Amosando publicacións coa etiqueta Iago Castro. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta Iago Castro. Amosar todas as publicacións

Que coman doces!





Iago Castro.-


Por legal que sexa, non parece moi democrático que a presidenta do Parlamento decida a quen poden convidar ou non os deputados para asistir ás sesións desde a tribuna do público na que, a fin de contas, é a casa de todos en canto sé da máxima expresión da vontade popular. Resulta chocante, ademáis, que se poda adoptar unha medida deste tipo con carácter preventivo. É como se a policía andivera arrestando xente “por se acaso”, algo impropio dunha democracia.

Non parece tampouco moi lóxico que un parlamento democrático poda converterse nunha especie de manifestódromo, interrumpindo o traballo para o que, a fin de contas, eleximos aos nosos representantes, pero cando a xente sente a necesidade de facer chegar as súas inquedanzas ás mesmas portas do templo da democracia, ao mellor é que entende que aí dentro non estan debidamente presentes.

Pero, se cadra, estas medidas están a errar o tiro. A política está, entre outras cousas, para escoitar a voz da rúa. Restrinxir a asistencia de convidados ao Horreo ou selar policialmente a Carrera de San Jerónimo lembra aquela frase apócrifa de María Antonieta: “Se non teñen pan, que coman doces”. Subidos á súa torre de marfín, os nosos representantes permanecen de costas a unha realidade cada vez máis penosa. E así nos vai.

29 de xan. de 2013

25 anos do Cason


Iago Castro.-

Ás 8 do serán do día 5 de decembro de 1987 un cargueiro panameño chamado Cason, que navegaba de Rotterdam a Shangai, encallaba na fisterrá Praia do Rostro. Comezaba un dos máis vergoñentos episodios da historia recente de Galicia, quizais só igualado pola xestión do naufraxio do Prestige, quince anos despois.

A morte de 23 dos tripulantes do buque e a presenza de produtos químicos sen que se soubese cales nin en que cantidades comezan a producir alarma nas poboacións veciñas. Para complicar a situación, o gobernador civil d´A Coruña informaba que a situación estaba controlada mentres a Consellaría de Educación suspendía as clases nos centros de ensino da zona. Á volta duns días, o mal tempo botaba ao mar os bidóns estivados na cuberta do buque, que estalaban ao entrar en contacto coa agua, coa transmisión en directo da Televisión de Galicia.

Todo isto vai provocando o pánico colectivo na Costa da Morte e, por fin, o día 10 o Goberno de Felipe González decide evacuar a perto de 15.000 veciños. Ao tempo, dá comezo unha peregrinaxe dos 255 bidóns cargados con produtos descoñecidos que fora posíbel rescatar do buque. O destino inicial, o campamento militar de Santa Cruz de Parga, en Guitiríz.

Mais as autoridades non contaban coa reacción dos guitiricenses, que interceptaron o convoi, que viña protexido pola Garda Civil, colocando barricadas nas estradas e parándose diante dos camións. A oposición veciñal motivou o cambio de plans, e os bidóns foron conducidos á fábrica de aluminio de San Cibrao, primeiro, e logo ao porto de Morás, onde embarcaron con destino a Rotterdam, provocando entremedias un importante conflito laboral e a paralización da factoría da empresa Alúmina-Aluminio.

Vinte e cinco anos despois, os veciños de Guitiríz conmemoran aquela xornada de loita con diversos actos que terán lugar o vindeiro sábado, 12 de xaneiro. Na Casa Habanera de Guitiríz proxectarase, á unha do mediodía, un documental realizado por Paco Ja, e a seguir a presentación da reedición do número da revista Xermolos editado naquela altura.

Ás dúas e media terá lugar un xantar comunal no Hostal A Casilla, coa actuación dos grupos Bloquinho de Xermolos, Caivanca e Sons da Aldea e unha homenaxe a Alfonso Blanco, co nomeamento como “Veciño necesario da nosa comarca”.
Máis información: www.xermolos.org

Reportaxe do programa A caixa negra, da TVG



Parte 2
Parte 3
Parte 4
Parte 5






8 de xan. de 2013

A "Seño"


Iago Castro.-

Xa sei que cando un é neno todos os adultos parecen máis maiores do que en realidade o son. E visto en perspectiva, a “Seño” –por máis que o intente non dou lembrado o seu nome- non podía ter máis de setenta anos, pois aquel foi o último curso que ensinou antes de se xubilar. Pero a nós semellábanos que debía ter, polo menos, noventa. E incluso serían máis se estivesemos afeitos a manexar magnitudes superiores a cen, pero o cen era o número máis alto que á maioría nos era dado encaixar dentro do esquema numérico imaxinable.

Vestía sempre de gris, co cabelo branco e recollido para atrás nun avultado moño que aínda lle daba máis ar de bruxa. Eu incluso tiña a completa seguridade de que a súa casa, por dentro, debía de ser de chocolate e caramelo, á espera de que uns Hansel e Gretel calquera caíran na trampa. Como eramos case veciños, cando a miña nai me mandaba de recados e tiña que pasar por diante daquela casa sinxela e triste, procuraba facelo correndo a máis non poder, aínda a risco de tropezar e deixar caer a bolsa coas botellas de gasosa cheas de leite, o que daría lugar a un castigo seguro. Pero cando a manda incluía o ultramariños que estaba porta con porta coa casa da “Seño”, o pánico chegaba ao nivel máximo. En calquera momento podía aparecer a bruxa e enganarme para levarme canda ela para cociñarme nun caldeiro grande de cobre.

Era unha solteirona obsesionada coa relixión. Ler e escribir correctamente non eran senón unha condición necesaria para o máis importante, que para ela era aprender de pe a pa o catecismo para poder facer a primeira comuñón. Tiña tamén a misión trascendental de prepararnos debidamente para aquela solemne ocasión, e, se os recordos non me confunden, prácticamente a metade do tempo o pasabamos memorizando oracións. Padrenuestro, credo, avemaría, yopecadormeconfieso e non sei cantas máis. Con soniquete, para aprender mellor aquelas cousas case incomprensibles. O caso era sabelas. O problema era que se amosaba totalmente intolerante co máis mínimo tropezo, e axiña comezaba a caer sobre a víctima un torrente de insultos e labazadas dadas coa man do revés, que as máis das veces remataban cun fío de sangue a escoar polo fuciño. E, aínda por riba, actuaba con total impunidade. Os pais remataban sempre coa mesma frase:

- Se fai falla, péguelle, non teña problema.

E pegaba. Sen problema de ningún tipo. A min o medo bloqueábame completamente. Xamáis fun capaz de memorizar máis alá das dúas primeiras liñas daquelas invocacións. Abrir o catecismo e comezar a suar eran cousas simultáneas. Porque ninguén se libraba, por bo que fora noutras asignaturas.

- A ver, Castro, el credo.
- Creo en Dios todopoderoso... creador de... de...
- Burro! Idiota! ¡Eres tonto!


E polo medio, a malleira. Varias, senón todas as tardes da semana estaban dedicadas a aquela pouco refinada forma de tortura. A min, non sei por que, sempre me castigaba a ficar despois da clase, mirando cara a pizarra, cos brazos en cruz, chorando como un desesperado. A miña irmá, que cursaba oitavo curso e era a responsábel de levarme a casa despois do colexio, aparecía invariábelmente e, despois de rogar e suplicar conseguía liberarme, habitualmente media hora despois da hora de saída.

Véndoo coa perspectiva do tempo, coido que aquel primeiro curso me deixou en herdanza dúas cousas, unha boa e outra mala. Unha, a incapacidade absoluta para memorizar cousa algunha, aínda un número de teléfono. Outra, unha alerxia extrema á relixión. Deixo ao lector que imaxine cal é a boa...

É curioso pensar como nos considerabamos maiores tras deixar preescolar e comezar a primaria. Para empezar, xa usabamos bolígrafos, un azul e un vermello. Os orzamentos familiares acadaban pouco máis que para os típicos bic con capuchón que acababa, invariábelmente, roído, o que tamén era motivo de represión:

- ...vuestros padres sacrificándose para mandaros a la escuela y vosotros, como animales, ¡comiéndoos el material!

Eu creo que esaxeraba. O deseño de aquel bolígrafo, está claro, estaba concibido para estalar o pequeno apéndice do capuchón meténdoo entre os dedos e golpeándoos contra o xeonllo, e a propia tapa era ideal para axudar á reflexión mentres se calculaba mentalmente o resultado dunha suma ou, simplemente, se pensaba nos biosbardos.

Pero un compañeiro, un día, chegou á clase orgulloso e altivo. Era propietario nada menos que dun Inoxcrom prateado con botonciño para subir e baixar a punta. Espertou a envexa de todos durante algún tempo, até aquel día...

Supoño que tamén foi durante un exame, non lembro ben. Pero, dado que reinaba un silenzo absoluto e estabamos todos concentrados, tiña que ser. O colega tiña costume, non de roer, senón de chupar os bolígrafos. Eu estaba a mirar para el, distraído por aquel chupeteo rítmico e preciso, pero de súpeto a súa plácida expresión trocou inesperadamente. Púxose colorado, sacou o bolígrafo da boca, ergueuse e dirixiuse cara a fronte da clase, diante da “Seño”.

- ¿Pudu ur ul buñu?
- ¿Que dices?
- ¡Su pudu ur ul buño...!
- ¿Que tienes en la boca?
- ¡Nudu!


E plas. Unha do revés. Só podo lembrar a escena a cámara lenta, cinematográficamente distorsionada. A cabeza do compañeiro movéndose cara atrás mentres pola súa boca saían gotas de tinta azul que se ían ciscando por todas partes.

- ¡Guarro!


E outra labazada. Agora o sabor noxento da tinta fixo que o cativo abrira a boca nunha arcada mentres a cabeza volvía a retroceder violentamente. Estaba totalmente azul. A saña da sádica seguiu a aumentar. Ningún de nós ría, como sería normal. Creo que todos eramos capaces de pornos no pelexo do compañeiro, sobrepasado pola mistura de insultos, labazadas e náuseas. A interminábel escena rematou, á fin, cando apareceron os primeiros vómitos. Dous ou tres acompañamos ao pobre rapaz aos baños. Xamáis esquecerei a noxenta combinación de tinta, vómito e sangue que tratábamos de limparlle ao conmocionado compañeiro. Ao pouco, a “Seño” apareceu no baño e sacounos de alí a patadas. Aínda hoxe non entendo por que.

Na altura estou a imaxinar a incredulidade do lector. Pero si, estabamos en 1975 e, nunha pequena vila deseducada por varias xeracións de mestres escasamente formados, beatos até a náusea e posuidores todo máis de dúas ou tres certezas –a primeira delas, a letra con sangue entra-, aquel tipo de pedagoxía non era demasiado anormal. Aínda hoxe, algúns dos meus peores pesadelos fanme volver ao primeiro curso da exebé. Que medo…

2 de xan. de 2013

Señor ministro...


Iago Castro.-

Sr. D. José Ignacio Wert Ortega
Ministro de Educación, Cultura e Deporte.

Pouco estimado ministro:

Teño que dicirlle que, por unha vez, case se agradece a sinceridade por parte dun membro do Goberno. Refírome, claro está, a esa auténtica declaración de intencións expresada aínda hoxe no Congreso dos Deputados: o obxectivo do Goberno é españolizar aos alumnos cataláns. Así, cun par de pelotas, branco e en botella.

Esta frase encerra todo un programa. O seu non é reducir o fracaso escolar, nin garantir a igualdade de oportunidades. Tampouco conseguir unha ratio decente de alumnos por aula ou, en xeral, acadar un adecuado nivel de calidade no ensino. O seu programa para a educación é implantar o puro e simple adoutrinamento.

O seu partido de sempre, polo que vostede foi deputado cuneiro pola Coruña en 1986, ten unha teima particularmente insistente por reformar as sucesivas leis de ensino, tarefa á que vostede parece entregado con especial dedicación. Agora enténdese o por que. Se cadra é debido a certa nostalxia pola educación que recibiron os da súa xeración, a que agora está no poder. Vese que botan de menos a asignatura de Formación del Espíritu Nacional, cantar o Cara al Sol, o Oriamendi e o Himno da Lexión. O problema, señor ministro, é que vostede é o mellor exemplo do pouco que podemos agardar dun sistema como aquel.

Porque, verá: a educación española ten serios problemas, si. Ninguén o nega. Cada certo tempo un incerto Informe Pisa sitúanos á cola nas máis variadas materias. O que non se conta é que o investimento español en educación era, incluso antes da crise, a metade que o dos países occidentais do noso entorno. Velaí o problema principal. Se os sucesivos ministros da democracia se dedicasen a tentar conseguir un nivel de investimento digno en vez de botarlle a culpa ás leis, aos mestres, aos alumnos, aos pais, aos bedeis ou ao sursumcorda, probábelmente hoxe tocaríamos outra canción. A situación da educación española é a que é, en boa medida, grazas á ineptitude dos seus sucesivos predecesores, Aguirre, Maravall, Cabrera, Rubalcaba e Rajoy, entre outros, empeñados en lograr a cadratura do círculo cun sistema educativo “low-cost”.

Pero é que agora mesmo, señor ministro, hai problemas aínda máis graves. Entre outros, milleiros de nenos que acoden ao colexio subalimentados mentres reducen vostedes a dotación para comedores escolares. Tamén toda unha xeración sen máis expectativas que un emprego-lixo, o paro ou a emigración. A verdade é que, cando un paga impostos, agarda que as persoas que pon á fronte para que os xestionen teñan, como mínimo, dous dedos de frente, e saiban priorizar os problemas.

Permítalle, para rematar, que lle faga notar unha cousiña:

1.- Se os alumnos cataláns aprenden língua, cultura, historia ou xeografía catalana, entre outras moitas cousas.

2.- E vostede entende que hai que “españolizalos”, porque agora non o están.

3.- Logo afirma vostede que Catalunya non é España.

Obviamente, o seu mestre de Formación del Espíritu Nacional non lle explicou o que é un siloxismo. Eu tampouco penso facelo.

10 de out. de 2012

Outono electoral

Iago Castro.-

Seguramente a Patxi López nin se lle pasou pola cabeza pensar en Galiza cando desfollou a flor da convocatoria anticipada de eleccións en Euskadi e, sen embargo, a súa decisión de convocar comicios para o 21 de outubro é a chave para comezar a comprender o escenario electoral galego para este outono.

Dubido que o presidente Feijoo tivese intención de non esgotar a lexislatura. O burdo intento de modificar a composición do Parlamento e os seus inevitábeis prazos son unha proba evidente dos tempos que manexaba o líder do PPdG. Se ben consciente de que o paso do tempo xogaba en contra dunha nova maioría popular –as políticas de recurtes xeran cada vez máis descontento entre as súas propias ringleiras-, a sorte de gerrymanderismo que tratou de impoñer, baseándose nunha aínda maior sobrerrepresentación das provincias interiores, Lugo e Ourense, é a evidencia de que se trataba de amortecer a máis que previsíbel baixada de apoio electoral mediante unha pouco elegante manobra de enxeñaría.

Parece entón plausíbel que o adianto teña sido forzado dende a Rúa Xénova. Pase o que pase nas eleccións bascas e galegas, os malos tragos mellor canto antes. Despois, o goberno pode afrontar un incerto período libre de convocatorias electorais e de sorpresas.

Outro Pachi, o noso, debe estar a asimilar este agradábel agasallo. Dun prumazo deixa atrás a que se preveía como encarnizada loita con Caamaño e Blanco para disputar a presidencia da Xunta. Os apurados prazos déixano como candidato por defecto e sen discusión, e algunhas previsións outórganlle certas posibilidades, á espera de que as sondaxes nos aclaren por onde irán os tiros nestas eleccións.

Iso se, como parece, o BNG é capaz de atenuar o efecto das recentes escisións. A sala de máquinas dos coroneis debe compartir a alegría de Pachi Vázquez, pero por distintos motivos. O adianto da convocatoria pilla en bolas a anovos e compromisos, perdidos en estériles debates sobre o sexo dos anxos, mal histórico e, ao que parece, incurábel dunha parte do nacionalismo galego. A pouco que as sondaxes permitan albiscar a posibilidade dun novo bipartito, o voto útil pode condenar aos escindidos á máis miserable das insignificancias, deixando á UPG e aliados cunha inmerecida hexemonía no campo nacionalista.

No campo contrario, dubido que UPyD e a previsíbel anécdota de Mario Conde consigan nin sequera inquietar a un PPdG máis preocupado pola desafección dunha parte pequena pero sustancial do seu electorado. As sondaxes internas, polo que se vai filtrando, contemplan un escenario que pode ir dos 34 aos 39 escanos. A abstención ou a participación, segundo se mire, será a chave que decida cara onde se move esta variación. Parece fora de toda dúbida que haberá votantes populares que fiquen na casa desencantados coa distribución das medidas de axuste, que penalizan fortemente ás clases media e media-baixa. Do seu número dependerá en boa medida un resultado electoral que, penso, ha ser abondo axustado.

28 de ago. de 2012

Desunión

Iago Castro.-

Mañá, 25 de xullo, o nacionalismo galego escenificará unha vez máis nas rúas de Compostela unha preocupante falta de unidade, de proxecto común e, o que é máis grave, de visión estratéxica.

Se algo quedou claro en épocas recentes é que unha opción nacionalista e moderadamente de esquerdas ten un importante respaldo social en Galiza, condicionado a unha certa percepción de solidez no proxecto.

Pero agora está aberto un proceso que presenta dimensións inquietantes. A fragmentación deste espazo político pode levar, nunhas eleccións que xa se cheiran, á menor presenza nacionalista da historia no Parlamento. A barreira do 5 % dos votos para acceder á asamblea, e a para nada descartábel redución do número de deputados que consolidaría ao PP nunca clara operación de gerrymaderismo, poden conducir ao nacionalismo galego a unha debacle sen precedentes.

Nestas circunstancias, sería lóxico pedir que se faga unha reflexión serea desde as tres organizacións (BNG, Anova e Compromiso) para non botar polo bordo o capital político de varias xeracións por simples dogmatismo ou protagonismos persoais.

24 de xul. de 2012

O guetto dos vellos

Iago Castro.-

Causa certa sorpresa que a estas alturas alguén poda pensar que a mellor maneira de velar polo benestar das persoas de idade sexa afastalos da sociedade que axudaron a construír.

Esa parece a idea que rexe o macroproxecto de “cidade xerontolóxica” que unha empresa seica está a proxectar en Guitiríz: un núcleo urbano exclusivo para maiores. Deixando a un lado o compoñente de mera especulación urbanística que –paradoxalmente a estas alturas da película- semella estar por riba de outras consideracións, é estraño que non saian voces, e hai moitas e autorizadas, sinalando o absurda e, diría máis, aberrante que resulta esta “guettización”.

Eu polo menos, cando vaia vello preferirei que non me arrinquen do meu entorno, considerado no máis amplo sentido do termo. Gostarei de ver aos pícaros xogando no parque e ollarei con ternura para as pernas dunha moza fermosa que pase por diante de min.

10 de feb. de 2012

Prensa local

Iago Castro.- 

Entre o fin do século XIX e a primeira metade do XX –até 1936- saíron das prensas galegas centos de cabeceiras de prensa local, nunha época nunca igualada de florecemento deste tipo de medios.

Calquera vila ou pequena cidade de Galicia ten na súa conta varios destes xornais, de vida efímera moitas veces, pero que en algúns casos acudiron á súa cita periódica cos lectores durante varias décadas.

Daquelas, hoxe apenas sobreviven algunhas xa convertidas en centenarias, máis polo tesón dos seus responsables que, agás raras excepcións, pola súa rendibilidade, navegando azarosas no inmenso espacio polo que campan os modernos mass-media.

O mundo moderno é denominado, con razón, a era da comunicación. Grazas ás facilidades tecnolóxicas, temos ao noso alcance case en tempo real todos os acontecementos que ocorren en calquera lugar do planeta, aos seus protagonistas, os seus efectos. Todos sabemos quen son, por exemplo, Hamid Karzai, Ban Ki-moon ou Nick Clegg. Asistimos divertidos ás habituais rifas coas que se entreteñen os deputados dos parlamentos asiáticos, coñecemos ao detalle o escándalo dos pinchazos do News of the World e, se cadra e a Al-Jazeera está no allo, podemos asistir en directo a calquera revolta popular que se desencadee no máis remoto lugar de oriente medio.

Somos, en fin, os seres humanos máis e mellor informados da historia. Ah, unha pregunta: sabe vostede como se chama o concelleiro de facenda do seu concello? E cando foi o último pleno? Non sabe que asuntos se trataron? Faga memoria: podería describir cómo é a sala de sesións da Cámara dos Comúns? Si, sae a miúdo nos telexornais, está presidida por un enorme cetro, xusto diante do speaker. E agora podería describir o salón de sesións do seu concello?

Claro que hai un abismo entre os antigos xornais locais e os modernos medios, pero, tamén, dúas concepcións distintas da noticia. No pasado, a accesibilidade á información producida fora dun restrinxido ámbito xeográfico era escasa e case sempre de segunda man, polo que os periódicos tiñan que, por forza, circunscribirse ás fontes próximas. Ao tempo, agás as pequenas elites instruídas, a necesidade de información dos lectores limitábase case únicamente aos feitos máis inmediatos. Sen embargo, estas trabas actuaban favorecendo o xurdimento de numerosas iniciativas xornalísticas, xa que unha pequena nómina de redactores ben informados, unha pequena máquina de imprimir e un fato de suscritores abondaban para ir tirando catro páxinas semanais, estando o campo aboado para a defensa de todo tipo de intereses, tanto políticos (conservadores, republicans, liberais, rexionalistas) como sociais (Igrexa, grupos anticlericais, sindicatos) ou culturais. Calquera podía, cos ingredentes sinalados, poñer na rúa un xornal.

Como queda dito, a información producida en calquera parte do mundo é hoxendía máis accesible gracias aos avances tecnolóxicos. Os cidadáns demandan un grande volume de información, a ser posible actualizada, e teñen a relativa posibilidade de contrastala, quedando con aquela que máis aprecien. Isto require medios distintos, máis profesionalizados e cun óptimo e directo acceso ás fontes. A información, aínda que abondante, non é barata. O xornal moderno, a radio, a televisión, precisan dun enorme –e custoso- soporte tecnolóxico. Como consecuencia, o factor económico é un primeiro condicionante, entre outros, que dificulta o acceso aos medios de moitos grupos de opinión e deixa o control da información nunhas poucas mans. Os medios audiovisuais –radio e TV-, ademáis da economica, presentan unha segunda barreira en forma de concesión admistrativa que, baixo a escusa da racionalización do espectro radioeléctrico, oculta un posible –eu diría certo- control gobernamental.

Pero, neste panorama, existe aínda un enorme espazo para a iniciativa e está, fundamentalmente, na recuperación da prensa local, esquecida e abandonada. Que os grandes medios monopolicen o sector non quere dicir que cubran suficientemente os niveis máis básicos da comunicación. Ademáis do dito, non esquezamos que moitos dos nosos grandes poetas e narradores comezaron as súas traxectorias no xornal do pobo. Cal dos modernos periódicos publicaría, por exemplo, un poema do novel Noriega Varela?

Neste espacio non aproveitado de liberdade, a tecnoloxía é unha grande aliada: internet é campo aboado para que floreza esa prensa máis cercana, cunha maior capacidade de análise do entorno inmediato, que facilita unha maior participación dos cidadáns cada vez máis motivados e dotados de ferramentas tecnolóxicas xamáis soñadas.

26 de xul. de 2011

Estatísticas

Iago Castro.-

Hai pouco celebrabamos o Día Mundial sen Tabaco. Agora todos os días son o Día Mundial de Algo, e imaxino que haberá xornadas en que conmemoremos dúas ou máis parvadas polo estilo. No caso que nos ocupa, unha efeméride ben louvable, a prensa adoita dar en publicar unha estatística que nos informa, por se non o sabiamos, que cada dez minutos morre un fumador no mundo. É tremento, non si?

Agora ben, cumpriría aclarar ben o que están a dicir. Acaso os fumadores posuímos un especial sentido da sincronización e somos capaces de finar en estrita quenda de dez en dez minutos?  Entón, cada canto tempo morren os non fumadores? Porque, se o fan cada dous minutos, ou incluso cada cinco, penso que non pagaría a pena deixar de fumar. Cando menos, pensareino.

Porque iso da estatística de certo ten o seu aquel: é unha ciencia que di que,  se Pepe come dous pitos e eu ningún, entre os dous comemos un pito cada un. Matemáticamente os dous deberíamos estar contentos, pero eu non iría precisamente farto.

Ocórreseme que se podería facer outro estudio estatístico que estableza, por exemplo, a frecuencia mortal dos socios de clubes de 2ª B. Ao mellor resulta que morren cada sete minutos, e de contado teriamos que establecer a perigosidade de asociarse a un clube desa categoría.

Xa, xa sei que estou mareando os argumentos. Pero, non se fíen: a cantidade de estudios, inquéritos, análises de datos e outras parvadas que enchen  páxinas de xornais e ocupan minutos dos informativos audiovisuais, non son máis que útiles ferramentas para manipular a opinión, en mans de escuros grupos de interese. Se non, fíxense de aquí en diante na súa absoluta falla de rigor, no escaso interés dos temas que tratan na maioría das ocasións e, o que é máis grave, nas múltiples contradiccións e proposicións ilóxicas que presentan. Analicen e xoguen a  averiguar a quen benefician. Se cadra se volven tan escéptico coma min.

Entretanto, se fuman, estean alerta pois, como nas consultas da seguridade social, poda que lles chegue o seu turno e non se decaten. Lembren, van dez minutos despois do anterior na lista.

20 de xul. de 2011

Unha aposta arriscada

Iago Castro.-

O Centro Dramático Galego fai unha aposta arriscada, e iso xa é unha boa nova. Levar á escena un texto complexo como Die Dreigroschenoper, traducido aquí e agora como A Ópera dos Tres Reás, é un exercicio de absoluta madurez e o resultado, desde o punto de vista técnico, ven confirmar o alto nivel da escena galega. Unha boa factura, bastante correcta. Nada menos, nestes tempos de recurtes, pero tampouco nada máis.

Die Dreigroschenoper, Brecht, Weill… palabras maiores. A obra, estreada na Alemaña de Weimar, é un completo disparate pese a que chegou a acadar un carácter case canónico, poñendo no punto de mira á burguesía mediante o recurso de encarnar as súas miserias no lumpen londinense da era victoriana. Asasinos, chulos, putas e mendigos son o trasunto de banqueiros, financeiros e comerciantes, delincuentes legais e amparados polo sistema. A peza require, pois, unha certa lectura canalla e transgresora, máis alá dunha posta en escena formal, e aínda máis nestes tempos de desbaraxuste e indignación.


Poderíase agardar do tándem Tosar-Cadaval un auténtico terramoto escénico, e iso probábelmente é o que ía buscar o público que abarrotou o Auditorio de Galicia os catro días de representación. O certo é que non houbo tal cataclismo. E é certamente desconcertante: Mackie Messer é sen dúbida unha personaxe ben acaída para o de Cospeito quen, porén, ofreceu un protagonista plano, sen matices e sen emoción. Éis a liña xeral desta montaxe. Correcta, traballada, un boa parte musical, fidel ao texto orixinal… pero falta de chispa, unha miga deslabazada… un pouco “tostón”, se me permiten.


Non digo que non haxa que vela, por suposto. Aínda que xirará máis por España (Madrid, Zaragoza, Salamanca, Sagunto, Madrid, Pamplona, As Palmas), hai ocasión para asistir aínda en Ferrol (2 e 3 de xullo), Pontevedra (8 e 9 de xullo), A Coruña (16 e 17 de setembro), Ourense (23 e 24), Vigo (27 e 28) e no Pazo da Cultura de Narón (30 de setembro e 1 de outubro). É unha ocasión única de ver todo un clásico do teatro europeu, aínda que non nunha das súas mellores versións.

29 de xuño de 2011

Circo electoral

Iago Castro.-

Haiche xente para todo. Mesmo, pobriños, están os que protestan pola frecuencia das convocatorias electorais. A ver, meus, non vos presta o circo electoral? Os pavos estes traballando, para variar, pateando corredoiras en procura do voto perdido? Porque a min mólame un güevo.

Veterinarios 2 – avogados 1. A proporción ven invertir a tónica xeral da política –onde os picapreitos son abrumadora maioría, labia obriga- aquí na vila branca que cantaran os poetas. Non vou facer o chiste doado, of course, pero aí queda o dato. Dá xenio velos debatir de forma cuase civilizada –corramos un estúpido velo: a transversalidade existe-, aínda que algún esquecera quen o convidaba a debater. De esquerda a dereita, segundo se mira, e sen que sirva de precedente, as maneiras son ben significativas:

Unha, con catro chorradas do folleto este saio do paso, que total aquí non é onde vou gañar as eleccións…

Dúas, mimadriña canta xente… o que prestaría unha campaña sen actos públicos…

Tres, a por eles, que son poucos e covardes…!!!

Pulsando a opinión pública –aquela opinión que frecuenta figóns e tabernas, sorry, pero a noite non deu para máis- a clara gañadora é a candidata da estrela na fronte, aínda que o voto non se pide por favor. O foro é o que ten, que dá moitas táboas. Pero ollo, que o seu compañeiro/mentor tamén arrasou no 2007 e, o día da verdade, quedou máis orfo que a unha, a velas vir.

Pese a semellarse máis a un flan que a outra cousa –un candidato con opcións, por exemplo-, o da rosa no puño –literalmente- parece que convenceu a… votantes conservadores desencantados. Ollo, que son máis de catro, e se acaso non lles gustara o first, hai indubidables querencias pola súa compañeira de reparto, quen por certo, está a bater o cobre como non o fixo cando tiña máis motivos.

E o noso Jorge Negrete particular, na súa liña. Leña ao bipartito, que é de goma, ZP ten rabo e cornos… que estrullada lles debeu quedar a cabeza aos estrategas da gueivota, macho. Non faltou o ramalazo populista –e o tiro pola culata, por certo- e sobraron, como sobran sempre, as formas.

Un xa vai até os eggs da pregunta do millón: e que vai pasar? –o 22-m, enténdase, nesta nosa capitaldaterrachá- … Pois, de momento, augurios de que de novo ferverán os radiadores dos taxis de ocasión nos feudos azuis –aquelas zonas onde vota até o Tato, capisci?-, sinal de que hai certa paura ao que poda pasar. The red enemy leva tres ou catro convocatorias subindo, subindo… Nunha destas pode pasar algo e, non é por nada, pero non é plan de amargarlle os anos ao gran senador eterno.

E ademáis, está en xogo o ente provincial, fonte de sinecuras onde as haxa. Xa avisa o candidato popular, aquí vanse seiscentos mil euros en asesores, señores… Que non quedará un lugués que non asesore dalgunha maneira, polo que se ve. Listos que somos. O que non especifica é se lle parecen poucos, que ao mellor. E tampouco di nada do mobiliario de sanmarcos, nin de posibles paseos en barco do actual inquilino, que todo podería ser. Se cadra o modelo acaído é o da República Independente das Burgas, ese burato negro cósmico que non dá rebentado, pese ao superávit de antimateria que contén. O dito: espectacular.

16 de maio de 2011

25 de abril: o estado a que chegámos

Iago Castro.-

Meus senhores, como todos sabem, há diversas modalidades de Estado. Os estados sociais, os corporativos e o estado a que chegámos. Ora, nesta noite solene, vamos acabar com o estado a que chegámos!  O xoven capitán Fernando José Salgueiro Maia arengaba deste xeito chosco aos 240 soldados da Escola Prática de Cavalaría, en Santarem na madrugada do 25 de abril de 1974, antes de emprender unha incerta marcha cara a Lisbos á fronte dunha columna de blindados prácticamente inservibles.

Salgueiro Maia, case ao seu pesar, foi o protagonista mediático da Revolução dos Cravos. El ocupou o Terreiro do Paço, sé dos ministerios, e sitiou o cuartel da GNR no Largo do Carmo, o último refuxio do dictador, Marcello Caetano, cuxa rendición puxo fin ao rexime que dominou Portugal durante corenta e un anos. Quedou no imaxinario popular como o heroe, de altofalante na man, daquel día inzado de comportamentos heroicos.

O cancro levou ao Salgueiro Maia aos seus 47 anos, sendo maior do exército portugués, despois de ter rexeitado ser membro do Conselho da Revolução, agregado militar na embaixada que escollera, governador civil de Santarém ou pertencer à casa Militar da Presidência da República. Ao seu enterro en Castelo de Vide asistiron os catro primeiros presidentes do Portugal post-revolucionario: Spínola, Costa Gomes, Ramalho Eanes e Mário Soares. Se cadra, con el estaban a botar terra á propia Revolução.

Hoxe celebraba o país irmán o 37º aniversario do 25 de abril no medio dun clima de pesimismo causado pola incerta situación económica, financeira e política. Otelo Saraiva de Carvalho, o cerebro da Revolução desde o posto de comando da Pontinha, di que se soubese como o país ia ficar non tinha feito o 25 de abril. Outro dos capitáns de abril, Vasco Lourenço, lamentou que o país estea “longe dos ideais” da revolución, e advirte que os portugueses deben votar nas vindeiras lexislativas para que as decisións non sexan "tomadas por meia dúzia".

74 mozos e mozas nados despois de 1974 veñen de publicar un manifesto no que reivindican a defensa da dignidade cidadá, en forma de traballo ben remunerado, acceso á vivenda e posibilidade de construír unha familia e unha carreira. Case catro décadas despois de reclamar a liberdade, aínda estamos a pedir unhas condicións de vida dignas. Fraco progreso.

O Portugal que en 1974, da man dos capitáns de abril, deu unha lección ao mundo, se cadra está a xestar outra revolução, a da geração à rasca, disconforme coa marcha atrás do estado do benestar, coa precarización das condicións de vida e traballo e máis co dominio que as instancias económicas e financeiras están a exercer nas nosas cada vez menos democracias (a democracia, non debemos esquecelo, é o goberno do pobo). Unha xeración disconforme, en fin, co estado a que chegámos. Non convén perder de vista a Portugal.

25 de abr. de 2011

Non era sen tempo: hoxe "remata" 1ª Guerra Mundial

Iago Castro.-
 
A República Federal de Alemaña pagará hoxe os últimos 59´5 millóns de libras esterlinas (70 millóns de euros) correspondentes a xuros dos bonos emitidos pola República de Weimar nos anos 20 e 30 para sufragar as compensacións esixidas polos danos causados aos países da Entente durante a 1ª Guerra Mundial. O Tratado de Versailles, que xunto cos de Saint-Germain-en-Laye, Sèvres, Trianon e Neuilly estableceu as condicións dos vencidos, fixou as reparacións económicas ás que debía facer fronte a Alemaña da posguerra en 226.000 millóns de Reichmarks, reducidos pouco máis tarde a 132.000 millóns, uns 290.000 millóns de euros actuais.

Case se podería dicir, como anuncian algúns medios como The Telegraph, que hoxe remata oficialmente a que daquela se chamou Grande Guerra Europea, un conflito que causou a morte de máis de dez millóns de persoas (seis mil cada día de hostilidades), a queda de catro  imperios (o alemán, o austrohúngaro, o ruso e o otomano) e a fin das dinastías Hohenzollern, Habsburgo e Romanov. E, o que é máis importante, sentou as bases da seguinte barbaridade, a maior na escala infame da humanidade até o momento, que chegaría vinte anos despois.

Porque o nazismo, o fascismo italiano, o comunismo ruso ou o franquismo de aquí non se explican de ningunha maneira sen a referencia directa da primeira carnizaría moderna en grande escala e, entre outras cuestións, as enormes reparacións esixidas aos países derrotados, cuestionadas incluso desde o lado dos vencedores. Non hai que esquecer que o propio John Maynard Keynes, representante do Tesouro británico en Versailles, considerouno un erro e a historia, como en moitos outros aspectos, remataría por darlle a razón. Hitler non tería sido ninguén sen a pesada lousa que Versailles deixou caer sobre Alemaña en forma de crise política e, sobre todo, económica, e que fomentou as máis radicais manifestacións de nacionalismo völkisch.

É curioso, e sorprenderá a moitos, que esta páxina da historia chegue á súa fin noventa e un anos despois da Paz de París. En realidade, Alemaña fixo fronte, mal que ben, ás súas obrigas financeiras durante a etapa democrática de Weimar, o que sen dúbida provocou a histórica inflación dos anos vinte e a creba da súa economía, agravada polo crack de Wall Street de 1929. Foi cunha boa dose de oportunismo que os nazis aproveitaron esta conxuntura e gañaron as eleccións de 1933, e non tardaron en suspender os pagos derivados de Versailles, incluídos os bonos de débeda pública. Despois da 2ª Guerra Mundial, a división de Alemaña e o feito de que nin a RFA nin a RDA, por separado, puideran ser consideradas herdeiras do estado guillerminiano belixerante no conflito europeu, alongou a suspensión das compensacións, pero non o seu esquecemento. O Tratado de Londres, de 1953, obrigou á RFA a facer fronte a todas as súas débedas, incluídos os antigos bonos, pero deixou pendente para unha futura e hipotética reunificación das dúas alemañas o pago dos intereses acumulados desde 1945 a 1953, que logo se deberían aboar cunha cadencia de 20 anos.

A Alemaña unificada én 1990 atopouse de novo coas obrigas demoradas, e durante estas dúas décadas fixo fronte con precisión xermánica aos pagos longamente suspendidos mais non perdoados polos vencedores, por otra banda entusiastas da reunificación, nunha interpretación diplomática do vello dito: amiguiños, si, pero o porco polo que vale.

3 de out. de 2010

Malos tempos


Iago Castro.-

A Nosa Terra interrrompe a súa edición semanal en papel e fica só como medio dixital, anuncia o seu veterano director, Afonso Eiré. A histórica cabeceira pasou por avatares semellantes en múltiples ocasións, pero esta parece, tristemente, a definitiva, no marco da crise que vive a prensa escrita neste tempo do cambio de paradigma analóxico ao dixital.

Vieiros, Chuza, A Peneira, A Nosa Terra... O xornalismo en galego vai ao carallo. Desde a Xunta ofrécenlles como solución, segundo conta Eiré nunha entrevista en El País, que se pasen ao castelán ou que cambien a liña editorial. E pregúntome: estarán a darlle o mesmo consello a Santiago Rey, factotum de La Voz de Galicia, e que leva da Xunta cada semana as mesmas axudas públicas que todos os medios en galego xuntos nun ano? Por que non lle recomendan pasarse á esquerda e publicar en galego?

A prensa galega, sexa en castelán ou en galego, está mergullada na crise. Como a española e como a de todo o mundo. O que resta agora é que se definan novos modelos de comunicación de masas que, definitivamente, pasan polos formatos dixitais. Pero, mentres tanto, resulta obsceno que un goberno galego empregue os cartos de todos -unha cantidade indecente de cartos- dunha forma tan parcial, sostendo artificialmente un medio que como moitos outros, fai augas. Será porque o xornal de Sabón mantén ben alto o pavillón do castelán, un idioma, como sabemos, tan ameazado en Galiza... O que hai que ver.

2 de set. de 2010

Un día triste


Iago Castro

Cando pecha un medio de comunicación os seus lectores quedan, en certa maneira, orfos. Esa é a sensación que tiven esta mañá cando almorcei coa despedida do xornal dixital Vieiros, o máis veterano do espazo dixital galego.

Seica foron as irregularidades financeiras as que acabaron con este proxecto que navegou perante os últimos quince anos pola Internet apoiado, nos últimos tempos, por máis de vinte mil lectores. Sospeito que tamén teña que ver a falta de apoio institucional, e sería interesante saber cara onde van as obscenas axudas públicas aos medios de comunicación social, que manteñen artificialmente con vida algunhas cabeceiras históricas que, doutro xeito, estarían abocadas ao peche.

Vieiros, ao contrario que case todos estes zombies da prensa galega, fíxolle un grande ben á nosa lingua e cultura na década e media que permaneceu nos nosos navegadores. Para a lembranza, a magnífica cobertura da catástrofe do Prestige, o primeiro chat en liña galego, con Isaac Díaz Pardo, no lonxano 1996, ou os inesquecíbeis especiais do Día das Letras e das eleccións galegas.

Pehca Vieiros, de maneira significativa, na véspera do Día Nacional de Galicia, e isto debería facernos pensar cara onde vamos se non somos quen de manter os até agora ben escasos fitos normalizadores da nosa lingua e cultura.

24 de xul. de 2010

Alehop!

Iago Castro

Marianne Birthler, responsable do arquivo da antiga Stasi, a policía secreta da antiga RDA, conta nunha entrevista pubicada hoxe nun dominical que, das historias do horror que coñeceu, a que máis a impresionou foi a dunha disidente á que os axentes sa Stasi lle entraban cada noite na casa e lle cambiaban as cousas de sitio ou lle modificaban a hora dos reloxos.

A muller por pouco tolea, pero cando conxecturou que podía ser cousa da Stasi, non llo podía contar a ninguén: Como explicaría que a policía secreta lle entraba na casa e lle cambiaban as toallas no colgadoiro?

Afortunadamente, a nós non nos poden entrar na casa pola noite, ben que lle pese a aquel Corcuera da patada na porta. Pero a min estame a dar a impresión de que alguén non é que nos cambie as cousas de sitio, é que simplemente desaparecen. Onde tiñamos unha promesa de dignificación do galego no ensino, longamente agardada, agora hai un decretazo vingador; onde deixamos o xérmolo de servizos de calidade para os vellos, atopamos un baleiro privatizador e precarizador; xuraría que o Servizo Galego de Igualdade estaba enriba da mesa, pero agora só vemos un floreiro; onde había muíños de vento...

Éis se cadra o estado da cuestión. Non será este un goberno de prestidixitadores? Alehop!

23 de maio de 2010

Do [bi]goberno ao [des]goberno


Iago Castro

Se vostede, amábel lector, votou unas pasadas eleccións autonómicas ao Partido Popular de Galicia, terase aledado lexitimamente do trunfo da súa opción na noite electoral do 1 de marzo. Pero é probábel que a estas alturas se teña interrogado acerca de se isto que está a pasar é o mesmo que vostede decidiu naquela altura. Levo razón?

Explícome. Vostede seguramente defendeu co seu voto unha traxectoria, a do PPdeG dende a primeira vitoria de Manuel Fraga até a derrota do ano 2005. Tamén influiría na súa democrática decisión unha presa de promesas electorais formuladas durante a campaña e que, en maior ou menor medida, concordan coa súa visión do país, das que, con seguridade, vostede aplaudiu aquela de acabar coa crise en corenta e cinco días.

Pasou un ano, a cuarta parte da lexislatura, e podemos ir facendo unha análise de canto foi sucedendo até agora para ver se, efectivamente, o seu “contrato” electoral se está a cumprir. Xa me coñece, e sabe perfectamente que coxeo do pé esquerdo, pero gustaríame poñerme no seu lugar por unha vez. Por que? Ben, a esquerda deste país está claro que abomina deste goberno. Por esa banda non hai moito máis que dicir. Interesa máis tratar de inferir que pensa aquela dereita moderada “bávara”, case socialcristiá e maioritaria en Galiza que mantivo por dezaseis anos un sólido goberno autonómico.

Logo entón, comezamos pola maior: é aquel PPdG o que está a gobernar? Vexamos. Eu creo que a vitoria de Núñez Feijóo no proceso de sucesión de Fraga significou a fin do conflito entre boinas e birretes, si, pero dunha maneira que convén analizar polo miúdo. Arrasaron os do birrete, ou máis ben unha parte deles. É evidente que unha parte substancial do partido, por non dicir a maioritaria, quedou absolutamente fóra dos centros de decisión. A composición do goberno saído das urnas deixa ás claras a total marxinación de amplos sectores populares (barreiristas, baltaristas, cuiñistas, etc.) e o empoleiramento dun pequeno sector sostido pola agochada man de Romay Beccaría quen, non o dubide, é a pantasma omnipresente na política galega actual. As actitudes deste sector, as súas formas, a cada vez máis evidente “axenda oculta” coa que traballa, fai pensar se non deixaron vostedes o goberno galego nas mans dunha “sectiña”, no sentido metafórico e non pexorativo do termo, en prexuízo da liña que viña a seguir o seu partido.

Vostede é partidario de liderados firmes e sólidos. É por iso que seguiu a Fraga ás duras e ás maduras e, se cadra, o estea a botar de menos. Non ten a sensación de que Alberto Núñez Feijóo está a outra cousa? Non cre moitas veces que o noso presidente mira demasiado a Madrid, que son os medios de comunicación da capital do Estado os que marcan a súa axenda, e non as necesidades do país? E, o que é peor, non lle parece que moitas decisións políticas clave se toman máis para contentar a certos sectores da dereita estatal que pensando nas propias prioridades? Non estará este home pensando máis na Moncloa que en San Caetano, que é o que agora ten entre mans?

Porque, amigo meu, como bo conservador non cre nos cambios radicais. Cantas veces terá dito neste ano, vendo como o goberno se dedica case en exclusiva a desmontar as medidas do bipartito, aquela frase tan sabia de “algo terán feito ben, ou?”. Pois parece que non. A listaxe de enmendas é abondo elocuente: reparto eólico, servizos sociais, cultura, ordenamento do territorio, política agraria, normalización lingüística... alén de babecadas como aquela dos audis. Tal parece que o que practica o executivo de Feijóo é a arte de [des]gobernar, pero, que van facer cando rematen coa labor executiva do bipartito? Alguén sabe cal é o proxecto de Feijóo?

A vostede, como a min, encabúxano certas actitudes, saídas de testo, máis ben, dalgúns dos máis sinalados conselleiros. Non é tanto que Roberto Varela dixese “Desván de los Monjes” senón que o negara no parlamento, recinto case sagrado en democracia. Mentiu e aquí non pasou nada. E van...

E aquí probabelmente entremos na cuestión na que podemos estar máis de acordo. Nin vostede nin eu damos entendido que lles fixo a nosa lingua común a estes “urbanitas” para que se dean contra ela con tanta saña: a derrogación do decreto que eles mesmos estiveron a piques de consensuar, na liña do acordo que foi salvando os mobles ao longo de toda a nosa historia autonómica, a supresión do galego nas oposicións, as constantes diatribas cara un signo de identidade que é tan noso como a catedral de Santiago... E non é, como pensan algúns, que se meteran un xardín vía promesa electoral do que non saben saír. Hai unha evidente acción política, tristemente a única visíbel, orientada cara a marxinación do idioma galego en Galiza froito de quen sabe que complexos que se agochan na “sectiña” que hoxe ten as chaves do poder.

Chaves que, por certo, cando hai ocasión parece que nin sequera saben usar. Cada vez está máis claro que a espectacular intromisión do goberno no asunto das caixas, logo de meses de absoluto desleixo, todo hai que dicilo, está a crear un grave problema para o futuro destas entidades. Entraron no asunto cal modernos atilas sen estratexia de ningunha clase e sen o que hoxe se chama “folla de ruta”. O resultado salta á vista, e cada vez se albisca máis lonxe un fin ao xeito para este sarillo derivado a “culebrón”.

Sendo honrados, non parece este un ano perdido? Un executivo desnortado, no medio dunha crise na que, non o esquezamos, os gobernos autonómicos contan con competencias máis que suficientes para adoptar medidas correctoras.

Ou é acaso que a clave da saída máxica da crise está en que os nosos pícaros aprendan as matemáticas en castellano?

20 de mar. de 2010

O río que nos une


Iago Castro e Rui C. Martíns

"Se imaginássemos que os Estados centrais implodiam, a Galiza e o Norte de Portugal formam claramente um país, partilhando características muito próprias"
José Albino Da Silva Pereira
Entrevista no Jornal de Notícias 19/12/09

O autor desta frase é nin máis nin menos que o presidente do Conselho Económico e Social da República Portuguesa, recentemente eleito por maioría de dous terzos na Asemblea da República, membro do Partido Social Democrata, ex-deputado europeu e ex-ministro de emprego e Segurança Social nos gobernos de Cavaco Silva.

Cada vez somos máis os que concordamos nesta idea. De facto, é a que fai que esteamos a escreber estas liñas, a catro mans, dous minhotos que hai tempo nos tratamos de compatriotas, a pesares de termos diferentes pasaportes, e que ultrapasamos constantemente esa fronteira cada vez máis artificial.

Nesta Europa que procura, por primeira vez na historia, unha identidade común, as identidades particulares que forman o conxunto cobran cada vez máis importancia. É neste proceso de construción onde ten sentido repensar a identidade minhota como referente común a máis de seis millóns de persoas que viven en ambalasdúas beiras do pai Minho e que comparten sinaladas características comúns alén da língua e a cultura.

O contexto actual débenos facer reflexionar sobre as posibilidades desa “implosión” dos estados actuais que Da Silva tan só imaxina. Portugal leva xa demasiado tempo mergullado nunha fonda crise que o centralismo lisboeta non contribúe a minguar. Alén diso, a fracasada regionalizaçao sometida a referendo en 1998, e que a caste política non tomou abondo en serio, obtivo sen embargo na altura un claro respaldo nas zonas urbanas do norte -trunfou o si en Porto, Matosinhos, Viana do Castelo, etc.- Pola contra, a alta abstención e a negativa global do electorado relegaron ao esquecemento unha reforma a cada paso máis necesaria, debido á crecente conciencia de boa parte da poboación “periférica” portuguesa do cada vez maior desequilibrio en cuestións como as infraestruturas, o gasto público, etc.

Na España, pola súa banda, non é política-ficción pensar nunha secesión catalá máis próxima do que poida parecer, e non axuda nada esoutro centralismo madrileño incapaz de pactar un modelo de estado máis plural e integrador que o actual. Neste escenario, unha España sen Catalunya, quedaría por ver se é posíbel manter o actual status quo entre as diversas “nacionalidades e rexións” que proclama o texto constitucional.

É por iso que, alén de ideoloxías ou sentimentos, deberiamos comezar a pensar nas cousas que nos unen, nas enormes posibilidades deste país que, aínda dividido entre dous estados, posúe un serio potencial de futuro. A re-unión das Galecias lucense e bracarense precisa que tomemos conciencia de sermos algo máis que bos veciños.

30 de dec. de 2009

Demasiado galegos


Iago D. Castro

Cando alguén ten o que se chama "axenda oculta" é moi posíbel que lle acabe traizoando o subconsciente. É difícil manter un discurso público incoherente coas ideas-forza que habitan na(s) neurona(s), e iso parece ser o que lle sucede ultimamente á upeideira Rosa Díez.

A deputada basca veu a Galiza para lembrarlle a Feij009 as súas débedas cos "bilingües" e demais ralea miúda, e soltou, nunha entrevista co Xornal de Galicia, a seguinte pérola, relativa aos "incumprimentos" do Presidente: "Para mí [Feijoo] está siendo demasiado gallego, en el sentido peyorativo del término".

Sentido pexorativo de galego? De que está a falar esta muller? Que ostias é iso de "demasiado gallego"? Tamén se pode ser "demasiado español" ou "demasiado francés"? Évos cousa do subconsciente, meus. Éis aí o programa político de certa ultradereita, herdeira por vía directa do nacional-sindicalismo máis rancio. Ollo, que a cousa manda truco: ao fin, a lingua non é máis ca unha excusa. O que molesta á caverna reaccionaria é a mera existencia da diversidade entre os pobos de España. Feij009, por lóxica, debería ser madrileño castizo e deixarse de caralladas.

Coñas aparte, velaí unha estratexia que, se lles deixamos, irá inevitábelmente a máis. Deixádeme ser pedante e parafrasear a Bertold Brecht: Primeiro viñeron polo noso idioma, pero como non nos importaba unha merda, non fixemos nada... Ao final viñeron por nós, e xa foi demasiado tarde.

31 de out. de 2009

Baamonde e a bandeira do galeguismo


Iago D. Castro

Confeso que critiquei abertamente moitas das decisións de Agustín Baamonde na súa época de alcalde de Vilalba, e el ben o sabe, e isto demostroume que é capaz de separar o político do persoal. Tamén é certo que aquel refrán que di “detrás virá o que bo de fará” é máis que aplicábel no caso que nos ocupa. Pero non é disto do que hoxe quero falar.

Baamonde está a ser a cara do PPdG na espiñenta –para eles- cuestión da lingua. Non é un papel doado logo da importante metedura de pata –o tempo diráo- dos populares dando unha cancha innecesaria a un grupúsculo que, aínda capaz de facer moito ruído, non arrastra grandes masas de votantes nin moito menos e no que, ademais, se perceben inquietantes indicios de extrema dereita.

Como moitos dos que coñecemos a Agustín, a min estrañoume no seu momento esta elección. No seo do grupo parlamentar popular hai deputados ben máis próximos ás teses dos que denominarei “supremacistas castelanófonos” que defenderían con moita convicción a que se preveía fose a política lingüística do PP. Neste senso, un galegofalante e galeguista de corazón como o noso paisano, moito máis “boina” que “birrete” e apoio do medianamente defenestrado Barreiro, non parecía a escolla máis intelixente.

Ou si? Pois, como adoita dicirse, depende. Se ben os estrategas do PPdG puideron ver nun primeiro momento que apuntarse ás teses dos autodenominados “bilingües” –adxectivo ben desafortunado, por certo-, lles podía proporcionar algúns milleiros de votos cruciais nunha elección axustada, é posíbel que, conquistado o poder, se decataran do perigo evidente de pór en cuestión o modelo lingüístico vixente e con elo enaxenarse unha parte non desprezábel do seu propio electorado, porque a bandeira identitaria da lingua galega non só está na esquerda. A designación crucial de Anxo Lorenzo como secretario xeral de política lingüística, e a menos evidente de Agustín Baamonde como voceiro parlamentar sobre o particular, poden ser sintomáticas dunha “silandeira marcha cara atrás”, do abandono dun discurso meramente táctico e con data de caducidade. Moi probábelmente o “tope” do actual goberno estea na volta á situación existente na era Fraga sen ir máis alá, e sen chegar á modificación da Lei de Normalización consensuada no seu día por todas as forzas políticas.

Isto explicaría tamén as airadas reaccións dos voceiros “bilingües”, que se permiten incluso ameazar ao Presidente da Xunta a conta de non se sabe ben que “compromiso” electoral. Eles mellor que ninguén están a decatarse de que do dito –na campaña- non hai nada, máis alá de torpes xestos para a galería como a chapuceira enquisa aos pais.

No marco desta posíbel estratexia cadraría perfectamente o papel “apagalumes” dun home con “sentidiño” como Baamonde e os titulares que volta si, volta tamén, lles dá aos medios de comunicación, dende A Voz de Vilalba (“abrir guerras co galego non beneficia a nnguén”) a Xornal de Galicia (“o galego necesita discriminación positiva”) ou A Nosa Terra (“hai que ter coidado coa utilización de 'bilingüismo' porque algúns invócano para beneficiar o castelán”). Como consecuencia se cadra non buscada, dá a sensación de que Agustín estea a recoller a maltratada bandeira do galeguismo dentro do PP, orfa dende a defenestración de Xosé Cuíña. Persoalmente gustaríame que así fose, porque probábelmente é a persoa máis acaída no seo do PPdG de hoxe para elo.

Haberá que ir vendo...

7 de out. de 2009