faino vía turismo, saúde, praias e descanso nunha contorna extraordinaria. Con iso estase acabando. Toda agresión ao medio pecha aínda máis as vías normais de chegada de diñeiro e non resolve nada: traballarán 10 anos até esgotar a mina e iranse cunha cantidade pequena para un país, pero grande para un privado, uns 500 millóns de euros. Empregos?... pouca cousa, sen dúbida. Así son os autonomistas que agora queren pechar as portas a quen lles deu unha parte dos seus bens. Que se fagan esas contas.

Algo raro está a pasar

A chegada a Alemaña de Li Keiang, primeiro ministro chinés, non é irrelevante. Tampouco o é a oferta alemá a España e outros países do sur de Europa de prestar diñeiro para o financiamento de pequenas e medianas empresas. É coma se Alemaña estivese a abrir ou reabrindo dúas frontes importantes que son determinantes para a súa economía: o mercado chinés e o consumo europeo.

Pero foi a propia Merkel e as súas absurdas políticas de austeridade a que pechou portas ao mundo a esa economía que dá síntomas de estancarse: sementou a desconfianza cara a Alemaña en China e matou o consumo do sur de Europa. Que agardaba? Os chineses son moi esixentes cos seus socios, pois vailles a vida niso: investiron en países, máis que en materiais físicos, e se fallan os países falla o seu diñeiro. Alemaña está a fallar e dunha maneira torpe: matou á súa contorna e os fluxos económicos comezan a adelgazar.

Non deixen de seguir esta liña de acontecementos, pois é a que nos irá dando pistas sobre o futuro. Pero non só Alemaña necesita esas cousas, a mesma China esixe que Europa marche ben, xógase moito niso. Non creo que fose unha reunión calquera a que se produciu entre os dous primeiros ministros. Tampouco o contido debeu de ser trivial. Polo de pronto, a Señora préstase a dar préstamos, aínda que ese diñeiro que ofrece é pouca cousa. Algo está a pasar.

2 de xuño de 2013

De Fraga a Beiras

Fermín Bouza.- 

Se en Galicia houbo líderes históricos nesta democracia postransición na que aínda vivimos, eses son Manuel Fraga e Xosé Manuel Beiras. Son os que chegaron á xente con maior intensidade, o un, Fraga, disciplinando a unha dereita con fortes trazos feudais e localistas, e o outro, Beiras, subindo as porcentaxes do nacionalismo (BNG, entón, AGE hoxe) por encima do PSdG, e ameazando ao poder ilimitado dunha dereita persistente con pleno dominio sobre vidas e facendas. Dous modelos de populismo unidos por algúns trazos comúns: as mensaxes, ben altas, as ideas, ben claras, e a vontade a lume de biqueira.

Beiras é agora o home a bater por esa dereita que quixo pensar que un Beiras protagonista restaría votos á esquerda, polo seu exceso de paixón e a súa presunta radicalidade de ideas. Pero non parece que sexa así: nin Beiras é tan radical (aínda que berre moito) nin a xente tan pacata. Beiras estaba deseñado para ser o rostro amable e moderno do galeguismo histórico, pero el fíxose a si mesmo a voz áspera do galeguismo nacionalista moderno. Se é capaz de regular os seus estados de ánimo e de elaborar un programa atractivo e de progreso, é posible que recaian nel as responsabilidades de goberno, a pesar da súa idade.

Agora todo o mundo mírao coa expectación do e agora que vai facer? É un adversario inagardado para Feijóo, e non parece que xere desconfianza significativa no electorado. O PP está algo desconcertado e carece dunha estratexia convincente. Haberá moitas cousas e moito movemento na política galega de aquí ás próximas autonómicas. Que sexa para ben.

O humanismo do mundo que vén
   
Pasei unhas horas en Alcalá de Henares, na homenaxe de xubilación a un ilustre latinista e curmán meu, razón suficiente para estar alí. Pero ir a Alcalá desde Madrid, como ir a Aranjuez, é unha aventura polo túnel do tempo que nos pon en contacto con espazos de longa memoria nos que aínda habitan as ánimas dos defuntos de moitos séculos. É outro mundo para quen vén de Madrid, e ese mundo gáñate ao instante, como un fármaco para combater o novo humanismo urbano que en Madrid está detrás até do mesmo xeito de vida.

O das grandes urbes é un antihumanismo no que che van medrando os dentes, os cabeiros, exactamente, e ese fío de sangue que che colga da boca é o resto do corazón dalgún conxénere. Un antihumanismo fai desaparecer ao home do escenario da obra, pero isto non é ben exacto: un antihumanismo sepáranos do eixo porque nos converte en sombras que pululan ao fondo da caverna sen atrevérense a saír. Sombras nada máis, que di o bolero. E pensaba tamén que aquelas xentes, filólogos clásicos, lectores e transmisores daquela beleza dos grandes clásicos, esa xente, digo, non sabe até que punto son xa unha reliquia inconservable para os que están a chegar a gobernar en moitos lugares.

Son xentes a extinguir, obras a extinguir, clásicos a extinguir. Un mundo aínda humano que se vai paso a paso e que vai deixando ver, a través das súas costuras, retrincos doutro mundo que xa é noso: a desaparición de todo o que puidese ser reconocible como humano no sentido máis persoal e individual da palabra.


Daquela poeira esta lameira
   
A súpeta entrada de Aznar no escenario ante un público canso dos políticos e que pide solucións ao paro xa, estímulos e crecemento, a ruidosa irrupción en escena, digo, dese señor que un día foi presidente e puxo as bases da crise coas súas leis do solo e a súa burbulla consecuente, esa entrada conmoveu á xente e xerou un rexeitamento palpable en todos os mentideros cara a quen un día nos meteu a fartar na guerra de Iraq, un fracaso que aínda dura e que seguirá desestabilizando a zona durante moitos lustros.

Pésimos cálculos os de Bush e os seus estrategos, que puxeron sobre aviso ás potencias asiáticas e euroasiáticas da intención de fondo de xerar bases militares estratéxicas na zona e de seguir progresando cara ao leste. Iso e os centos de miles de mortos, o caos, o odio interétnico, as loitas de relixión e todos os demos que se desbocaron desde entón. Non valía a pena tan alto custo podendo controlar a ditadura irakí por outros medios. Aquilo foi un desastre que nos custou algunhas vidas, diñeiro e unha autoimaxe algo peor, á vez que apareciamos ante o mundo como un satélite menor de EEUU a través da súa versión republicana e reaccionaria. Todo un éxito do aspirante a ocupar praza de presidente e dos seus audaces estrategos.


Pero Deus é como os seus xestores?
   
O señor Martínez Camino, de palabra meliflua e impostada, non dubida á hora de cualificar aos seus adversarios políticos, porque estes cidadáns bispos transformaron a relixión nun partido político de extrema dereita e van por esa nefasta vía na que sempre se estrelan. Que agora veñan dando leccións de democracia ou algo parecido é unha mostra de até que punto perderon o sentido da realidade no camiño cara a ningunha parte polo que circulan neste país desde hai moito tempo, tan lonxe de deus como dos cidadáns, que han ir creando, cada un, a súa propia igrexa, visto o visto e o difícil que llo poñen.

Agora parece que se burlan daqueles que non seguen os seus delirios nacional-católicos, pero á xente isto non lle importa moito se, a cambio, a deixan en paz. Non parece que vaian facelo: conciben a relixión como unha interferencia nas conciencias libres, e non se limitan a exercer eles mesmos as súas crenzas, senón que tratan de imporllas á cidadanía, e mesmo, ás veces, de facelo a sangue e lume. Mellor non lembrar.


A volta do León dos Azores
   

Mentres se fala da voda da súa filla e dos agasallos algo excesivos aos cónxuxes, e tamén de sobres e máis sobres e de tantas outras cousas gürtelianas ou paragürtelianas da súa época, Aznar dedícase a postularse de maneira difusa para volver ao poder logo de tomar primeiro o do seu partido, unha manobra dobre de longo alcance que devolvería ao mando do país ao León dos Azores flanqueado quizá por Esperanza Aguirre, unha liberal (?) con bomba que diría Stalin de Trostsky (ou foi outro o que o dixo?: xa o resolvín, foi Trostky de Stalin,pero dixo "un oportunista cunha bomba").

Debe de estar a tremer Rajoy con tales inimigos ou pseudo-amigos, seguro que non dorme e que se lle aparecen os antigos bigotes do expresidente flotando no aire do seu habitáculo nocturno, movéndose sós, coma se lle falasen na néboa difusa dos seus entresoños.

Pero Aznar non volverá, probablemente. Nin o tema Bárcenas está esgotado nin saíu aínda, quizá, unha boa parte. Iso intúese do que vai pasando, non fai falta ter máis información que a que circula. Achega algo Aznar ideolóxicamente? Si, é posible que estea aínda máis á dereita que Rajoy, nese pozo insondable no que xace a dereita hispana que agarda novas oportunidades de aparecer tal como é e de demostrar que se non aceptamos aos brandos virán os duros. Carallo cos brandos, digo eu. Pois que se coiden todos de que a vida política axítese máis do que está porque neste reino bromas as xustas. Nin unha máis.


Nova retórica económica e sálvese quen poida
   
Sanidade e educación son dous sectores de actividade que definen o carácter dun estado, e indícannos que clase de filosofías orientan os seus actos como estado. Estamos a virar dunha Europa modélica en canto a respaldo á cidadanía, que é a que traballa e elixe aos seus políticos, a unha Europa extremadamente baseada e dirixida desde o mundo financeiro e que está a aplicar á vida civil as catro regras do navalleo económico ao uso, revestidas esas catro regras dunha retórica económica xa algo esfiañada que defende todos os desmáns contra os traballadores.

A orixe da crise non está nun exceso de gasto, que é unha anécdota relativamente secundaria, está na conduta desmesuradamente rapaz das finanzas europeas e americanas en canto a provedoras de créditos infundados co afán de recadar moito e rápido. Esa é a crise, e o demais é a eterna historia de culpar ao parvo, que é o pobo.

A pseudoracionalidade que leva a estas cousas é típica dunha certa concepción relativamente nova da economía, que deixa de ser unha ciencia autónoma para converterse na moza para todo dunhas finanzas que non queren ceder o poder que se tomaron, e usan para iso a unha especie de pseudociencia que todo o xustifica en nome dunha eficiencia que non é real: Europa vai a peor  mentres USA e Xapón melloran, partindo de situacións moito peores. Alemaña quéixase de que está a ver algunha fenda na unidade europea, e é verdade: todo indica que se isto non cambia comezará o sálvese quen poida e Alemaña será a primeira en sufrir as súas consecuencias.

26 de maio de 2013

O cinismo político e o fracaso económico

Fermín Bouza.-

Tiña outro tema para o comentario, pero lendo as palabras do señor Hernando, de vellos e aznarianos recordos, non me sinto con forza para falar doutra cousa (a superioridade estratéxica das economías norteamericana e xaponesa fronte aos tópicos neoconservadores que están a arruinar a Europa) que non sexa o cinismo político, ese mal que latexa ao fondo da desafección da cidadanía e que consiste en mentir de forma sistemática e seguir rindo a gargalladas do imbécil que che fai caso. Hernando, un adoctrinador de catecismo e nacional-catolicismo vía actual goberno e as súas voces públicas, pois iso é o que está a pasar neste reino, di que a esquerda deu preferencia ao adoutrinamiento por riba da calidade. Que adoctrinamiento? Que calidade? Que sabe este señor de nada diso? Que lle leva a eses enunciados de homenaxe ao cinismo desorellado dos que nos impoñen a súa forma de entender a relixión, adoutrinan aos nenos de forma extrema, cómenlles a testa e devólvenos cheos de parvadas á súa casa? Que podemos pensar os profesores dun suxeito así que di tales cousas?


Empezando a cabalgar na néboa


A morte de Videla prodúcese cando o seu caso foi xulgado e, en certo xeito, fíxose xustiza tal como debe ser a xustiza nun estado de dereito, o mesmo estado que el e os seus conmilitóns violentaron e encheron de bágoas e sangue. Querían, como sempre, salvar á patria, unha patria acosada polo comunismo e a subversión, dicían. Pero era o peronismo o que se instalaba entón na cabeza dos activistas, non o socialismo ou o comunismo: o peronismo, tamén fundado por un militar.

En tempos de Videla e dos demais compañeiros de armas, a Arxentina foi un laboratorio represivo no que se ensaiou toda forma de barbarie. Creo lembrar que, entre mortos e desaparecidos, houbo trinta mil vítimas, ademais do tráfico dos bebés dos torturados e asasinados, que se entregaban ás familias do réxime que así o quixesen. Con iso e con todo, ese terrible período arxentino non foi nin a sombra da barbarie da posguerra civil no reino de España, cuxo principal responsable xamais pasou polos tribunais, como si fixo Videla.

É probable que sexa en Arxentina onde se abra o caso do franquismo, aínda que só sexa para deixar constancia ante a historia do que pasou, ou de parte do que pasou. Empézase defendendo á patria e acábase asasinando os seus cidadáns. Esa mentalidade, entreverada cunha forma sinistra de relixión chamada nacional-catolicismo polo sociólogo Carlos Moya, acabou por converterse nunha máquina de matar e de sementar o medo entre a cidadanía.

Non sei se son as xentes máis adecuadas para ser un exemplo franquista as que se van a xulgar, pero en todo caso alí estaban, aínda que non son a mesma cousa Utrera Molina, Martín Villa ou Billy el Niño. A impunidade produce maiores catástrofes que os propios feitos que encobre. Non deixar testemuño xudicial de todo aquilo sería, xa o é, unha bomba retardada con efectos permanentes e con efectos demorados de gran magnitude.


Onde queredes levarnos?


Se o intento de Wert de violentar a autonomía interferindo na súa normativa lingüística causará, de levarse a cabo, graves problemas a todos, alumnos, profesores e pais, e será unha marcha atrás na racionalización do ensino nas autonomías con lingua propia, creando un novo e maior problema con esta intervención do estado sen respectar as propias necesidades da autonomía, e se iso ocorre coas linguas nos seus lugares de existencia, a cuestión non mellora coa materia de Relixión regresando ao ensino público e formando parte das materias avaliables.

Todo está falado sobre o das linguas propias, sobre todo en perspectiva científica, pero os que crean ou recrean estes problemas non son científicos, da mesma forma que os que mangonean o ensino relixioso meténdoa na área pública non deben ser moi relixiosos, ou son quizá máis burócratas da relixión que xente de relixión nun sentido aceptable. Unha relixión metida á forza no colexio é un mal punto de partida para cambiar o mundo ou a alma da xente. É un descrédito para a relixión máis que calquera outra cousa. Para a relixión e para este país, que volve ao seu ser máis ultramontano, como está a ocorrer en toda a área cívica na que se produciron avances moi notables.

Imos a fume de carozo perdendo democracia e coherencia coa contorna. Hai unha frustración crecente, unha frustración fronte a tanto engano e tanta barbarie retrógrada ocupando áreas de decisión do estado. Isto comeza a ser grave e insoportable.


Da Semántica da crise a Lili Marleen

A Princesa Letizia soltouse un pouco coa súa pre-descrición da neolingua da crise, unha observación académica que dá un pouco de aire non rutineiro á institución que, por matrimonio, representa. Está moi ben. Ela falou de que se di axudas por rescate, crecemento negativo por recesión ou reestruturación por recortes. Ou factor de sustentabilidade para recorte de pensións, engado eu. E falou tamén de que podía ser posible unha crise de saída negativa ou positiva. Apostou, claro, pola positiva, sen ir máis lonxe. Ogallá sexa así, aínda que de momento todo é tan negro como a alma dos que inventaron a crise. Tan negro como a apoloxía do nazismo polo goberno a través da súa delegada en Cataluña, á marxe todo iso do interese humano deses excombatientes nas filas de Hitler, pois iso é outra cousa e non entraña apoloxía dos derrotados, que deixaron 70 millóns de mortos (20 deles na URSS) na moqueta de Europa. Lili... Lili Marleen!

Os que promoveron isto deben ser removidos dos seus cargos civís ou militares. E faranlles un favor. O problema non é que existan esas persoas e que teñan as súas ideas, por nefastas que poidan ser, o problema é que ocupen cargos civís ou militares. Ese é o problema. Penso agora en La Nueve, a compañía española que entrou en París coa División Leclerc e co xeneral De Gaulle. Nunca se lle fixo homenaxe algún por parte do estado/goberno do Reino de España. Isto debe empezar a cambiar.



Para a ciencia, nada


Ao físico Diego Martínez a Sociedade Europea de Física considérao o mellor físico novo de Europa, pero España devólveo a Europa dándolle unha patada na bolsa Ramón y Cajal, que lle nega. E no equipo de clonación de células embrionarias, un acontecemento decisivo na historia da humanidade, hai unha española que perdeu o seu traballo nos recortes do Centro Príncipe Felipe, de Valencia.

A afastada guerra civil do 36 cortou tamén a historia de diversas especialidades científicas. O que despois veu e a ciencia non teñen nada que ver. En realidade, o actual reino de España e a ciencia teñen pouco que ver, e os que tivemos que participar e/ou sufrir activamente en tribunais, comités, comisións, etc., sabémolo moi ben. Falar de ciencia é absurdo: estamos a ensinar a retórica dos currículos e os premios administrativos. De ciencia, pouco ou nada, e isto debe ser común a todas as ramas do saber. Multiplícanse as corrupcións e os corruptos, os erros de goberno e económicos, pero a ciencia reduce orzamentos e nada mellora. Cun sistema irracional de asignación de tarefas e premios á investigación, os aspirantes a científicos aprenden antes a facer un currículo á medida deste sistema que a investigar realmente. Tampouco nisto existimos de forma significativa.



O populismo anticatalán


Vannos distraendo coa historia esta das autonomías do PP, que van ver se fan dano a Cataluña e axudan a Rajoy na negociación (que vergoña Feijóo entre esa tropa), e de paso seguimos co populismo barato (Cantó, en Telemadrid, contra as autonomías, contra a descentralización de educación e sanidade, contra as linguas e as súas políticas, etc.: a reserva de voto do PP é peor que o PP).

Teñen unha importancia menor, a pesar de todo, porque a gran partida xógase fóra, en campo alleo. Non pintamos nada, realmente. O de Cataluña, así exposto, dá noxo, que din na miña terra. Que os que reciben a súa parte de Cataluña poidan atrancar desta forma a renegociación do déficit catalán é o colmo. Incluso Madrid, con todos os beneficios que lle reporta a capitalidade do estado, debería ser discreta e prudente, non sexa que alguén cuantifique e vexa cal é o monto dos beneficios de ser capital e como se pode compensar isto ás autonomías (incluída Cataluña) máis aló do óbolo ao uso até agora.

Esa conta falta por facer. Non é fácil, pero é posible. Sería o fin desta salmodia persistente que ten tolos aos Nenos Cantores da Moncloa. Nunca choveu que non escampara, que tamén din por Galicia.



Sombras no canellón do gato

Unha invertebrada conspiración percorre Europa, que parece espertar das absurdas políticas alemás e mirar cara un futuro algo mellor. Realmente é moi tarde. Cubriuse boa parte do proceso de destrución do escaso Estado de Benestar que había, e o que veña será unha sociedade máis dura, máis desequilibrada, máis inxusta e menos eficiente. Os que nos levaron a iso dirán que non é culpa súa, e os cronistas de tanta marabilla dirán que do dito nada, e santas pascuas. Aínda por riba, impúxose a idea de liquidar aos principais partidos políticos, aqueles máis votados, co cal as figuras de Cayo Lara e de Rosa Díez alcanzan o nivel do Oráculo de Delfos.

É dicir, equivocouse o tiro por parte do goberno e déixase campo libre á restauración do mesmo goberno por parte dos electorados, que no seu cabreo están a disolver calquera escenario de futuro gañador e positivo. É un proceso italianizante no que só falta o Berlusconi local, pero agarden un pouco e acabarán véndoo chegar amparado na multitude.

O 15-M entre mil lumes

A volta do 15-M lémbranos que a crise é máis crise entre os mozos e que estes seguen mobilizados, aínda que unha parte non despreciable se fora xa do territorio do reino. Quizá é por isto último que onte non estaban todos os que son aínda que si fosen todos os que estaban. Os seus berros contra esta democracia e os seus partidos sempre me pareceron pouco realistas e algo inxustos por non matizar algo máis, aínda que a súa actitude de insurxencia é unha achega decisiva contra o espírito reseco de moitas das xentes deste reino, resignadas a calquera cousa con tal de ter para pouco máis que un bocadillo que levar á boca.

Foron provocadores e positivos neste punto insurxente, pero non elaboraron nada novo para deixar constancia doutras posibilidades de acción política. Falta algo de teoría. Os que foron atraídos por partidos e falan na tele son esquemáticos e repiten as maneiras deses partidos de forma esaxerada. Esa era unha das formas de acabar con eles. A súa creatividade transfórmase en estereotipo cando se axustan á retórica partidaria. Non lles pido/pedimos que deixen de entrar nos partidos, pídolles/pedimos que inflúan neles e que non que se deixen comer a cabeza. Esa é a súa achega posible aquí e agora.

20 de maio de 2013