Tadashi Yamamoto.- Pardiñas, un recuncho da Terra
Cha, convértese nun recinto do encontro cultural na primeira fin de semana de
agosto. Nunha aldea duns cen
habitantes reúnense vinte ou trinta mil persoas: o Festival de Pardiñas, que
acadou este ano a 33ª edición da “Feira e Festa da Música e da Arte”. É unha
das innumerables festas estivais galegas, ás que acude xente de fora, mais ten
a súa orixinaridade e peculiaridade. Ten sona en toda Galicia e neste ano
contou coas dúas noites de concertos, dez conxuntos musicais, mostra de
artesáns de instrumentos, entrega de premios do certame chairego de literatura
e debuxo infantil, exposicións da arte, coral na igrexa, e ata a carreira
popular que se chama “Maratón de Guitiriz”.
A finais dos anos 70 comezaron a nacer
novas festas laicas en Galicia, que serían un movemento simbólico da transición.
Algunhas seguen a manterse ata
hoxe, recollendo fama e popularidade, como é o caso de Pardiñas. De todos
xeitos, mentres a maioría desas festas organízanse polos concellos, Pardiñas
lévase a cabo por unha asociación xuvenil, Xermolos, fundada en 1976 no
Concello de Guitiriz.
“A montaxe, a publicidade, a venta de camisetas, os bares, as
exposicións, a recollida do lixo,... todo o que supón o festival está feito coa
colaboración de moita xente. Pardiñas é un festival artesanal porque está feito
coas mans” (Revista
Xermolos, n.48. 2004)
Aquí temos un concepto fundamental desta
iniciativa cultural. Os rapaces de Xermolos traballan cada ano voluntariamente
para o Festival de Pardiñas, compartindo unha forte conciencia comunal. Porque
o Festival, para os habitantes de Guitiriz, non é só a oportunidade de obter
ganancias, senón tamén a expresión da súa colectividade:
“...isto que é un feito indiscutible nunca foi tido en conta polas
institucións que tiñan que apoialo e aproveitalo para difundir no exterior que
Guitiriz existe. Hai que lembrar que son os días do ano que máis xente de fóra
vén ó noso concello, que os máis novos e os non tanto, os medios de
comunicación e , en xeral, o mundo da cultura sitúa a Guitiriz no mapa gracias
fundamentalmente ó Festival de Pardiñas. Agardamos que algún día se entenda co
mellor para o Festival é o mellor para Guitiriz”.(op cit.)
Así acude xente de fora -case catro veces máis
da poboación do Concello- e levando a súa tenda de campaña e saco de durmir.
Por outra parte, no campo do festival atópanse tamén as familias do lugar, dende
nenos ata os de maior idade, por suposto que é o “seu festival”, ou sexa, o seu
lugar de romería. Ás veces nunha festa aberta ó público divídense entre os de
fora e os de dentro, mais en Pardiñas convívese, e vese unha armonía ou
solidariedade de xente que comparte un espazo de “communitas”.
En Galicia hai outro festival musical, en
Ortigueira, máis grande e promocionado a
nivel internacional no mundo celta. Para os aficionados á música folk é
un evento estival máis importante, pero gústalles pasar tamén por Pardiñas, polo
seu ambiente familiar e íntimo.
“Somos fillos de Pardiñas” dixéronme
recentemente varios rapaces de Guitiriz, “porque cando nacín xa había festival,
e medrei con Pardiñas”. Para eles o festival existe a priori. E os fillos dos ex-membros de Xermolos chegan a idade de
participar na mesma asociación. Com mais de trinta anos, Pardiñas xa non é un
invento “novo”. Os que habitan fora do concello prefiren achegarse a Guititiz
nestas datas, e se non poden lémbrano con morriña. Pódese dicir que o festival
xa obtivo unha índole “tradicional”.
“...o festival pasa de xeración en xeración, axeitándose ós modos e
maneiras de cada unha delas, e vive como festa para todos, para xuntar da man ó
avó e ó neto, ás familias na merenda e como punto de encontro para ducias de
amigos e xentes de toda Galiza e de fóra”. (op cit.)
Entón, é “tradicional” o contido do festival de
Pardiñas? Imaxinamos que a festa tradicional sexa un acto que se manten dende a
época “moi antiga”, sen case ningunha modificación. Mais calquera festa
tradicional ten o seu momento de invento, de introdución dos elementos novos ou
de perda dos elementos orixinais. A tradición non é un produto conxelado na
neveira, senon que ten o seu dinamismo.