Amosando publicacións coa etiqueta creacion. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta creacion. Amosar todas as publicacións

Tríptico para Xela Arias

Xoan Xosé Fernández Abella.-

Tríptico para Xela Arias, “Letras Galegas 2021”: Poema I dedicado a ela; II a ela e Luisa Villalta e III ao seu pai.

 

I.                A XELA ARIAS. IN MEMORIAM

 

Para ti, Xela Arias,

existente ou lembranza

-eu creo que existente

no máis alá e triunfante-

van estes versos meus

cheos de admiración

pola túa obra,

pola túa vida,

pola túa persoa.

Núa, valente, audaz,

limpamente sincera,

no teu fermoso e único

Tigres coma cabalos.

Profundamente oposta

a toda hipocrisía

na túa certeira e firme

Denuncia do equilibrio.

No teu Darío a diario,

alta, inefabelmente

maternal.

 

 

 

 

 

E co teu Intempériome

alcanzaches o cume

no de espires a alma.

Excelsa tradutora,

traduciches, tamén,

na túa vida

teus sentires en feitos.

Filla e mais nai,

irmá e compañeira,

familiar ou amiga,

clara autenticidade.

Cheguen a ti estes versos,

de sentida homenaxe,

coa miña admiración

invariábel.

 

Os Tilos, 14 de agosto de 2004

 

Publicado no libro “Xela Arias, quedas en nós” do 2004 e no meu libro “Poemas de amor, loanza, condena e outros” do 2011.


 

II.              PARA LUIS VILLALTA E XELA ARIAS. NA MIÑA ADMIRACIÓN E RECORDO IMBORRABLES

 

Ambas na gloria máis alta,

as dúas, extraordinarias,

digamos Luisa Villalta,

ou digamos Xela Arias.

 

As dúas, extraordinarias,

ambas na gloria máis alta,

xa digamos Xela Arias

ou súa par Luisa Villalta.

 

Combarro, 19/Setembro/2004

3ª Edición de "Poetas na Rúa"

 

Publicado no meu devandito libro do 2011.


E III.   PARA O MEU GRANDE AMIGO E GALEGO EXEMPLAR

VALENTÍN ARIAS LÓPEZ

 

Namorado esencial da nosa Terra,

pedagogo de alta executoria,

premio galego e español,  cal gloria

que a tradución á nosa lingua encerra.

 

 Home de paz e nunca home de guerra,

quixo a escola en galego fiel á Historia

dun pobo asoballado, sen memoria

que longa imposición, cruel, enterra.

 

Amigo dos amigos verdadeiro,

dunha fidelidade acrisolada,

humilde, agradecido, tesoneiro,

 

do seu mestre Avelino a emocionada

lembranza sempre, polo amor senlleiro

que tiña á súa Galiza silenciada.

 

Os Tilos, 14/09/2.013

 

 

Publicado no meu libro “Loanzas sentidas e outros poemas” do 2018.

 

Xoán Xosé Fernández Abella

Os Tilos, 24/Abril/2021

26 de abr. de 2021

Tinker bell

Mario Paz González.-


Era marabilloso ir voando como unha cometa negra sobre os estanques, sobre as montañas. Observar desde o ceo os vales e os bosques coma se fosen minúsculos debuxos na palma dunha man. Deixarse arrastrar polo vento sobre campos e pradarías, sobre a terra esmagada e nocturna. Desprazarse con aquelas ás negras, como de papel de seda, orientándonos na escuridade, rozando as nubes e, aínda máis aló, cara a unha lúa de leite ou cara ás esferas das estrelas, coma se fósemos tocalas, a acariñalas con dedos trementes, extasiados.

Logo pasabamos o día boca abaixo, durmindo. Algo que, ao comezo, non deixaba de parecerme molesto, pero ao que logo funme afacendo e cada noite, xa cara á mañanciña, cando as primeiras raiolas do sol asomaban, desexaba que chegase ese momento do merecido repouso.

Aloxárame noutras formas, algunhas delas preguiceiras, lentas, que se desprazaban case arrastrándose ao nivel do chan, ollando o mundo en escorzo, e que se protexían pechándose nunha cuncha enorme. Ou naqueloutras, que escorregaban sen patas entre o recendo dos trevos á tardiña. Pero ningunha era comparable á liberdade que me ofrecía estoutra forma nova. Nin tampouco ao desexo de soñar desde o aire.

Unha noite, de regreso, mentres voábamos sentindo o vento que sopraba sobre nós e o recendo da mañá próxima, escoitei un son novo, estraño, coma se fose o ruxido xordo dun xigantesco dragón esmorecendo. Entón, cando remontamos o voo, vino. Era como unha enorme folerpa de neve que estalaba en diferentes formas de cores (azul, verde, rosáceo como o reflexo do ceo) axitándose contra a area. 

–Que é? –preguntei a unha compañeira que voaba ao meu carón.

–O mar.

–O mar?

–Non o coñeces? –a súa face amosou unha feble sorpresa–. É inmenso, máis que a terra, que os ríos, que as montañas. Case tanto como o ceo.

–Tampouco ten fin?

–En realidade, ninguén o sabe.

A noite seguinte, mentres sobrevoábamos as casas que adormecían recollidas sobre si mesmas, o son do vento sacudindo as follas unhas contra outras lembroume de novo o ruído do océano que escoitara por vez primeira a noite antes. Entón asaltoume a idea.

–Quero ir ao mar –dixen con firmeza.

–Ningunha de nós estivo alí. Nin sequera sabemos se nos estaría permitido –dixo a miña amiga.

–Algunha vez terá que ser a primeira. Quero saber que hai máis aló, do outro lado da súa inmensidade.

As outras olláronse entre elas e non dixeron nada, pero sentín que me dedicaban unha ollada compasiva.


Espertoume un ruído, un bulicio de xentes e vinme atrapada nunha estraña forma, de novo lenta, adurmiñada, pero esta vez cuberta de escamas. 

Ao meu redor, baixo un sol morno e amarelo, había seres humanos movéndose cargados con bolsas, falaban entre eles, tocábanse, desprazábanse como formigas brancas sobre unha terra escura. Víraos outras veces, pero non me chamaran tanto a atención. Eran, explicáranmo ben as miñas amigas, os habitantes das casas, os pobos, as aldeas, as cidades que viamos tantas veces desde o ceo, ao lonxe, coas súas luces amarelas.

Fixeime nunha nova. Era diferente aos demais, non tanto na forma de vestir como na de mirar. E naqueles ollos, máis grandes que os do resto, cunha mirada saudosa que anunciaba soidade e noites frías. Tamén tiña o pelo máis claro. Cabo ela había un home, como os outros, pero dunha idade semellante á da moza.

–Cedo has marchar? –dixo el.

–Si –bisbou ela cun murmurio que soou igual que unha pinga de orballo.

–Queres que sigamos vendo o mercado?

–Como ti prefiras –dixo ela con voz feble.

–Irás máis aló do mar, lonxe. Quen sabe cando nos veremos de novo…

Co ruído do lugar custaba entender o que dicían. Pero aquela palabra non se me escapou. Dixeran a palabra “mar”. Puxen todo o meu empeño naqueles sons.

–Si –dixo ela–, voarei sobre o mar, irei lonxe, moi lonxe, pero sabes que podemos seguir comunicándonos. Que hai medios que acurtarán as distancias.

–Pero non nos permitirán acariñarnos –dixo el con tristura achegando o seu rostro ao dela. 

Os seus beizos mornos estaban a piques de xuntarse.

–Francesca… –bisbou el.

–Jiang… –fuxiu dos beizos dela unha voz tremente.

Entón pareceu que todo fose deter. Entón fixen algo do que me falaran, pero que eu nunca experimentara e, polo tanto, non sabía se, en realidade, ía ser posible. Calculei a distancia, asomei ao pequeno abismo sombrizo que se interpuña entre aqueles seres e eu e lanceime ao baleiro, deixándome levar cara a ela cos ollos pechados. 

Cando voltei abrilos sentín un lixeiro estarrecemento e unha calor que me percorría o corpo. Estaba a observar o mundo desde un lugar novo. Desde os ollos grandes e relucentes da rapaza, tentando pensar desde o interior da súa cabeza, cheirando o recendo do mercado desde a cavidade do seu nariz, escoitando os sons do mundo a través dos pavillóns daquelas orellas pequenas. Entón quixen dicir algo. 

–Irei, si, pero volverei e todos verán que é posible ir máis aló do mar.

Jiang mirouna con tenrura. Francesca fixo un xesto de estrañeza coma se lle custase recoñecer as súas propias verbas. Os seus enormes ollos abriron aínda máis. Unha das súas mans soltou a de Jiang para alzarse. Mirou o reloxo. 

–Debemos marchar.

–Esta tarde sairá o teu avión. Quedan cousas por facer –dixo el.

Colléronse de novo as mans, acariñándose, e marcharon en dirección á saída do mercado de Wuhan. 


Aquela tarde, mentres sobrevoábamos o océano, pensei en todas as aventuras que me agarbarían máis aló. Coñecería novos lugares, novas xentes, se cada outros coma min, quen sabe. Tería que tentar lembralo todo para contalo cando puidese regresar. 

Mirando de novo polo portelo do avión aquela inmensidade que levaría alí, agardando, desde un tempo tan antigo como o ceo, e que eu apenas coñecera até unhas semanas atrás, pensei na fermosa liberdade de voar de novo como unha pluma, como un abano. Ía ver por fin o mundo. Embargoume unha felicidade súbita. 

Un sorriso, como a frescura da alborada, asomou aos beizos de Francesca enchendo a súa mente de recordos mentres pechaba os ollos e comezaba a adurmiñar.

Sen dúbida, pensei, ía ser divertido.



O presente texto, xunto con outros do autor e varios doutros autores (José Luis Puerto,  Sol Gómez Arteaga, Bruno Marcos...), formará parte da antoloxía Cuentos de la nueva normalidad. León: Marciano Sonoro. 2020.


18 de xul. de 2020

Díptico para Carvalho Calero

Xoan Xosé Fernández Abella.-



I)

SONETO EN LOOR DO EXIMIO 
DON RICARDO CARBALLO CALERO


Alta honra de Ferrol e de Galiza,
enteiramente ás mesmas consagrado, 
estudioso incansable, namorado
da Beleza, a Verdade e a Xustiza.

Túa entrega foi total sempre na liza
polo traballo serio e ben logrado,
un traballo profundo e artellado, 
que gran sabedoría patentiza.

Eu canto aquí un cume da Cultura,
catedrático impar, poeta inmenso, 
sabio da Lingua e da Literatura.

Dramaturgo, ensaísta de fondura
e de Galiza defensor intenso.
Chegue ata ti miña loanza pura.


20 de Xullo do 2.014

(Publicado no meu libro "Loanzas sentidas e outros poemas" no 2018)


e II)

A DON RICARDO CARBALLO CALERO, 
"LETRAS GALEGAS 2020", POR FIN!

Por fin chegou o Día! Xa era hora
para facer xustiza á túa memoria,
exemplo de honradez na nosa Historia,
alma da nosa esencia defensora!

Péchense coa verdade as feridas.
E iso hase acadar coa Democracia.
Pensar que así non é, unha falacia.
De paz encha a verdade as nosas vidas.

Volvo cantar "un cume da Cultura,
catedrático impar, poeta inmenso,
sabio da Lingua e da Literatura.

Dramaturgo, ensaísta de fondura,
e de Galiza defensor intenso."
Volvo brindarche a admiración máis pura.


Os Tilos, 21/Xaneiro/2020

17 de maio de 2020

Díptico para Concepción Arenal

Xoan Xosé Fernández Abella.-


SONETO HOMENAJE A CONCEPCIÓN ARENAL 


Mujer sublime, justa y heroína,
ferviente corazón de mujer santa,
tu ingénita bondad fue tanta y tanta
que, aún siendo ser mortal, fuiste divina.

Y al evocar tu obra peregrina,
sobrecogida de emoción, te canta
mi lira con los versos que levanta
el inflamado amor que la domina.

Cristiana impar. Santa visitadora
de los presos; ardiente defensora
de los pobres, la paz y la justicia:

Rinda tributo eterno a tu memoria,
arrodillada de emoción, la Historia,
¡Hija inmortal de mi inmortal Galicia!


Barbantiño (Ourense), 1954
(Publicado nos meus libros "Poemas Galegos. Inquietudes, Hallazgos y otros Poemas", Viveiro, 1976 e "Guardad mi voz", Follas Novas, 2014)



SONETO-HOMENAXE A CONCEPCIÓN ARENAL 
(Tradución ó galego por min do escrito en castelán en
Barbantiño (Ourense, 1.954))


Muller sublime, xusta e heroína,
fervente corazón de muller santa,
túa bondade esencial foi tanta e tanta,
que, aínda sendo mortal, fuches divina.

E, ó lembrar a túa obra peregrina,
é inmensa a súa emoción coa que te canta
a miña lira que pra ti levanta
un amor inflamado que a domina.

Cristiá impar. Santa visitadora
dos presos, grande ardente defensora
dos pobres, e da paz, e da xustiza.

Rinda tributo eterno á túa memoria,
axionllada de emoción, a Historia,
filla inmortal da nosa nai Galiza.


Os Tilos, 29/ Setembro/2.013
(Publicado no libro "Loanzas sentidas e outros poemas", Follas Novas, 2018)




Xoán Xosé Fernández Abella



4 de feb. de 2020

Yolanda Purriños, mellor fotógrafa de 2019



Redacción.- A fotógrafa Yolanda Purriños foi distinguida outro ano máis co galardón ao Mellor Fotógrafo do Ano, dentro do Concurso Nacional promovido pola Federación Española de Profesionais da Fotografía e da Imaxe (FEPFI). “Parabéns a todos os compañeiros, en especial á miña irmá Inma polas súas dúas nominacións, é todo un orgullo para min recoller a súa distinción”, afirmou emocionada a profesional vilalbesa.
“Foi unha noite importante, pois recollín a miña distinción fotográfica outorgada por unha colección de seis obras. Esta estatuilla é a mellor recompensa ao esforzo, traballo e constancia que se necesita para conseguilo. Sen o apoio da miña familia e sen aprender de todos os meus compañeiros non sería posible. Infindas grazas tamén á miña clientela que sen eles o noso traballo non sería posible”, puntualizou Yolanda.

5 de nov. de 2019

A don Antonio Machado

Xoan Xosé Fernández Abella.-

A DON ANTONIO MACHADO,
empleando su último verso, según su hermano José, y dos
expresiones de Retrato, con profunda admiración y respeto,
por su grandeza única.


"Estos días azules y este sol de la infacia",
tu último verso, lejos
de España, destruída,
por la noche del odio de guerra fratricida,
noche de la locura y de la intolerancia.

Tú soñaste una España progresista, no rancia,
y en crímenes horrendos la sufriste sumida.
Y todo destruído. Se te apaga la vida
en Collioure, refugio
y honra inmensa de Francia.

Cuando a ti llegó "el día del último viaje",
cumpliendo lo expresado en tu inmortal Retrato,
entraste ya en lo eterno "ligero de equipaje",

porque ser generoso fue tu solo bagaje.
Y por poeta inmenso, sin sombra de boato,
te rindo, emocionado, mi más alto homenaje.


3 de julio de 2.014

11 de set. de 2019

Nesta presenza nosa

David Otero.-


Nesta presenza nosa,
na responsabilidade e na firmeza,
na que se reflicte tamén tan claramente
nesta manda de afectos setembral
co teu exemplar ser…
na coherencia,
no teu vivir na casa nosa,
presente sempre,
así nun algo máis…
e como tribu
advertimos a madureza da reconciliación obrigada
coa cabeza erguida
indo…

Indo Manuel…
polo camiño traballado,
articulando procesos necesarios,
soberanos,
estando á altura dos nosos días,
na memoria nacional
á que o teu nome nos obriga
e festexándonos, coma non…
no que falamos
e festexándonos coma non
no que cantamos
e festexándonos coma non
no que facemos.

Velaí nesa esperanza…
nesa fonda protesta creativa,
o son orixinal dos nosos pasos…
na desobediencia,
na resistencia…
co factor humano imprescindible,
xa fóra de tanto calado sufrimento,
de tanto economicídio… xa fóra…!
pois semellaría aceptar o inadmisible,
consolidando así aquelas supervivencias
de rendidos con candeas apagadas
postos en tantas procesións continuadas…
de mentiras

Xa son horas que na forza das nosas verdades,
no máis sagrado dos nosos sentimentos
e sacando as nosas castañas do lume,
anticipemos pois as liberdades
e vaiamos pois a un novo ciclo histórico
no lugar arelado das causas xustas,
pois son horas de voarmos na unidade
e tratemos de nos ir fóra…
das gaiolas da gaiola,
e que ninguén… por certo…
quede dentro.

Setembro MMXVII – XIII aniversario de Manuel María

12 de set. de 2017

Díptico breve para Xaquín Campo Freire

Xoan Xosé Fernández Abella.-

DÍPTICO BREVE PARA XAQUÍN CAMPO FREIRE
(Sempre cristián, sempre galego, sempre "Ganduxando vidas".
Visitador dos presos, e, sempre, cos humillados e ofendidos)


I.

Eu non tiven a túa valentía,
pero admírote moito, meu amigo,
de valentía constante, día a día.

O teu fogar cristián foi un abrigo
para ese cristianismo verdadeiro,
que te fixo de Cristo fiel testigo.

Sendo cura, fixécheste enfermeiro,
cunha entrega total cara ós doentes,
xa fosen crentes ou non fosen crentes,
e foi o teu alivio sobranceiro.


e II.

Non puiden asistir á túa homenaxe,
irmán Xaquín, porque non souben nada.
Xamais faría eu tan grave aldraxe.

Teño na miña alma ben gravada
a túa conduta sa e esclarecida
coa xente de atención necesitada.

Eu ben sei que ti apostas a túa vida
contra toda ruindade e inxustiza.
E que sintes na alma a gran ferida

dos aldraxes á nosa Nai Galiza,
-no teu peito ancorada e benquerida-,
do caciquismo infame que a escraviza.

Amigos dos obreiros en ti asoma
a conduta do Cristo xusticieiro.
Porque ti es de Deus, non do Diñeiro,
un grande amor no teu vivir agroma.

Os Tilos, 04/Agosto/2.017

4 de ago. de 2017

Nunca o saberás

David Otero.-

Quero dicir

que somos moitas,

         que

son eu mesma.

 

 

Que as miñas palabras

han borrarte

         deste

meu noso mapa

 

 

Díxencho

en vida

         e

agora refréscacho este poema

 

 

Refréscacho tamén 

e de seguido

         o

teu olvido.

 

 

… e teimosamente

a túa memoria

e

en presente

 

 

E por iso eu

falo de ti

         e

nós… falamos de ti

 

 

 

 

 

Pois ti non sabes

o ben que coñecemos

         o

que nos pica dentro

 

E  fóra

ti non sabes ben

         o

que nos pica

 

Pois somos as mulleres que levamos dentro,

as que levamos fóra

         e

pícanos.

 

Pero ti nunca saberás nada disto

Ti nunca saberás nada.

         Ti…

nunca saberás nada disto

 

 

 

 

david otero, outono en Bonaval MMXVI

 

25 de nov. de 2016

A Xulio

David Otero.-

Hoxe viñemos ao pé do Madalena
a recibir os soños como as raiolas deste día.
Raiolas azucradas mornas
que escriben palabras de marabillosa caligrafía.
Palabras pois dimensionadas de profundo significado,
que din afectos, que din amizade…
que abren corazóns,
que abren portas.

Son palabras de irmandade,
palabras de tribu,
que concretizan verdade.
que determinan Terra
En ton sostido…
de música…
e de poesía.

Hoxe viñemos ao pé do Madalena
En abrazos de emocións sentidas
coas mans delicadas e puras, traballadoras do canteiro,
dicindo mañá
nos ollos que afirman este presente

Presente para camiños limpos
e nomes de postín
e de respecto
propios…necesarios…

E así dicimos Xulio
para que ese dicir Xulio
apoie as nosas palabras
e faga panca de enerxética conquista
na luz soleira das nosas vidas
escoitando os pasos das maiores gratitudes.

Hoxe viñemos ao pé do Madalena
no sumar dos hectómetros merecidos
poñéndolle color de campar ben
ás palabras que se moven nesta roda,
cando setembro a pouco deixa irse
a canción comunal das ardentías
e o outono acode noviño e fresco
para coller lugar ao quente nas nosas casas
na lembranza dos froitos madurados,
e onde os recoñecementos coma o de hoxe
marcan a evocación amical serena
que conforma o fondo que sustenta
a memoria de fidelidade de Xulio…
O seu ben ser…
O seu ben facer…

Hoxe viñemos ao pé do Madalena
collidos da man dos tempos persoais
que escribiremos nos corazóns
dos que aprendemos…
que o que importa
son os soñares de pobo compartidos
e asemade as dignidades…
que nos marcan os andares do camiño…

e así construíndo máis ca nunca
a memoria persoal e colectiva,
unindo pasado e presente
no futuro da nosa mellor obra realizada
a que volve o vivido… magnífica obra de intensidade
escribindo sen mentiras, claramente,
os remites das nosas cartas desexadas.

18/9/MMXVI

Xulio:
a túa e nosa Irmandade Manuel María,
na querencia solidaria de Xermolos como casa de ben e comunal,
queremos dicirche…
e logo do poema lido…,
que este hectómetro de merecido recoñecemento
faise rúa nova de marabillosa frescura
que na pureza do teu exemplo
afortece ao vello camiño interminable deste proxecto compartido
mentres vaiamos teimosamente co amor a esta tribu nosa
na disposición de acoller por sempre a nosa maior verdade:
o noso pobo,
a nosa cidadanía.
Hoxe, irmán Xulio,
imos do eu ao ti
e somos máis nós.
Velaí o noso aporte
nesta sinxela emoción xigante
que avala calquera sentimento
que asina este recoñecemento.
Xa que logo…
ben e disfrute para ti por sempre.
Así…
Xulio…contigo
os soños non acaban nunca
Celebremos pois o momento.
Sigamos anotando posibilidades
E sigamos facendo deste teu día Xulio…
Un día vivo
Un día vivo tal bandeira…
que colocar no mastro da nosa maior irmandade

2 de out. de 2016

A Xulio Xiz




Xoán Xosé Fernández Abella.-

A Xulio Xiz, que nas súas diversas actividades móstrase sempre como gran galego e, con toda xustiza multipremiado, co gallo da homenaxe que lle rendemos en Vilalba o 18 de setembro deste 2.016

É galego nos xornais, tamén na televisión,
galego de guionista, e galego de escritor,
galego no dixital, tamén de presentador.
A Galiza sempre amada, bate no seu corazón.

Non esquezámo-la radio, que é a súa alta pasión.
Miles de actos culturais teñen nel gran valedor.
Do Belén de Begonte, promotor e defensor.
O grupo de Fonmiñá presídeo, e o Orfeón.

É honra de Vilalba igual que de Galiza
o amigo Xulio Xiz, galego extraordinario,
que, nobremente, o noso vive, sente, humaniza

con espírito limpo, fraternal, solidario
e a xenerosidade maior sempre na liza.
Son nobreza e bondade o seu itinerario.

Os Tilos, 12/setembro/2.016

Manuel

David Otero.-

poema lido en outeiro de rei no cabodano de Manuel

Manuel…

Vesnos aquí a esta Irmandade
no abrazo sentido de doce anos,
o que nos marca os tempos
da túa permanente presenza.
Pois nós… non nos perdemos polo camiño.

Manuel…

As horas andan de arrebolo,
mareadas a se faceren rulos arredor súa.
Imos polas rúas acoutadas e sentimos
os aires febles, e controlados,
sen facérense ventos ceibes liberadores.

Manuel…

As rúas xa non son lugares de ben, nin de loita,
onde debésemos sumar e multiplicar,
no canto de restar e dividir, sen resistenza.
Nelas xa non se constrúen man con man…
os precisados sentidos da dignidade.

Manuel…

Pisamos por unha sociedade de vanidades,
baleira e de espectáculo feito mercadoría.
Ben así pois…notamos o sabor acedo das derrotas
xa que a liberdade segue a ser o esencial ourado refén…
voando polas gaiolas de ouro.

Manuel…

E así xa ves…calamos… e volvémonos afables
e submisos do si señor… e maleables…
e imos indo…e nunca peor…
e xa veremos para o ano…ide ver…
e o silencio triunfante faise acubillo…e resistencia.

© Imaxe: La Voz de Galicia

1 de out. de 2016

Poema a Xaquín Marín

Xoán Xosé Fernández Abella.-

Xaquín, túa aperta sinceira
a todos os teus lectores,
e á par teus admiradores,
gran ledicia verdadeira
orixina. E a maneira
cabal de che agradecer
o teu agasallo é ter
ben claro, que na túa liza
diaria vive Galiza
sempre ben galega a ser.

Os Tilos, 6/xaneiro/2016

7 de feb. de 2016

Recital de Xoán Xosé Fernández Abella

Redacción.-

O pasado 2 de xaneiro, tivo lugar na Casa da Cultura de Vilalba a presentación de dous libros do poeta Xoan Xosé Fernández Abella: Poemas de amor, loanza, condena e outros e Guardad mi voz, ámbolos dous editados en Compostela por Follas Novas con senllos limiares de Xesús Alonso Montero e ilustracións de Baldo Ramos. No acto participaron recitando poemas, xunto ao propio autor, Pilar Sampedro, Xulio Xiz e Baldo Ramos. Tamén os coñecidos cantautores Miro Casabella e Manoele de Felisa, que musicaron varios textos do autor.

Ao mesmo tempo tivo lugar a presentación da mostra pictórica do poeta e artista plástico de Celanova Baldo Ramos que leva por título “A árbore da cegueira” e que pode visitarse nas dependencias da Casa da Cultura ao longo de todo este mes de xaneiro.

Estes foron algúns dos textos recitados ou cantados aquel día:


NAI (Recita Pilar Sampedro)


Se digo aquí bondá, non digo nada.
Se digo aquí tenrura, nada digo.
Direi auga fresquiña, mel, pantrigo,
rosa, fada, i estrela, e alborada.

Xoia digo. A meirande. Atarefada
no fogar. E del luz, quentura, abrigo,
agarimo e ledicia, sol amigo...
amor, amor total, ¡nai adourada!

Alto exemplo a imitar, perla preciosa,
que as feras gadoupadas, coidadosa,
escondíchenos, sempre, da dolor.

E puxéche-lo mel nas nosas vidas,
e tragáche-lo fel das túas feridas,
e nos deches, a todos, teu amor.

Rociana del Condado, 1975


SE DEUS NON FOSE AMOR, NON FOSE NADA (Recita Pilar Sampedro)


Se Deus non fose amor, non fose nada;
se non fose xustiza, nada fora;
se non fose bondá, acusadora
voz certa lle chamase gran farsada.

Pero Deus é amor. E canallada
é pretender facelo durmideira
da alma nobremente xusticieira,
pedíndolle que sexa "resignada".

Nada de resignarte, non, irmán,
que, realmente, ti serás cristián
cando xustiza esixas con valor.

Porque Deus é xustiza verdadeira,
alicerce da paz, non tapadeira,
opio xamáis, porque é verdá e amor.

Ortigueira, Nadal 1999


FALADE GALEGO (Recita Xulio Xiz)
(Dedicado a David Otero)


A todos vos falo,
maduros ou vellos,
rapazas, rapaces,
e nenas e nenos:
quixese alentase
o sol nos meus versos,
e neles a lúa,
paxaros e ventos
súas verbas dixesen...
porque é que vos quero
-con voz como espada-
falar do galego.
Idioma aldraxado
por propios e alleos,
flor como ningunha
pra levar no peito,
herdo sacrosanto
dos nosos antergos,
da nosa Galicia
carne, sangue, alento...
por iso, ¡faládeo!,
¡falade galego!


Ortigueira,1976


NADAL (Recita Xulio Xiz)


Xesús, eu xa non teño
-ai, que gastado vou!-
a fe dos nenos...

Teño os soños lixados
polas loitas do peito,
e nel soio me queda
-herdanza daquel tempo!-
o anceio de ser bo
sen conquerilo. Teño
apagada a estreliña
-estreliña dos nenos!-
que a Belén me guiaba
co seu fulgor inxenuo...

E agora, no Nadal,
saudosamente, quero,
como aquel de noutrora,
voltar a aquel vieiro,
levándoche, amantiño,
o bico dos meus beizos,
e nel, o corazón,
¡coma nos vellos tempos!...

Ou, Santa Virxe, Nai
do Rei da Terra e Ceo;
ou, San Xosé, bendito
e nobre carpinteiro;
ou, doces Reis Magos,
pastoriños sinxelos,
mula e boi que lle destes
quentor ó noso neno;
canto de bo había
naquel Nadal eterno:
dade ós homes de hoxe,
dádenos, milagreiros,
a xustiza anceiada,
a bondá que non temos,
bágoas para chorar
tantos males que vemos,
o nos sentir persoas
pra poñerlles remedio...

Anceios sementainos
de tal bondá no peito
que ó Carrapucheiriño
que é Rei da Terra e Ceo
poidamos achegarnos,
¡¡coma nos vellos tempos!!


Pontedeume, 21/12/1976

PROCURA (Recita Baldo Ramos)


¿Con que verbas dicir,
sincero, o meu anceio?
¿Que vieiro tomar
que leve á luz do certo?

Sempre dándolle voltas
e voltas ó segredo,
e sempre noite escura,
sen amencer, no peito.

Fóra de min hai cas
ós que lle teño medo;
dentro de min, tamén.

Ceibarme deles quero,
pois quero camiñar,
sen medos, meu vieiro,
rompendo a sombra mesta,
¡a sombra do misterio!


Os Tilos, Setembro/2001

AMAR, AMOR (Recita Baldo Ramos)
(A Mercedes, + 8/10/1991)


Amar é compartir todo na vida,
xa sexa na ledicia ou na tristura,
vivir a realidade da dozura,
achar a plenitude apetecida.

Amar... a seguir sempre nos convida,
non sabe de cansazo ou de fartura.
Se é lume de verdade, sempre dura.
Fronte a trebóns é luz inextinguida.

Dúas vidas son, no amor, plena unidade,
que, claridade ou escuridade,
non son quen de tirarlle o resplandor.

Que é luminoso o camiñar fecundo
do milagre meirande deste mundo,
infinito milagre, infindo amor.


Os Tilos, 9 de Xullo de 2004

ELEXÍA POR UN PAXARIÑO MORTO (Recita Xoán Xosé Fernández Abella)
(A César Rodríguez Fernández)


A aquel paxariño morto
que atopei, indo prá casa,
dinlle a vida do relembro
nun currunchiño da ialma.

Non se apagou a túa música,
nin as túas escalas máxicas.
Olla, meu rei, no meu peito
¡que ben cantas!


Ourense 1956


OS NENOS E O FUTURO (Recita Xoán Xosé Fernández Abella


Dentro de ti, Galicia,
antes que nada, os nenos.
Eles son o futuro.
Traballemos arreo
pra un fermoso mencer
sobre o pobo galego.

Debemos de ser todos
patriotas enteiros,
amando á nosa Terra
non con verbas, con feitos.
que non é con palabras,
senon que é con exemplos
como se gaña o limpo
corazón dos pequenos.

Se dos nosos traballos
a xustiza é vieiro,
se sentímo-la fala
cal tesouro no peito,
se contra a emigración
e o caciquismo negro
se ergue o noso sangue
con todos seus latexos...

Se estas cousas que digo
por Galicia facemos,
máis, o día de mañán,
farán os nosos nenos.


Ortigueira, 1976





A UN ADULÓN (Canta Miro Casabella)

Caciquiño habitual
e pasteleiro menor.
Tolerado mediador.
Celestino natural.
Adulón reverencial
de quen estea no poder
ou coide se vai poñer.
Amigo do trapicheo,
do conto e do comadreo,
¡Por culpa do non poder!


Ortigueira, 1973




CALADO (Canta Manoele de Felisa)
(Para Isaac Díaz Pardo)

Estiven tantos anos, ¡ai!, calado,
en terror patolóxico sumido
e en desacordo non comprometido,
que o debo confesar como pecado.

Tiven meu corazón crucificado
polo silencio, pero non vendido.
Foi meu estar en contra precavido,
ás veces entre lobos disfrazado.

Hoxe miro ó futuro con nobreza,
tentando non me luxe a vileza
xamais do odio, cego e inhumano.

E rexeito calquera ditadura,
sempre no corazón a arela pura
dun mundo máis fraterno e máis humano.


Ortigueira, 1991

14 de xan. de 2016

Homenaxe a Isaac Díaz Pardo

Texto lido no cemiterio de Boisaca o domingo 10 de xaneiro, no cuarto cabodano do seu falecemento.

(Intento de aproximación poética á súa biografía en 8 partes)

Por Xoán Xosé Fernández Abella

Limiar

Cantei a túa humildade, a túa grandeza
nun meu soneto, impar Isaac Díaz Pardo.
E hoxe unha elexía á túa nobreza

pídeme o corazón, no que ben gardo
teu exemplo inmortal de gran mecenas,
claro inimigo sempre do bastardo,
entrega e rectitude sempre plenas.

Soneto

Perdóame se ofendo a túa humildade,
meu grande Isaac Díaz Pardo, extraordinario
artista e home bo, grande empresario
que á nosa Terra doa integridade.

Guía para os que amamos a verdade
e a valentía, sempre solidario
cos que sofren a historia, hospitalario,
impar mecenas, ata a heroicidade.

Con Sargadelos polo mundo enteiro
enalteceche o nome de Galiza.
Teu labor de editor é pregoeiro

dun altruísmo impar. E nesta liza
contra os adoradores do diñeiro
a razón hanche dar. É de xustiza.

Tristura

Déchelo todo e che quitaron todo,
e a tristura adiantou teu pasamento.
Eu pénsoo así, amigo, dese modo.

Loanza

Alzo teu nome, Isaac, con sentimento
de admiración total. Túa bonhomía
será estrela inmortal no firmamento
da nosa Historia e da fidalguía.


Ti nas máis altas páxinas da Historia
estarás, loitador, inconformista,
coa admiración meirande á túa memoria.
Humanamente fuches comunista.

Tristura familiar

Teu pai, asasinado galeguista,
foi o excelso Camilo Díaz Baliño,
pintor, ilustrador e cartelista,

cortándolle, crueis, o seu camiño
triunfal, cunha maldade de loucura,
onde o odio máis fero tivo niño.

Ós dous anos, tua nai na sepultura
achou a paz que lle negou a Terra.
Ela morreu da máis fonda tristura.
Maldita sexa para sempre a guerra!

Recordo

No corazón túa imaxe en ouro gardo,
home inmortal, orgullo de Galiza,
pois eu tras esta vida, vida agardo.

Túa loita foi tenaz pola Xustiza,
sempre á beleza, á arte consagrado,
revelador da Historia en nobre liza.

Da túa humildade non se dá contado.
Iluminado de xenerosidade,
ó ben viviches sempre dedicado.

Quiseches moi distinta realidade
á que, cruel te condenou a vida,
pero ti respondiches con bondade.

Xustiza, arte, verdade... a apetecida
ruta foi na túa limpa executoria,
sempre a alumar a meta perseguida.
Sendo teu premio: admiración e gloria.





Mimina

Buscando nesta vida ledo abrigo
casas con Carmen Arias que é Mimina
familiarmente, e sempre contigo.

Puro exemplo de entrega feminina,
pintora e cartelista, que no Castro
fai decorados que ela non asina.

Renuncia, humilde, a ser brillante astro
nunha cerámica da meirande altura,
que na arte deixou logrado rastro.
Alto honor a súa entrega noble e pura.

Nai exemplar e esposa consagrada
ós tres fillos e ó seu Isaac Díaz Pardo.
Merece para sempre ser lembrada.
Para ela a admiración máis fonda gardo.

Remate

Fuches, sen selo, emigrante
e exiliado voluntario,
puro exemplo solidario
do teu único talante.

Santiagués universal
e galego extraordinario,
un exemplar empresario
coma non hai outro igual.
Un pintor excepcional,
debuxante, ceramista,
ilustrador, xornalista.
Dramaturgo orixinal.
Un poeta ocasional
e de cegos, cartelista.
Un altruísta editor.
Terra e teus, o teu amor.
Un xenio renacentista!

Os Tilos, 30/Abril/2.015

Xoán Xosé Fernández Abella
da "Academia Real Isaac Díaz Pardo"

IMAXE: Paulo Naseiro

13 de xan. de 2016