Amosando publicacións coa etiqueta vicente piñeiro. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta vicente piñeiro. Amosar todas as publicacións

Outra vez señor portavoz do Senado

Vicente Piñeiro.-

Amólame en grado sumo ler os discursos do bufón Portavoz do PP no Senado que cualifica aos galegos de listos porque lle votaron por maioría ao Partido Popular en Galiza. Pero a min oféndeme porque o adxectivo “listos” que emprega este señor tamén ten os seus antónimos. É dicir: que os que non somos listos non lle votamos ao Partido Popular, así que este señor está empregando os antónimos e estame chamando parvo, torpe, idiota, estúpido, necio, simplón, etc, estame lles promete, pobre do que caia na trampa das súas promesas, pois non cumpre ningunha. Que se pode esperar dun individuo que di que "castigarán, excomungarán, escarmentarán, martirizarán, atormentarán, azoutarán, e unha chea de sinónimos máis, politicamente a quen cometeu esa ignominia", é dicir esa afronta, vergonza, cochada, infamia, humillación, vilipendio, deshonra, etc, para tratar de desprestixiar ao Presidente da Xunta de Galiza que os propios cidadáns elixiron democraticamente nas urnas "fai poucos meses". O que a xente ten en mente é ese refrán de “Dime con quen andas e direiche quen es”, e en favor da xustiza e da nobreza, o Presidente da Xunta de Galicia debe dimitir, porque ninguén se fía deste home cuxos antecedentes fannos dubidar si é unha persoa tan honrada como o Portavoz do Senado di. Algo parecido dixo o señor Rajoy cando desde Madrid lle barraba ao presidente da Comunidade Valenciana dicindo ¡Pacooo, estamos contigo, Pacooo!, e o tal Paco era un corrupto como se está demostrando, “Deus dáos e eles xúntanse”. En canto aos outros títulos ou bufonadas, farsas e chacotas, o Portavoz do Senado, que posiblemente aspire a Director Xeral de Gráfico, ministro do gremio ou cando se xubile montar unha autoescola, empeza dándonos consellos para cruzar as rúas dicindo que os galegos "son moi listos" e, como tales, saben "apartarse dos coches". Por iso, recalcou que nesta ocasión tamén se van apartar dese coche e vanse subir ao autobús que conduce Feijóo". Só lle falta dicir que os corruptos, os que non ceden un céntimo para a crise, os que empregan varias secretarias para adornar os seus despachos no canto de comprar uns ramos de rosas, son tipos que se teñen que sentir prosaicamente adulados, é dicir, tipos dunha peza como nas traxedias. Estes tipos non se lles ve sufrir nin unha soa vez, son como monecos, bos tipos melosos sen un arume de verdade e de grandeza que viven a traxedia do país rodeados de Fantines, inexpugnábeis e inatacábeis que me exasperan como ese libro titulado Os miserables do que está prohibido dicir nada malo. Tamén dixo que no Partido Popular hai xente decente e iso é verdade, sobre todo nas bases, pero vostede no non o é Señor Portavoz porque no é indecente só o que é corrupto ou o que rouba, tamén o é o que engana, o que minte reiteradamente, a min vostede mentiume en dúas ocasións e fíxome dano. Non sei si a vostede debía calumnialo do mesma xeito que calumnio aos que producen a miseria. Fala vostede algunha vez da empresa que despide a unha traballadora porque caeu embarazada? Crítica vostede algunha vez os disparates dos representantes da crápula católica que din que hai que defender a vida até dun neno que vai nacer sen cerebro? Non cre vostede que defender a vida é defender o dereito ao traballo e dar para comer ao famento, aos homes e ás mulleres en paro e aos seus fillos? Nin se lle oe a vostede nin aos curas, señor Portavoz. Vostede ao único que vai aos foros é a mentir, a prometer o que sabe que non vai cumprir, así ten a tanta xente decepcionada. Se fai uns días falaba vostede de astronomía referíndose aos buracos negros, agora tamén di que as estafas son un deporte. Non me estraña visto o visto e o ben que practican ese deporte aqueles que vostede e todos sabemos, e fálanos da fórmula un afirmando “que as subordinadas e as preferentes son un instrumento válido nos mercados, pero "nunca" terían que ofrecerse a cidadáns da rúa sen coñecementos suficientes sobre a materia”. "Eu teño carné de conducir, pero si collo un coche fórmula un non saberei conducilo", explicou a modo de comparación, ao entender que as preferentes non están ao alcance de calquera persoa. Miúdo disparate, aínda que vindo de vostede non me estraña, este materialismo indígname cáusame ataques de ira ao ler as súas bromas. Logo dos realistas, tivemos aos naturalistas e aos impresionistas e agora témolo a vostede, señor Portavoz do Senado, temos aos farsantes que calquera día nos contan que descubriron o Mediterráneo. Desde un punto de vista platónico, que relación hai entre conducir un coche fórmula un e acudir a que te estafen nun banco? Antes, para pedir un crédito pedíanche avalistas, bens, o DNI, etc, agora tamén hai que presentar o carné de conducir un Ferrari? Entón ten razón, as preferentes non están ao alcance de calquera persoa, porque aos que conducen un coche fórmula un non os estafan, só estafan aos aforradores, aos pobres aos obreiros e aos que conducen un tractor. Que coche conduce vostede señor Portavoz, porque co soldo que gaña? Para terminar eu estou con quen avogue porque desapareza o Senado, pois dese xeito diminúe o número de mediocres que de entrada dan pena, que obrigan a encollerse de ombreiros e cargan ao país dun gasto inútil. Pasemos páxina e imos sorprendernos.

4 de maio de 2013

NEF e o señor Barreiro


Vicente Piñeiro.-

Durante o almorzo informativo organizado en Madrid por Nova Economía Fórum, o portavoz do senado, señor Barreiro, que foi presentado polo Presidente da Xunta de Galicia e arroupado polo ministro Gallardón e Ana Pastor, dixo cousas como que o Presidente goberna desde o Palacio da Moncloa. Sería bastante estraño que gobernase desde o palacio do Elíseo e non tanto se o fixese desde o Palacio Real do Pardo, coñecido por ser a residencia do ditador Francisco Franco desde 1939 até 1975 onde foron tomadas a maior parte das decisións que determinaron o rumbo de España durante varias décadas. Tamén dixo que habería que ser un inxenuo para non saber que hai moito votante e militante do PP que está encabuxado polo que está pasando, e di que teñen razón e que hai que explicarlles que este sacrificio non é en balde e por fin aclara que é un momento de dificultades económicas que implican axustes. Señor Barreiro, axustouse vostede un céntimo dos oito mil e pico de euros que din que cobra mensualmente en favor de solucionar a crise? A vostede a vista das ruínas inspíralle grandes pensamentos e me pregunto si por dar esa conferencia os do Fórum lle pagaron outros oito mil. Se soubese ben o malestar profundo que causa pronunciando palabras sen contido que como lles sucede aos cans cando oen os refulxentes foguetes duns fogos artificiais retorcémonos de sufrimento ante o son da súa voz. Subido á tribuna do Fórum vostede parecía unha urraca de canto estridente que se oculta no fondo do bosque para ser oída por ela mesma. Na súa charla tamén recoñece que o PP incumpriu o programa electoral xustificando que se non se puido facer o prometido é porque atoparon un buraco negro polo que se coaron 90.000 millóns de euros. Cando vostede emprega expresións astronómicas para falar de desbaldir, parece que non coñece o caso Bárcenas, Gürtel, os ERE, Nóos, e os moitos buracos negros que existen na galaxia do Partido Popular e da Monarquía. Tamén dixo que ninguén pode poñer en cuestión que o Goberno acertou no diagnóstico da situación, e que non é cuestionábel que esas medidas estean dando os resultados que o país necesita, por exemplo: seis millóns de parados, retirar as coberturas sociais aos máis necesitados; non dar o xantar aos nenos e ás nenas nos colexios; que os profesionais e científicos deste país emigren; pagar a maior parte das medicinas; que os enfermos de cancro se morran porque é moi cara a quimioterapia; non ás pagas extraordinarias; que os coches da policía leven as emisoras pegadas con esparadrapo; que a xente se suicide polos desafiuzamentos; que centos de miles de nenos e de nenas estean pasando fame no noso país ou que vaian comer, para estragarlles as súas mentes infantís, aos lugares de beneficencia, etc. Tamén di que os partidos da oposición intentan sacar rédito da conxuntura e que as mobilizacións cidadás, escraches, etc, contribúen ao descrédito do sistema. Que cara ten vostede Señor Barreiro, hai que ver. Para empezar, ao descrédito do sistema contribúen os membros supostamente corruptos da Casa Real e do Goberno; ao descrédito contribúen as palabras do Portavoz do Senado que aburren; ao descrédito do sistema contribúen estes foros precisamente porque está vostede aí; ao descrédito contribúen os rexedores que expulsan do país aos grandes homes e apláudenlles aos imbéciles, que sacrifican aos mártires en favor dos verdugos. E vostede aparece arroupado por un señor que aparece nas fotos cun narcotraficante, un ministro antiabortista e unha ministra que para que, e todo o que vostede di, faio cun estilo hipócrita e esaxerado facendo apoloxía da chocalleirada humana en todas as súas facetas. Lémbrolle que algúns membros do seu partido compararon estes días algo tan tráxico como a Noite dos Coitelos Longos, con algo de pura simpleza como o dos escraches poñendo en escena a comedia da casta de descerebrados, bufóns, indignos, mesquiños e covardes dunha gran parte dos políticos españois actuais para os que vale a mesma crítica que tanto Valle-Inclán, como os seus compañeiros de xeración lles aplicaron aos políticos españois da Restauración e a Rexencia. Vostede, señor Barreiro tamén representa a estes seres egoístas, curtos de espírito que confunden o horror cunha merenda, a vida coa morte?

Afirmaba Fourier que os grandes homes chegarán co tempo a ser inútiles e con esa finalidade, señor Barreiro, está feito vostede, o seu goberno e todos os que lle aplauden.

26 de abr. de 2013

Camiño do Armagedón Social

Vicente Piñeiro González.-

Os políticos actuais guiados polos seus sumos sacerdotes, establecen as súas propias comunidades, as súas propias seitas. Ás veces semellan aqueles devotos xudeus ultra estritos coñecidos como os Hasidim (os píos) que se opuxeron á triunfante casa dos macabeos que estableceu o seu propio rei e Sumo Sacerdote en Xerusalén, causa de que os Hasidim establecesen a súa propia comunidade preto de deserto de Qumrán. Hoxe en día, a xestión dos políticos españois está tan lonxe do entendemento dos cidadáns coma daquela estaban os evanxeos do entendemento dos romanos, escritos con códigos de substitución que inventaban os escribas. Estes coñecementos, estas mensaxes, xamais estarán dispoñíbeis porque non existe una conciencia política capaz de descifralos. O noso Presidente do Goberno, o cal respecto, pois esa é una das obrigas da Democracia, semella o que para aqueles homes da época de Cristo coñecían como O León, é dicir o nome que lle daban ao Emperador Romano. Hoxe, como daquela, todos queremos ser rescatados das fauces do león, o que significaba daquela escapar das garras do Emperador e dos seus oficiais. A temática oficial deste goberno é que sigamos o camiño. O presidente, convertido en falso mesías, quere que nos deixemos guiar como novizos, que sigamos o camiño que el nos traza como os chamados Fillos da Luz. Nesta representación o presidente do goberno representa ao príncipe da escuridade que usurpa a luz ao seu favor co fin de que as regras dos ricos permanezan. Cando o príncipe da escuridade gañou as eleccións prometía o reinos dos ceos, nun programa que como se fose o Evanxeo de Marcos era unha mensaxe de apoio fraternal, unha promesa de salvación e de independencia para aqueles que vivían baixo o esmagamento socialista. Aquela presión exercida aliviou as mentes das persoas ignorantes e quitoulles a presión que sentían de a quen ou a quen non votar.

Agora, aquela decisión adquire un espantoso timbre de terror apocalíptico, un terrible final antes de prazo, unha simbólica batalla no Forte da Colina de Har Megido, un Armagedón que se celebrará entre os fillos da luz e os fillos da escuridade que conducirá a un terríbel final. A medida que vai pasando o tempo, un grupo de devotos mestúrase cos fascistas emerxentes que ven a oportunidade de saír do armario onde talvez estaba escondido o novo mesías, un paracleto que estaba por vir e que fora anunciado por Cristo aos apóstolos durante a Derradeira Cea. Como escapar das súas fauces?
2
Hoxe os pobres, os desafiuzados, obrigados pola mala xestión política son obrigados a renunciar ás súas propiedades e posesións. Hai que humillalos, deixalos sen ningún tipo de privilexios e sumilos na pobreza para que non poidan escapar das garras do león. Recorrer o camiño cara á luz, recuperar o que os fillos da escuridade nos están quitando, talvez nos leve a un arduo recorrido de conflitos. As forzas da escuridade fascistas estanse fortalecendo durante este período de crises e de tentación, celebran homenaxes a ditadores e permiten que grupos nazis se organicen e fagan propaganda. Volvendo as referencias bíblicas, unha das crenzas fundamentais dos antigos esenios era que o universo sostiña aos dous espíritos esenciais: A Luz e a Escuridade. A Luz representaba a verdade e a rectitude, mentres que a Escuridade a perversión e o mal. Agora a batalla cósmica será repetida, perdeuse o equilibrio entre ambas forzas; a participación económica da riqueza xa non se distribúe nun grado de equilibrio e o goberno faise xordo ás esixencias suxeitando ao pobo coa dureza do seu brazo. Podería citar, acorde co debate, un dos Himnos de Qunrán que di algo como. “Porque ti, coa forza da miseria lle destes forza ao home, (pobo) fronte ao chantaxe e resistencia de quen lle trata de impor a iniquidade, e haberdes padecer, e habérdesnos de ouvir, claro que si. Vós os pretendidos prepotentes, os pretendidos sabios, os impetuosos, os que ofrecedes holocaustos e non vos mostrades magnánimos cos pobres, cos que sofren, cos desafiuzados; vós os que acumulades intrigas e riquezas e deixades da man aos débiles e escravizades ao pobo. Pero tedes o corazón duro e nada desto podedes comprender. No entanto, o pobo sabe esperar, sabe sufrir, sabe ser firme e agardar e aumentar a forza, afastará del toda inxustiza e será forte na ira até que rechiedes os dentes.

17 de mar. de 2013

Sextina a Humberto Baena Alonso (Piter)

Vicente Piñeiro.-

Membro do Partido Comunista Marxista Leninista e do FRAP, fusilado polos franquistas en 1975.

Fila un: no banquiño senta o preso,
hai fiscais, avogados mais un xuíz.
Os fascistas vestían cunha toga
para impoñerlle a Piter unha pena,
que era un comunista, non hai erro,
que había que matar, el era un mozo.

E tiñan que matar a aquel mozo,
e tiñan que matalo a aquel preso,
ó inocente aquel, non había erro.
Metédeo na prisión, mandou o xuíz,
a ese mozo de Vigo, a pagar pena,
e os fascistas loaban ó da toga.

Foron doentes ó xuízo os da toga,
a condenar a morte a aquel mozo,
a aquel comunista a pagar pena,
ó mozo aquel de Vigo, aquel preso.
É culpábel, culpábel, dixo o xuíz,
o inocente aquel, que era sen erro.

Torturárono a morte, non hai erro,
os homes do Conesa e os da toga.
Cargádelle a el a culpa, dixo o xuíz,
é un comunista, torturade o mozo,
que está en Carabanchel, alí é preso,
que empece a pagar xa a súa pena.

E chorou de impotencia, pagou pena,
mil tormentos sufriu, foi por un erro
da xustiza franquista, aquel preso,
que o quixeron matar eses da toga,
fusilado inocente e era un mozo.
Por Deus e pola patria, dixo o xuíz.

Coa democracia se indultou ó xuíz,
non lle indultou a Piter a súa pena,
indultou á Falanxe, non ó mozo,
ó mozo comunista, non hai erro.
Prendede a Garzón, quitarlle a toga,
di a falanxe: queremos velo preso.

Matade a ese preso, dixo o xuíz,
é culpábel, sen erro, pague a pena,
sentenciou o da toga a aquel mozo.

6 de mar. de 2013

Algúns poetas ás veces

Vicente Piñeiro.-

Algúns poetas ás veces
contan como foi
o proceso de creación dos
seus poemas
e expóñeno ao público
nunha páxina Web
coma se fose
un plano xeral de urbanismo
e despois preséntano
a un concurso literario
deses que as bases din:
-Inédito, non premiado
noutros concursos
non presentado a
outros concursos
non divulgado en ningures
non lido por ninguén
non coñecido por ninguén.
Piden poemas invisíbeis
pero hai quen ten sorte
e se manda o poema
ou poemas
expostos ao público
lidos divulgados e presentados
a outros concursos
como se fose un plano
de urbanismo
gaña o premio.
Algúns poetas detallan
o proceso de escritura
dos seus poemas.
Antes para escribir poemas
chegaba unha pluma
un lapis un bolígrafo
un metro e até un taquímetro
e non era un proxecto
de arquitectura pero case.
Un poema non se proxecta
un poema brota
coma o lume na leña seca
só hai que poñerse diante
da néboa e agardar
que as sombras
se acheguen ao poeta
ou á poeta
até verlles a cara.
Os poemas non teñen proceso
de escritura só se escriben
e se o teñen
é na cabeza do poeta
na soidade do poeta
na intimidade do poeta
nos recordos nas imaxes
na vida e nas lecturas do poeta
nas vinte e catro horas do día,
no traballo diario do poeta...
A creación dun poema
non se pode compartir
é persoal e intransferíbel.
O primeiro verso dun poema
ás veces escríbeo o primeiro beixo
a primeira hostia
unha inquietude
un amor
unha guerra
unha invasión.
A algúns nolo puxo
o franquismo a maldade
a dor
as inxustizas
as ditaduras.
O proceso de creación
deses poemas comeza
pero
non se sabe se rematará
ou cando rematará.
Eses poemas non se
escriben nun ano
nin nun día
eses poemas escríbense
con sangue
con fame ás veces
con horror con experiencia.
Eses poemas non gañan
concursos literarios
porque non son inéditos
mais non estiveron expostos
ao público nunha Web
coma un plano de urbanismo-
Eses poemas foron escritos
nunha relación cálida
entre o escritor e o papel.
Eses poemas non son inéditos
porque están aí expostos
nas miserias da vida
están na picana que dicía
Juan Gelman
Na fuga da noite de Paúl Celan.
Están nas balas e nas bombas
na intolerancia
na xenofobia
na violencia de xénero
na desigualdade
na pobreza
nos campos de exterminio...
Todo o mundo os coñece
por iso non son inéditos
por iso non se poden presentar
a concursos literarios.
Pero se un poeta escribe
que as bragas de...
os labios de...
os ollos de...
o whisky de...
a festa de...,
a habitación daquel hotel
o coche que ía a...
a película porno que
se caga na nai que pariu a alguén
e seguen un proceso de
creación arquitectónica
de se a palabra esta
a deixo soa porque non me gusta
e estoutra colócoa un pouco á dereita
e estoutra rómpoa á metade
e a esta “a” córtolle o rabo
e aquí vou colgar as vocais
como se caesen dun precipicio...
Todo iso está moi ben
se os cadros que pintan as palabras
non teñen as cores moi rechamantes.
Claro que esa poesía escríbese para
adolescentes,
para pícaros que babean.
Non a leran os mendigos
nin os catedráticos
nin as putas
e se a len un pouco ás veces
é grazas a que ten algún premio literario
e se anuncia nalgún xornal –o Premio de...,
ou se exhibe antes na rúa
ou a través da ventá dun ordenador
daquela lese como se fose un anuncio
publicitario
aínda que estea colocado nun muro
de cen metros de altura
que o lemos porque non estamos cegos.
A eses poetas case sempre
lles comeza a caer o pelo cedo
son futuros calvos
sempre andan a medio pelo
teñen cara de amargados
e mala hostia.
Cando se fan maiores
son aburridos e non lle dan
a man a ninguén.
Cando lles preguntan se eles
eran aquel poeta que...,
din que teñen Alzheimer e non se lembran de nada
porque non teñen un só verso polo que ser
recordados
porque a súa poesía xamais será bandeira
da resistencia para loitar contra tiranía dalgún ditador
coma aquela sentencia de Rilke: “El resistir lo es todo”
que animou á resistencia
alamana a loitar contra Hitler,
ou coma aqueles versos que Pablo Neruda lles recitaba
ás masas oprimidas.
A poesía destes nunca loitará contra
os males do mundo
nunca denunciará
nin será arma cargada
de futuro.
Estes poemas
por moitos premios literarios que gañen
co paso dos anos
serán
coma
os
poemas
non
escritos.

21 de feb. de 2013

Versos de amor e da terra, de Vicente Piñeiro

Redacción.-

Para este día dos namorados o escritor Vicente Piñeiro González achéganos, para compartir con todos os lectores, estos fermosos Versos de amor e da terra. Pódense descargar picando nesta ligazón.

14 de feb. de 2013

Sextina visual para Mónica Alonso

Para Mónica Alonso,
sextina visual dun dos seus traballos.

Vicente Piñeiro.-


6 de feb. de 2013

Sextina ás foxas do Amenal (O Pino)

Vicente Piñeiro.-

Á memoria de tres veciños republicanos
de Boimorto asasinados polos falanxistas o
día 20 de agosto de 1936.

Nas terras de Boimorto ábrense foxas,
algúns din xuramentos, outros pregos,
nas foxas só hai ósos, non hai almas,
que subiron ó ceo, e foi á alba.
Os fachas dispararon ben ó branco,
era o vinte de agosto, o ceo azul,

Brigadas do amencer, camisa azul,
encheron de cadáveres as foxas,
Isidro, Andrés, Caitán, foron o branco,
os fachas enterráronos sen pregos.
Leite de lúa se bebía á alba.
Cavade a lúa, nela están as almas.

Cavade a lúa, alí están as almas,
cavar na Lúa, no ar, no ceo azul,
abrídelles un oco, abrídeo á alba.
O preludio clareaba sobre as foxas,
e houbo tiros e non houbo pregos,
cando o Sol ía verténdose de branco.

Vestíanse de negro, non de branco,
os escuadróns da morte sen as almas,
cantar o Cara ó Sol eran os pregos,
nas gorras un sol negro, blusa azul,
e un aguia que voaba sobre as foxas,
ocultáballe a luz da lúa á alba.

As brigadas da morte ían á alba,
pasear os presos, disparar ó branco,
deixando apiñados sobre as foxas,
os seus corpos furados sen as almas.
De sangue se manchaba o ceo azul,
aguias de San Xoán e poucos pregos.

Dicíanse blasfemias, poucos pregos,
disparos e blasfemias case á alba.
As almas ían cara ó ceo azul,
ó morrer viron un camiño branco.
Ladraba un can, el vía ir as almas,
e medraban as flores sobre as foxas.

Non hai almas nas foxas, sobran pregos.
Desde a alba esperade o astro branco,
e vede as almas polo ceo azul.

22 de xan. de 2013

A musa ao poeta pobre


Vicente Piñeiro.-

Eu coñecino un día, era un poeta,
escribiu moitos versos, un montón.
Eran os seus tesouros, eran de ouro
e eu me namorei daqueles versos,
e mos agasallou, eran de amor.
Eran rimas, cantares da súa vida.

Da vida do meu poeta, da súa vida,
de aventuras e amores do poeta.
Quíxenos para min, eran de amor.
Eran moitos escritos, un montón,
mil tesouros, imaxes, mil en versos.
Pero el pasaba fame e tiña ouro.

Estaba namorada eu daquel ouro,
daquel pobre poeta, da súa vida,
daquilo que dicían os seus versos,
do que amou na súa vida o poeta,
das dores de cabeza, un montón.
A musa estaba alí, eran de amor.

Non os puido vender, eran de amor,
tampouco agasallalos, eran de ouro.
Palabras ao seu gato, un montón.
Aquilo que el amaba na súa vida.
Primeiro era a familia do poeta,
e cantábao todo nos seus versos.

E eu estaba alí entre os seus versos,
os versos eran eu, e eran de amor.
Alí estaba a musa daquel poeta,
alí estaba a súa mente, era de ouro,
alí estaba a historia da súa vida,
as borracheiras todas, un montón.

Congoxas e ansiedades, un montón.
Nunca viviu o poeta dos seus versos,
eles eran a historia da súa vida,
tesouros da súa vida e do amor.
Un tesouro era eu, eu era de ouro,
e non viviu sen min aquel poeta.

Escribiu un montón aquel poeta,
un tesouro de versos, todo amor,
e ese foi todo o ouro da súa vida.

15 de xan. de 2013

Na fonte de San Xoán en Vilalba


Vicente Piñeiro.-

Na fonte de San Xoán, a Dorinda, a Benita e a Galindra lavan roupa. De tres canos sae auga, nun deles a Vicenta enche unha sella.
—Teño ben roupa que lavar, se vexo que non me dá tempo antes da noitiña volvo mañá pola mañá, non quero que me aparezan as ánimas e me zoupen o lombo como lle pasou á muller do Melchoro —dixo a Dorinda.
—Bo, hai quen di que viña borracha e que caeu a rolos pola costa abaixo ela máis a roupa —dixo a Benita.
—Xa súa nai era unha alcohólica e a filla herdouno —dixo a Galindra.
—Pobre Melchoro, moito traballos pasa con ela —dixo a Benita.
—Moita sorte tivo con el, homes coma ese haiche ben poucos —dixo a Galindra.
A Vicenta remata de encher a sella e pon a rolda na cabeza para po-ñela enriba.
—Xa se encheu a sella, vou ver se chego á casa con ela chea e non se me verte a auga polo camiño —dixo a Vicenta.
—Muller, pois non mires ao chan, pero procura non tropezar —dixo a Galindra.
—Se tropezo e caio ao chan, a xente ha pensar que ía borracha —dixo a Vicenta.
A Vicenta vaise costa arriba coa sella enriba da cabeza.
—Ela non beberá, pero o seu home non sae da taberna —dixo a Beni-ta.
O Sol comeza a pórse.
—Bo, acabei de lavar a roupa xusto a tempo. Voume que non me quero atopar coa noite polo camiño —dixo a Dorinda.
—Muller a noite non ten dentes —dixo a Galindra.
—Miña sogra di que a noite é das ánimas, da Lúa e dos espíritos que andan na escuridade —dixo a Dorinda.
—Tes que ser máis valente —dixo a Benita.
—Éche aos valentes a quen perseguen as ánimas por andar a unhas horas que non son deles. Pois as ánimas da Compaña pensan que eses te-ñen moita fachenda —dixo a Dorinda.
—Anda, vaite logo muller, non perdas máis tempo —dixo a Benita.
—Vou preparar a rolla e botar á cabeza o caldeiro coa roupa para ir-me, que xa oio cantar os paxaros da morte nos soutos —dixo a Dorinda.
—Axúdoche a poñer o caldeiro na rolla? —dixo a Benita.
—Non muller, ben podo eu soa. Vós acabade de lavar que vos ha co-ller a noite pecha na fonte. Tedes bo valor.
A Dorinda vaise costa arriba co caldeiro na cabeza.
A tasca do Caga dereito está chea de homes bebendo viño. A súa mu-ller, Dorinda, axúdalle a despachar e a cortar chourizos e queixo para as tapas. O mostrador está abarrotado de cuncas.
—Ouvistes o que lles pasou á Benita e á Galindra onte á noite? —dixo o Caga dereito.
—Pobres, levaron unha boa malleira —dixo o Celestino.
Entra o crego de Sancibrao.
—Boas noites, padre, facendo unha parada no camiño, non si? —dixo o Caga dereito.
—Veño de rezar o Rosario na casa do Xosé de Barreiro que xa sabes que morreu está mañá e agora vou camiño da casa reitoral —dixo o crego.
—E non lle deron a cea? —dixo o Caga dereito.
—Non, a casa estaba chea de mulleres chorando que nin que lles pa-gasen, pero algunhas falaban máis do que lles pasou á Galindra e á Benita que do defunto, que en paz estea —dixo o crego persignándose.
—Aquí tamén falamos diso —dixo o Caga dereito.
—Xa vexo que é aquí onde os homes celebrades os velorios —dixo o crego.
—E a vostede que lle parece o que lles pasou á Galindra e á Benita? Eu non creo nesas trangalladas que din as mulleres, que se foi o Demo, que se foron as ánimas, que se foron as meigas, xa sabe —dixo o Caga dereito.
—A túa muller estivo con elas lavando pola tarde, non si? dixo o cre-go.
—Estivo, pero ela acabou de lavar antes da noitiña e veuse para a ca-sa —dixo o Caga dereito.
—Tivo sorte —dixo o crego.
—Non, tivo medo e foise axiña. A ela non lle gusta estar fóra da casa cando os paxaros da morte cantan nos soutos. As outras lavandeiras non tiveron medo e velaí o que lles pasou —dixo o Caga dereito.
—Home, á noitiña no é cando sae a Compaña. Uns din que sae as do-ce da noite e outros as nove, pero aquí ao mellor sae en canto comeza a ser escuro —dixo o crego.
—Daquela vostede pensa que puideron ser as ánimas as que mallaron a paus ás lavandeiras? —dixo o Caga dereito.
—É o que elas din, non si? —dixo o crego.
—A miña muller, que falou con elas, di que lle dixeron que foi xente cuberta con sabas brancas —dixo o Caga dereito.
—Daquela serían pantasmas, defuntos que volven ao mundo para queixarse dalgunha cousa, para reclamar un cabodano, unha misa ou remo-ver un derrego —dixo o crego.
—Pois esas pantasmas deberían ter corpo de home, pois segundo as lavandeiras posuíronas cun óso de defunto —dixo o Caga dereito.
Dorinda está na casa da Galindra para ver si se recupera da malleira que levou na fonte de San Xoán.
—Ninguén se atreve a baixar á fonte despois do que vos pasou a vós —dixo a Dorinda.
—E a xente que di?, que se fala? Na vosa tasca ouviredes moitas cou-sas —dixo a Galindra.
—Muller, cousas ouvimos, mesmo onte estivo o crego de San Cibrao, que nos dixo que podían ser cousas de meigas, de bruxas, de trasnos, de demoños maiores ou de demos burleiros, pero que tamén podían ser rabe-nos, lambiróns ou sacaúntos —dixo a Dorinda.
—Bo, fose quen fose, a min petáronme cun óso ben gordo —dixo a Galindra.
A fonte de San Xoán estaba chea de mulleres. Era cedo e todas ocu-paban un lavadoiro. As que non atoparon un lavadoiro libre baixaron lavar ao río Magdalena.
—Isto é o que hai que facer, vir cedo á fonte para non ter problemas. O crego xa dixo na misa do domingo que non se deben provocar as ánimas, que ás veces andan perdidas e non saben o que fan —dixo a Dorinda.
—Carallo se saben o que fan, senón pregúntalle á Galindra e á Benita, que as ánimas esas, ou quen fose, probáronas ben probadas —dixo a Candidita.
—A roupa hai que lavala e eu de aquí en diante se non podo vir pola mañá hei dicirlle ao meu home que veña comigo e que agarde até que aca-be. Así tamén me axuda a levar o caldeiro para a casa e non rebento a ca-beza —dixo a Dorinda.
—Muller, e haberdes pechar a taberna toda a tarde mentres ti lavas a roupa? Ademais se hai tantas mulleres coma as que estamos agora aquí farían falta moitas pantasmas para que nos fagan dano —dixo a Lucita.
—Eu se podo, hei vir sempre pola mañanciña que agora está chegando o outono e faise noite axiña —dixo a Dorinda.
—Asia todo non veñas moi cedo, non vaia ser que non se teñan esvaecido as tebras da noite e queden por aí algúns espíritos preguiceiros —dixo a Nicanor.
Pola costa abaixo achégase a Benita cunha cesta de roupa.
—Velaí vén a Benita. Se me pasase a min o que lle pasou a ela, non sei se volvería á fonte —dixo a Lucita.
—Ai, Benitiña, xa estás mellor? Mira que volver á fonte lavar, se co-ma quen di acabas de saír de estar morrendo na cama —dixo a Dorinda.
—Ola mulleres. Xa me dixeron que agora viñades a lavar pola mañá e eu quixen aproveitar que me fai falta roupa limpa e non quero lavar soa aínda que sexa á metade do día —dixo a Benita.
—E en que lavadoiro estabades ti e máis a Galindra cando vos zoupa-ron os da Compaña? —dixo Nicanor.
—Non sexas tan fina muller, di cando vos violaron. Pero eu agradézo-cho, e non estabamos no lavadoiro, foi cando xa nos iamos para a casa, aí no descampado antes de subir a costa.
—E como apareceron? Cantos eran? Tiñan ese halo de labaradas que din que os envolven? Hai quen di que son metade corpos e metade esqueletos —dixo Nicanor.
—Nós agora pensamos que foron as Bruxas —dixo a Benita.
—As bruxas non violan, ou si? —dixo a Lucita.
—Anda, Dorinda, cóntalles o que dixo o outro día na túa tasca aquela muller do Carrizo que bota as cartas —díxolle a Benita á Dorinda.
—Falando do conto, á muller que vota as cartas contámoslle o que me dixo a Galindra cando a fun ver á casa, que cando ela e máis ti acabas-tes de lavar, collestes a cesta da roupa e saístes da fonte ao descampado para coller a costa. A Galindra asubíolle ao can que sempre baixa á fonte con ela e velaí que ao asubiar apareceron os violadores —dixo a Dorinda.
—De primeiro quixéronnos cravar unha forquita de coller a palla. Despois metéronnos medo e sustos. O can fuxiu. Berramos por axuda e comezáronos a dar moquetes. As súas mans estaban moi frías, semellaban doutro mundo e despois xa sabedes que nos pegaron cun óso ben duro —dixo a Benita.
—Pero que foi o que dixo a do Carrizo? —dixo a Lucita.
—Dixo que asubiando nun descampado convócanse as bruxas. Aco-den todas xuntas e arrebólanlle ao que asubía un peite de asedar o liño con intención de cravarllo ou péganlle unha malleira de paus até case matalo —dixo a Dorinda.
—Pero non violan, ou si? —dixo Lucita.
—Diso non falou nada. Pero mañá dixo que ía volver. Se queredes que vos bote as cartas e tomar un tinto, vide até a taberna mañá á noitiña —dixo Dorinda.
Polas rúas de Vilalba hai bandos pegados ás paredes. A xente aché-gase a lelos.
—E que é o que di o bando? —dixo un cego.
—Di que a xente non ande desde as nove da noite polas rúas, e que non vaia por auga ou lavar ás fontes nin ao anoitecer, nin coa noite pecha, nin ao amencer —dixo un home que estaba alí.
—Daquela que é o que pasa? —dixo o cego.
—Debe ser polo asunto das malleiras que lles pegan ás mulleres —dixo o home.
—E quen lles pega? —dixo o cego.
—Din que son as ánimas do purgatorio que volveron para despedirse e non saben de quen.
Na tasca do Caga dereito e da Dorinda está a muller das cartas do Carrizo que veu co Sidoro e coa súa muller, algunhas mulleres das que van á fonte de San Xoán lavar a roupa e os habituais de sempre.
—Xa sabedes que esta noite na Fonte dos Tres Canos déronlles outra malleira a dúas mulleres da Porta de Encima que foron por auga. Isto xa é cousa do Demo —dixo o Caga dereito.
—Eu falei con elas e dixeron que viran unhas luciñas e despois unha procesión de ánimas —dixo a Dorinda.
—Esas ánimas toman forma de avelaíñas, bolboretas, paxaros, abe-llas, porcas, lagartos... Ás veces veñen amolar á xente, meterlle medo e as máis agresivas, zoupan —dixo a das cartas.
—Contos. Esas ánimas ruíns son as que van ao inferno e o Demo non as deixa saír. Se chamardes a Pepa a Loba veredes como se acaban as áni-mas esas. Pepa sempre defende ás mulleres maltratadas por vivos ou por mortos. A miña muller sabe como avisala en caso de perigo —dixo o Sidoro.
—Mañá á noitiña imos lavar á fonte, eu vou con vós, se veñen as ánimas toco o chifro co que se chama a Pepa a Loba e despois de mañá non volven —dixo a muller do Sidoro.
A muller do Sidoro, a Dorinda, a Galindra, a Benita, a Rosenda e tres mulleres máis, lavan a roupa caladiñas. Súpeto ladra o can. Ao lonxe apare-cen tres ánimas con velas acesas e arrastrando unha cadea de ferro. A mu-ller do Sidoro deixa que se acheguen á fonte e sopra o chifro. Súpeto, apa-rece Pepa a Loba e os seus doce homes armados.
—Vós só sodes ánimas de homes, non si? —dixo Pepa a Loba poñén-dose diante das pantasmas e os seus homes por detrás.
—Si, só —dixo a ánima.
—E se só sodes ánimas, como facerdes para violar ás lavandeiras? —dixo Pepa a Loba.
—E quen demo es ti? —dixo a ánima.
—Eu son a que vos vai romper ese óso co que violades ás mulleres e a que vos vai mandar para o inferno que é onde deberiades estar —dixo Pepa a Loba.
Pepa a Loba fai un sinal aos seus homes. Achéganse ás ánimas e quí-tanlles as sabas que traen pola cabeza.
—O crego de San Cibrao e os señoritos da vila tiñan que ser —dixo Pepa a Loba sacando a pistola—. Agora espídevos ou pégovos un tiro e os meus homes péganvos outro. Que estas mulleres están acostumadas a ma-tar os porcos e saben moi ben por onte teñen que cortar. E avisade aos vo-sos amigos que como teña que volver, a eles córtollelo eu.

11 de xan. de 2013

Cale, ss/eñor Vázquez

Vicente Piñeiro González.-

Señor Paco Vázquez, vou comentar as súas declaracións do día 13 dos correntes cando dixo que “Non atopo diferenza entre o xudeu perseguido polos nazis e o neno catalán castigado por usar o español”, palabras de vostede, ex alcalde de A Coruña e ex Embaixador ante o Vaticano.

Señor Vázquez, eu escribín unha novela e un guión de cine que narra a existencia duns nenos xudeus que traballaban nunha pantomima de escola de albanelería para construír os fornos crematorios que organizaron os nazis no campo de exterminio de Birkenau moi preto de Auschwitz. Petrauskas, un alumno desa escola, fuxiuse da morte. Esta historia cóntoa como ma imaxino e como ma contaron algúns dos inquilinos que estiveron naquel inferno. Unha vez en liberdade Petrauskas escribe cada pasaxe, cada páxina mesturando realidade e fantasía quixotesca porque el leuse o Quixote no gueto de Kovno (Lituania), cando se traduciu ó lituano en 1942. O Quixote traducido tíñao un mestre que poñía escola na Yeshiva de Slobodka do gueto de kaunas onde había sinagogas, escolas, hospitais, negocios, centros sionistas e se podía estudar en idish e en hebreo. Xa en liberdade, Petrauskas pensa no campo de exterminio, descríbeo, repásao na súa cabeza. Describe a construción dos fornos crematorios que construían os alumnos da escola de albanelería, nenos xudeus, mallados a paus, sucios, mortos de fame e de terror vendo como os seus seres queridos se ían no fume polas chemineas dos fornos crematorios que estaban a carón de onde traballaban. As relacións entre eles e os adultos, o traballo diario, a sede, os golpes, as colas para entrar nas duchas e na cámara de gas provisional, as historias de familias rotas, as comidas, os barracóns, os kapos, a covardía e o intento de buscar quen lle axude a fuxirse daquel lugar abarrotado de uniformes e símbolos nazis, preséntase como un inferno do que é imposíbel saír. A violencia habida en Auschwitz contrasta co amor á vida de Petrauskas, que a ve coa imaxinación de Don Quixote da Mancha, que tamén estivo prisioneiro, así como o seu creador, Miguel de Cervantes, que se inventou a historia preso nun cárcere.

A verdade do Holocauto non entra na cabeciña, talvez fascista leninista do señor Vázquez, pero entran na imaxinación dos homes e das mulleres sensíbeis porque a historia non se poden negar. Na miña novela histórica a maior parte das imaxes saen da mente dun neno secuestrado, rodeado de maldade, afastado de seus país e de seus irmáns pequenos, non aptos para traballar, e que nada máis chegar foron asasinados aquel mesmo día, quedando el só e sen familia, tendo como único amigo a aquel cabaleiro da triste figura que leva na súa imaxinación porque o libro foille requisado nada máis chegar ó campo de exterminio.

Do que se trata é de que aquelas miradas toquen a fibra sentimental do lector, do espectador, que non se esquezan, (vostede, señor Vázquez, non lea a miña novela nin vai ver a película se algunha vez chegan a rodala), xa que logo, despois de tantos anos de historia, a morte de millóns de xudeus nos campos de exterminio, que non poden ser contados, acreditados e consumidos, diga publicamente que “Non atopo diferenza entre o xudeu perseguido polos nazis e o neno catalán castigado por usar o español”.

Para a mente marabillosa de Don Quixote, os gardas SS, os cans e os aramados, serían xigantes contra os que tería que loitar e os muíños de vento serían as torres de vixilancia que teñen unha aspa coa forma dunha esvástica. Os xudeus que vostede compara cos estudantes do 2012 cataláns, eran personaxes reais. Petrauskas existiu, e como os cabaleiros andantes, que tamén existiron, el combateu, e logo da loita que empezou o día que Hitler chegou ó poder e se lle meteu na cabeza exterminar ós xudeus, ferido na batalla por sobrevivir, tivo que pórse en cura, primeiro cos partisanos que o atoparon e na Nova Xerusalén do clan dos Bielski (Don Quixote foi a curarse á casa do Nuncio de Toledo.)

Non cabe dúbida que cando falo de Don Quixote da Mancha, sinto un enorme agarimo. O tema non é precisamente delgado porque este personaxe universal parécese a min, parécese a moitos de nós, menos a vostede, señor Vázquez. E aínda que xa se rodaron moitas películas sobre o cabaleiro da triste figura, ou nas que se fala del, ás veces con risas, nesta película hai bágoas e como di Roberto Benigni no prólogo de A vida é bela, que, “como din as sacras escrituras, cando a risa brota das bágoas o ceo ábrese”. Esta historia de destinos incertos está ambientada nun país comunista da órbita soviética e nun campo de exterminio alemán que se parecía ó inferno. A maneira de comparar algo tan tráxico como a persecución dos xudeus polos nazis, con algo de pura estupidez como o de castigar sen a merenda os nenos cataláns por usar o español, pon en escena a comedia da casta de descerebrados, bufóns, indignos, mesquiños e covardes dunha gran parte dos políticos españois actuais para os que vale a mesma crítica que tanto Valle Inclán, coma os seus compañeiros de xeración, lles aplicaron ós políticos españois da Restauración e a Rexencia. Vostede, señor Vázquez, representa a estes seres egoístas, curtos de espírito que confunden o horror cunha merenda, a vida coa morte.

21 de dec. de 2012

Galeguismo/Fala/Patria/Historia

Vicente Piñeiro González.-

Os galegos de 1936 non vivían no paraíso pero si nun mundo posíbel, talvez o mellor que podería haber. O mundo literario e intelectual fervía. O mundo obreiro tamén estaba organizándose cara ao futuro. O labrego, sempre pecaminoso, servil e influenciado pola igrexa e as supersticións, andaba con máis atraso.

Os cafés Derby e Español de Santiago de Compostela eran lugares habituais para os faladoiros polí-ticos e intelectuais aos que acudían a miúdo artistas, escritores e galeguistas como Ánxel Casal, Castelao, Vicente Risco, Vilar Ponte, Peña Novo, Quintanilla, Suárez Picallo e outros, segundo o día e o lugar. Cando estalou a Guerra Civil aínda soaban as súas conversas nos espazos que quedaban. Talvez Castelao debuxou algunha daquelas escenas, pois con el naceu a práctica, a posta en marcha da consecución dunha plástica que buscaba o fondo das realidades cotiás e socioeconómicas do país. Os asiduos aos faladoiros, case sempre falaban das novas culturais e políticas, principalmente, das que se producían en Galiza.

No ano 1906 fúndase a Academia Galega, ao seguinte créase na Coruña “Solidaridad Gallega”, que agrupa as diferentes tendencias rexionalistas; A Nosa Terra convértese no órgano de expresión de Solidari-dad e publícase totalmente en galego, nese mesmo ano, 1907 Manuel Lugrís Freire dá en Betanzos o primei-ro mitin político en galego ante 6000 persoas, e xa no 1912 nace a Liga Agraria “Acción Gallega”.

O ano 1916 créanse as Irmandades da fala en Galiza e nas colonias de América co obxectivo da de-fensa radical da lingua como símbolo de nacionalidade. Así o entendeu Vilar Ponte, alma e creador das Ir-mandades quen ese mesmo ano 1916 publica “Nacionalismo galego” e se celebran xuntanzas históricas coa Irmandade de Amigos da Fala no Local Social da Real Academia Galega da Coruña. No ano 1918 celébrase a primeira asemblea das Irmandades da Fala en Lugo que se define como nacionalista, cuxo teórico principal é Vicente Risco, autor, entre outros libros, dos fundamentais: “Teoría do nacionalismo galego” e “O proble-ma político en Galicia”, onde define como primeiro problema de Galicia o da lingua. Risco dicía que somos galegos porque temos unha lingua e que a perda da lingua significaría a perda da propia identidade e da gale-guidade de Galiza.

Ese día, as Irmandades viron colocada a primeira pedra do nacionalismo e o pensamento galeguista, pensamento que para moitos se chamou: Antón Vilar Ponte. Outra pedra colocouna Ánxel Casal coa impre-sión do Boletín; outra a Irmandade de Santiago presidida por Luís Porteiro Garea, e así, pedra tras pedra, todos foron construíndo o galeguismo e estendéndoo por toda a terriña. Unha imaxe cinematográfica que eu pintaría daquelas asembleas, festas e xuntanzas culturais e políticas, sería de pancartas anunciando os acon-tecementos. Luís Peña Novo tería, sen dúbida, unha pancarta con estas novas: “Febreiro de 1922, IV Asem-blea das Irmandades, Monforte de Lemos”. Desde esa data xa pasaran cinco anos que o catorce de novembro de 1916 Vilar Ponte publicara ”A Bandeira Ergueita” que ocupou toda a primeira páxina no Boletín Decenal da Nosa Terra que con tan vivo entusiasmo imprimiu Ánxel Casal. Cando se publicou xa ía máis da metade do primeiro cuarto do século XX. Aqueles intelectuais galeguistas case sempre lle dedicaban pouco tempo ás melancolías. E velaí que por veces algún interlocutor se precipitaba en que se falase do galeguismo militante, de política e se revisasen as propagandas e os dicionarios, e Vicente Risco recibiu algún pequeno fastío por parte de quen gozaba máis coas cousas reais que cos cancioneiros, coa etnografía, coas artes da pesca ou cos outros mundos da tradición popular galega que, coma xa sabemos, non se presentaban tan necesarias como para estar falando delas a todas as horas. Moitos, quizais, algunha vez pensaron que Vicente Risco quería ser o xefe supremo, talvez o druída. O primeiro escritor galego verdadeiramente preocupado por transcender o nivel primario e dialectal a crear unha lingua literaria e culta foi Eduardo Pondal a quen se lle atribúe que dixo no seu leito de morte: “Me diste una lengua de hierro y te dejo una lengua de oro”, pero hai quen cre que talvez dita anécdota non sexa certa. No entanto, Eduardo Pondal foi modelo para escritores contemporá-neos e posteriores que ao combinar as falas locais cos modelos literarios empezaron a formar unha auténtica lingua común á que tamén contribuíu o descubrimento dos textos galegos medievais nos que moitos escrito-res galegos do século XIX e de primeiros do XX encontraron un tesouro léxico moi importante, incorporan-do á lingua literaria formas que hoxe en día son de uso común. Aquela lingua común xa estaba formada ao inicio da Guerra Civil e nas conversas intelectuais e nos escritos, non era raro ouvir palabras coma: “Até, estrada, liberdade, importanza, diferenza, licenza, Galiza, língoa, door, etc.

Velaí un pouco estas palabras naquel artigo da “Bandeira Ergueita” de Vilar Ponte:
“Toda a nosa personalidade está na nosa língoa. Por iso os amigos da fala queremos que a voz do pobo, gardadora providencial da nosa conciencia colectiva, veña a enxertarse na voz da xuventude vilega, para restaurar así entre todos un sentimento, un pensamento y-unha acción que dean mañá o froito proveitoso do rexionalismo enxebre, que fará progresar a Galicia esnaquizando os logreiros y-os lavercos.”


Para iso terían que activar as Irmandades da Fala na loita política e iren todos, entre outras cousas, da transición política do rexionalismo ao nacionalismo. Pero os defensores da acción política e as agrupacións afíns medraron en todos os cantos de Galiza e moitos dos que participaron nesas agrupacións nada tiñan que ver coa cultura nin coa terra. A maioría eran xente repañada de aquí e de acolá para impor a conciencia na-cionalista, aniquilando o pensamento de xeracións enteiras que viñan polo camiño sen aquilo tan necesario e primordial como é a conciencia galega, a conciencia de ser galego sen avergoñarse de pensar que Galicia era un país mal querido e desprezado. Desde a asemblea de Lugo, Vicente Risco sempre se opuxo á participa-ción na loita electoral e estaba convencido que iso era o mellor que se podía facer; menos política, máis cul-tura e máis respecto polos métodos tradicionais e católicos.

Pero daquela que lles importaba aos galegos que se creasen coros e danzas, que se organizasen ex-cursións e festas enxebres, que se levase a voz e o idioma ás aldeas e que se promovese o teatro, a poesía e outras artes? Os galegos pensaban que con iso non se conseguía nada. Aqueles homes pensaban que as me-llores armas coas que loitar eran as culturais. Esas non causaban feridas. As outras eran coiteladas, espadas e puñais que algún ferreiro sempre habería ter prestas e prontas. As distintas maneiras de pensar illaron as Ir-mandades e a Irmandade da Coruña tivo que seguir loitando soa.

Vicente Risco dicía que:
“Comigo sempre teredes as portas abertas. Acaso pensades que coa Ditadura de Primo de Ribera ides ter doado levar adiante calquera intervención política? Os caciques han dificultarvos o labor. Teredes que traballar arreo, pois eses sempre falan castelán e ben sabedes que o castelán ten privilexios sobre o galego”.
Agora, subido ao primeiro banzo do século XXI, digo que talvez todos tiñan que ter xuntado máis as forzas e non ir cada un polo seu lado como moitos foron, pois dese xeito xa sabemos que nada conseguiron.
Repasando a historia, eles entraron por un camiño confuso. Todos os galegos que daquela vivían nesta terra coñecían os camiños como os que vivían nas cavernas coñecían os sedimentos. Galiza non debeu deterse ante os dilemas. Todos camiñaban cara a tempos corrosivos e todo se ía transformar. Por veces, e iso ocorre case sempre, semella que xa non coñecemos os homes nin os lugares. Aos nosos vellos loitadores, desde a derradeira vez que se vían até a seguinte, parecíalles que neste noso país, a auga gastaba, corroía e disolvía, coma se fose un deus, aquelas formas primitivas, aqueles espazos, aquelas imaxes que xa non eran capaces de vixiar ou gardar coma se fosen os deuses dun reino antigo. Arredor deles non había terra, non vían a súa terra que choraba seguido e a todos, coma fillos desa terra e coma a mesma terra, dilatábanselles os pensamentos e formábanselles grandes fisuras, grandes fendas, grandes buratos que picaban seguido sen pensar no tempo coma pican as ondas do mar contra as penas das nosas costas. Pero máis cedo ou máis tarde tiveron que tomar unha decisión, coller unha rota e seguila e ante algún persoeiro presentáronse dúas ramifi-cacións e moitos amigos en cada unha delas. Unha era a rota dos defensores da acción política e outra a tra-dicionalista que defendía Vicente Risco. Ningunha corrente de auga apuraba a ninguén empuxándoo a seguir un ou outro camiño. Se cadra, a tristura dalgún amigo condicionaba un pouco algunha decisión. Castelao, por exemplo, talvez despois de descansar antes de emprender unha ou outra rota para tomala con descanso por se máis adiante o perseguía un río turbulento, xuntou forzas con Risco. A loita política era a maneira máis rápi-da para efectuar o obxectivo co que se constituíron as Irmandades da Fala, simbolizadas pola Resistencia Nacional de Galicia coa figura do Mariscal Pardo de Cela. Moitos pensaban que algún día ían pagar aquela decisión e os seus irmáns no ideal e no sangue andarían espallados e sen forzas, debilitados polo clericalis-mo. Talvez retraídos, voltos atrás no tempo coma algunhas institucións que se mesturan co progreso para facelo retroceder. Sen dúbida, Galiza pagou aquel apegón que se lle aveciñaba; apegón que deixou sen ener-xía a aqueles republicanos que estaban dispostos para defender as ideas que algúns lles espertaron. No entan-to, e iso é habito no galego, tivo que aparecer o pesimista que diría: “Botémonos a durmir, é tempo de pre-gos, non de loitas”.

É boa a cultura sen acción? A cultura dos seminarios? A lingua non recoñecida sen unha institución política que a apoie e a protexa? Estas preguntas formulábaas Peña Novo, preguntas que endexamais se viron contestadas, ou contestadas a medias máis ou menos o ano 1929 naquelas xuntanzas dos cafés Derby, Espa-ñol ou na Imprenta Nós de Santiago de Compostela.

Homes como Ánxel Casal traballaron arreo. Por veces dando a cara e por veces na clandestinidade desde que comezara o Movemento Nacionalista. Moitas pedras axudaron a colocar e moi poucas se sostive-ron. O galego estaba no pobo, pero no pobo tamén estaban os caciques quitándolles os cartos que lles eran ben necesarios a todos para desenvolver as súas potencialidades culturais e políticas. O que eles conseguiron, que non foi pouco, debíanllas ás dúas tendencias, tanto aos que propugnaban a necesidade de conseguir o poder político como os que miraban máis lonxe. Pero puideron ter máis. Talvez foi un erro a corrente dos nacionalistas puros, xa que ao non haber actividade política, a cultural foi máis lenta e non tivo base para galeguizar o país. Quizais, o afán de protagonista dalgún persoeiro levouno a prescindir dos resultados máis inmediatos.

Xa en chegando ao ano 1.934, no café Español calquera día do mes de novembro, sentaron a unha mesa para tomaren un café cuns groliños de augardente de Portomarín, Vilar Ponte, Ánxel Casal, Díaz Baliño, Fernández del Riego, Carlos Maside, Castelao, Vicente Risco, Manuel Lustres, Xocas... Talvez neses intres é cando acudían ás mentes de Vilar Ponte e de Ánxel Casal lembranzas intelectuais e políticas. Daquela para Ánxel Casal aínda non era tarde para as políticas, pois xa Castelao nas páxinas de A Nosa Terra lle deu a benvida a Vilar Ponte con estas palabras: “Douche a benvida ao Partido Galeguista, hai moito que fa-cer”.

Así eran e alí estaban os persoeiros mais representativos das dúas vertentes no labor de galeguización do noso país que principiou, xa daquela, no século XIX, e acabou cos fusilamentos de Carral até ben arriba da metade do primeiro cuarto do século XX.

Os nosos personaxes históricos entraban e saían da escena da historia, agora máis novos, despois máis vellos, no transcorrer de vinte anos que ían do 1916 ao 1936. A aqueles mártires: Vilar Ponte, Ánxel Casal, Camilo Díaz Valiño, Fernández del Riego, Carlos Maside, Castelao, Xocas, e tantos outros non é po-síbel incluílos todos nunha novela, senón, máis que unha novela sería unha crónica. Quero pensar que aque-les homes non falaban só de política e ás veces tamén abrían un oco para literatura.

Neste noso país, desde a transición política da ditadura franquista á democracia, ao lector aínda lle resulta máis cómodo ler en castelán que en galego. Xa nos gustaría falar hoxe con Vilar Ponte cando andaba a escribir o “Nocturno de vida e morte” e preguntarlle como pelexaba co Fuco de Arnoia, cos ladróns, cos fillos do Mingos, co taberneiro, cos seareiros da taberna, coa parella de gardas e coas cinco labregas. Seguro que nos diría que ás veces se perdía na encrucillada de dous malos camiños ou emborrachándose na taberna do Mingos. Estou seguro que Ánxel Casal sentiuse moi orgulloso de baixarlle o pano na súa imprenta.

A Castelao e a Díaz Baliño tamén lles gustaba que a pintura formase parte das súas conversas inte-lectuais, e talvez Carlos Maside agasallou a Castelao felicitándoo polos debuxos que tiña feito para a novela, “Os dous de sempre.”

Moito lle debemos os galegos de antes e de agora a Ánxel Casal polas moitas pedras que con grande esforzo puxo nese edificio que se chama Renacemento da Cultura Galega.

Coa mostra itinerante do albo “Nós” deuse inicio á vida pública do arte en Galiza. Traballos teóricos daquelas datas son as conferencias de “Arte e galeguismo” nas Irmandades da Fala da Coruña, recollidas en Escolma posíbel, de Martín Dónega Rozas, ou as conferencias de Vicente Risco acerca do propio Castelao e da arte de vangarda recollidas na revista Grial, nº 1, 2º época.

O fume dos cigarros puros formaría unha cortiña de néboa coma se fose unha parede, centos de aros, porque como é ben sabido, Ánxel casal fumaba puros. Unha cortina de fíos. Mentres chupaban o puro garda-rían silencio e por tras do silencio, por tras daquela cabeleira de fume, ouvíanse falar de acción política, de como endereitar as Irmandades do peso da acción política que cargou por un canto máis que polo outro e torceu a casa. O Estatuto, que se Casares se opoñía a Autonomía, que se barullos, que se ideas, que se traido-res, pasalombos e xefes non faltaron.

Os folletos que saíron gratuitamente da imprenta de Ánxel explicando as ideas que defendían e os fins que se propoñía o Partido Galeguista deron que falar e todos sorrían ao ollalos. Eran folletos onde se lía o que cumpría para ser galeguista e que era, sen dúbida, o que máis lles enchía o peito. Todos eran galegos, pero tamén eran españois e algúns estaban máis pendentes de Azaña e de Madrid, que de Galiza. O Xocas agradecíalle a Ánxel Casal os cartos que este lle prestara para viaxar á Coruña dar unha conferencia no Ate-neo Santa Lucía, e Casal cabreábase dicíndolle que endexamais se queixaba das demoras dos amigos e que non falasen de cartos e que falasen de política que xa Primo de Ribera os fodera abondo e Casares queríaos foder agora co Estatuto de Autonomía de Galiza como xa fixera coa ORGA pouco despois do ano 1929. Daquela, Xocas e o seu irmán Xurxo eran estudantes en Santiago e se tiveron que trasladar a Zaragoza por mor da xenreira que lles implicara a defensa do galeguismo con algúns docentes.

En Europa non hai guerra,
xa se acabou a Mundial,

o fascismo de Ribera,
só Mártires en Carral...

E como se fose cunha bandeira ou cunha pancarta que se leva ao lombo talvez o cego de Sancibrao anunciaba: “Castelao, Vicente Risco e Otero Pedrayo, buscan galegos para o Partido Galeguista”. Habería que buscar os nacionalistas que andaban esparexidos por todos os recunchos de Galiza e tanto Castelao, Ote-ro Pedrayo e Vicente Risco pensaban que habería que comezar primeiro polos grupos, polas personalidades illadas, polos nacionalistas e autonomistas e por todos os que tiveran un sentimento galego.

E velaí que viñeron:
Os da asemblea de Pontevedra celebrada o cinco e o seis de Nadal de 1.931. Os das Irmandades da Fala da Coruña, Vigo, Santiago e Lugo. Os Nacionalistas de Pontevedra e os Autonomistas de Vigo. Os do Partido Nacionalista de Ourense e os do Galeguista de Pontevedra. Con eles foron Suárez Picallo e Alonso Ríos; As Irmandades da Estrada e de Viveiro. A Federación de Sociedades Galegas da Arxentina. A Organi-zación Republicana Galega Autónoma de Bos Aires...

Talvez, os presentes anunciaron a súa presenza por medio de pancartas e un voceiro da Organización Galega do Bos Aires achegándose a Castelao diría estas palabras:
“Oh!, gran mago, gran druída. Coñecemos a túa fidelidade e a túa sabedoría. Nin o máis sabio dos homes se lle ocorrería, se de verdade é sabio, menosprezar aquel polo seu barrelo, aparencia, condición ou polas súas ideas políticas. Pois a todos sempre hai alguén que nos gaña en algo e que tal vez leu un libro que os demais non lemos e que nos pode destapar un resplandor, despexarnos un camiño, ensinarnos unha nova estrela. Hai que aprender da natureza e dos homes coma ti. Por que cres que viñemos até aquí tan lonxe se-nón para que nos ensines a despregar as velas e navegar polas augas bravas? Queremos que sexas o capitán do noso bergantín, que se vexa ao lonxe navegar coa súa potente luz iluminando o pau maior e a ti dando as ordes e trazando o rumbo”.

Nese escenario que agora aparece debuxado na imaxinación, veríase unha praza de Compostela en-chéndose de xente. A maioría vestindo traxes, garabatas, peiteados á xeito, zapatos negros de charón e cami-sas brancas. Algúns eran intelectuais de garabata. Outros aparecían con pancartas que coma se fosen xornais atrasados con grandes titulares informaban ao público do que acontecía, aconteceu, ou podía acontecer. En-traban por diante e por tras. Todas as pancartas asomaban por riba das cabezas. Ao abeiro da Constitución Republicana de 1931 os galegos comezaron a traballar na redacción do Estatuto de Autonomía. En Galicia realizáronse varios proxectos, entre eles o do Seminario de Estudos Galegos, confeccionado por Valentín Paz Andrade, Alexandre Bóveda, Vicente Risco, Lois Tobío e Ricardo Carballo Calero.

Eu me imaxino no medio daquela xente e vexo un home e unha muller da Federación Republicana Galega levando outra pancarta que tiña escrito en letras ben gordas: Federación republicana Galega: O NO-SO É O MELLOR DOS ESTATUTOS!

E outros homes e outras mulleres do Seminario de Estudios Galegos: OS MEMBROS DA SEC-CIÓN DE CIENCIAS SOCIAIS E POLÍTICAS DO SEMINARIO DE ESTUDOS GALEGOS OFRECE-MOS O NOSO ESTATUTO DE AUTONOMÍA. Do mesmo xeito aparecerían todos: Os do Instituto de Es-tudos Galegos anunciando o terceiro Estatuto de Autonomía, talvez deste xeito: INSTITUTO DE ESTUDOS GALEGOS. O NOSO ESTATUTO É O ÚNICO QUE ACADA VIABILIDADE!

E novas para os xornais: O alcalde de Santiago Sr. Don Raimundo López Pol convoca aos demais concellos do país galego en asemblea que se celebrará os vindeiros días 17, 18 e 19 de decembro para deba-ter o texto e Aprobar o Estatuto de Autonomía. Un pódese imaxinar as movidas sociais daquel tempo históri-co.
E agora para rematar xa esta parte tan atípica e pouco usada, talvez debería facelo no cuarto de se-sións do Pazo de Raxoi e a min acórreseme que ben podían estar o editor Ánxel Casal, Leloup e Díaz Baliño, entre outros. Talvez o prezado lector pode cansar de andar tanto polos cafés. Sería bo imaxinar os personaxes sentados no decorado que cada lector elixa. Ler en follas brancas de grande tamaño aqueles titulares que viría Ánxel Casal escritos con tinta negra e letra moi gorda, un día no que todos andaban animados, e se un está animado e ledo, chora de ledicia e pásalle como a primavera que esconde ríos de auga para que as raíces das plantas voten a andar e vaian en busca das flores.

Naqueles derradeiros tempos preto de 1936 xa se lles desexaba sorte aos candidatos cando se ía dar un mitin que non aparecesen os falanxistas a fodelo como lle fixeran a Azaña os de Canalejo na Coruña. Os falanxistas roubaban as bandeiras dos republicanos e os ficheiros dos seus afiliados. Moitos daqueles devan-ceiros estaban levados polas gañas de traballar e de que visen neles as ansias liberadoras do galeguismo. Moitos eran artistas e falaban de arte, de crear; Díaz Baliño, Castelao e outros, de republicanizar o agro e galeguizar as cidades; de dignificar a política falaban Alexandre Bóveda, Del Riego, Suárez Picallo; de sentir o galeguismo falaba Castelao. O galeguismo para Castelao era unha política, un sentimento, unha doutrina. Para outros era iso e moito máis, porque lles brotaba da necesidade. Se ollaban dentro deles e buscaban as fontes ocultas das que brotaban as súas vidas, atopaban nas profundidades deses mananciais todas as respos-tas á preminte necesidade de ser galego. Unha gran cerimonia se presentaba, se presentía porque os periódi-cos traían en grandes titulares estas noticias que dicían que: “Despois de moitos atrancos, por fin o día 28 de xuño o pobo galego plebiscitará o ESTATUTO DE AUTONOMÍA”.

Aquela cerimonia era como a que formaba a natureza coa volta da primavera, como se fose a volta da vida, como si se enchese o ceo de nubes e as cores do arco da vella brillasen con intensidade. É como si se fose expulsar a morte botándoa á auga un día de chuvia para que morrese afogada, todos estaban ledos; se-mellaban nubeiros porque andaban como se padecesen os efectos dun encanto. Pero non é que sufrisen os efectos dun encanto, é que se deixaron levar coma nun ritual, coma fan eses políticos que repiten sempre con paixón dende a tráxica historia até os mellores tempos. Pero talvez deixaron de prestar atención aos espazos e aos reflexos. Reflexos que algunha vez eran marabillosos como a festa popular da Praza do Obradoiro co lanzamento dos foguetes. Sen dúbida, que aquela alegría da festa de celebración do anuncio do plebiscito mudouse en tristura para eles cando o día catro de marzo de 1936 tiveron que despedir a Vilar Ponte no ce-miterio da Coruña. Naquela data Vilar Ponte xa non estaba con eles, pero todos sabían que lle houbese gus-tado moito celebrar aquel acontecemento plebiscitario. Pero el, coma Ánxel Casal, Juana Capdevielle, Fran-cisco carballo e outros mártires do fascismo, aínda seguen por aí.

Para acordar aquel devanceiro morto, a aquel camarada, hai que ler aquel soado discurso no que o evocou Castelao e moitos que o escoitaron tardaron moito tempo en secar as bágoas dos ollos. Penso que todos os que levamos o galeguismo na alma non podemos pensar doutra maneira.

12 de dec. de 2012

Sextina ao neno pobre

Vicente Piñeiro.-

(2012 grave crise económica)

Quería aquel pastel, o pobre neno,
ás veces o comía só cos ollos.
Levaba o neno da súa man a nai,
o neno que ollaba aquel pastel,
resgardado detrás daquel cristal,
e pola noite o neno tivo un soño.

E díxolle á súa nai: Tiven un soño.
Soñaba co pastel o pobre neno.
No soño non estaba aquel cristal,
afastando o doce ante os seus ollos.
Non che podo mercar ese pastel,
non temos moitos cartos, dixo a nai.

Dorme o neno a carón de súa nai.
e esa noite súa nai tivo un soño,
que o seu neno soñaba cun pastel
que non puido comer o pobre neno.
A nai tamén chorou, mollou os ollos,
polo pastel que está tras do cristal.

E non volveu pasar xunto ao cristal,
collido pola man de súa nai.
Non volvería velo cos seus ollos,
aquel neno que un día tivo un soño,
que non comía o pastel, o pobre neno,
e outros nenos comían o pastel.

Que bo tiña que estar aquel pastel,
exposto por detrás daquel cristal,
aquel que non comeu o pobre neno,
que non puido mercarlle súa nai,
e espertouse moi triste, daquel soño,
non comía o pastel nin cos seus ollos.

Pero un día súa miroulle os ollos
ao neno e foi roubar aquel pastel.
O pastel non está, vino nun soño,
non está no oco aquel tras do cristal.
Vén, dixo ela, e foise co seu fillo,
e alí estaba o cristal e o pobre neno.

Xa non está o pastel tras do cristal,
comeuno o meu fillo, non é un soño,
comeuno o neno pobre cos seus ollos.

6 de dec. de 2012

E volverán as dúbidas e reproches


Vicente Piñeiro.-

Este verso de Luís Alberto de Cuenca, o noso poeta e ex Director Xeneral de Cultura dalgún goberno de Xosé María Aznar, é un desalento profundo, unha mirada desesperada cara ao futuro próximo que golpea co polisíndeto esa impresión de desgraza repetida.

Dicir que vivimos nunha aldea global, como definiu ao mundo o profesor da universidade de Toronto, Marshall McLuhan. Vivimos nun mercado eficaz distribuidor de recursos que conduce á riqueza e ao máximo benestar económico de todos os membros da sociedade. Sen dúbida, ás veces, o comportamento puramente egoísta imposto por certas sinais do mercado pode conducir a patróns ineficaces da utilización dos recursos e á situación actual.

Se consideramos o caso de crise actual no noso país, vemos o trazo característico dunha sociedade social e tecnoloxicamente retrasada. As nosas accións como consumidores individuais e colectivos nada achegan ao crecemento e ao benestar dos demais. A xestión política malamente dirixida nos pasados anos desde o goberno central alterou a natureza deses medios. Atributo do poder neglixente. A política é como a neve e a forma de como a vemos limpar á entrada das nosas portas, das portas das nosas casas no inverno, é de suma importancia para min. Que se fume ou non se fume na cama é un asunto de interese casual. Con todo, se se fuma nos supermercados, cines, bibliotecas, autobuses, etc, o noso comportamento como consumidores viola de forma importante o espazo vital doutros e iso afecta ao noso benestar. Isto é como a metáfora da neve que viola o noso espazo vital e impídenos realizar a nosa vida cotiá, a neve é un encordio, pero a xente ten un límite cando neva moito tempo, enfádase e maldí. En política, a capacidade de indignación da xente tradúcese en votos ou en disturbios, folgas, manifestacións e violencias. Quizá as metáforas teñan certa maxia, os poetas, Don Antonio Machado, por exemplo, que nunca foi moi amigo de metaforizar, dicía que os poetas sempre acudiron a formas indirectas de expresión e a expresar o inefábel.

En resumo, que actualmente estamos ante unha espiral descendente de moi serias consecuencias, estamos ante un mecanismo de reloxería que cada vez máis evoluciona cara a formas nebulosas (mercados). Este fenómeno queda ilustrado perfectamente nos negocios e na política. Nos negocios, por exemplo, Coca-cola, por citar unha sociedade anónima coñecida, ten uns obxectivos, unha dirección e un punto de vista ben definidos: Fabrica refrescos. A súa dirección, os seus brancos e as súas técnicas foron tradicionalmente claras. Parece un mecanismo de reloxería. No entanto, a política é un mecanismo nebuloso, ninguén sabe de que se ocupa, que ferramentas utiliza, cal é o seu obxectivo e con todo, os políticos, como os directivos das industrias do século XIX son figuras relevantes. Sen ir máis lonxe, dirixen unha xigantesca compañía. O pobo que debía ser o seu sistema de control volveuse tamén nebuloso porque lle é moi difícil comprender. Comparemos unha ríxida estrutura comunista do século XIX como organización política, co amorfo sistema democrático occidental de hoxe. A xente faise as mesmas preguntas acerca do seu movemento que sobre as industrias. Quen é o xefe? Que se propón? Cales son os seus obxectivos? O froito resultante acaba en actividades aparentemente conflitivas. En resumo, é nebuloso.

Unha das principais funcións dos gobernantes é a de elevar os valores públicos. Pero, aínda que os valores públicos fixen os listóns altos, os intereses creados inhiben todos os esforzos para facer da elite no poder máis ética do que son a cultura política e as normas sociais en xeral. Os nosos gobernantes, moitos dirixentes, aquí e agora, a un sector moi importante do pobo xa non lles teñen boa pinta. Para o pobo liso e chairo que suma votos, son culturas políticas, non éticas que se reforzan unhas a outras transformando a vida en xeral.

Evidentemente, trátase de serios argumentos en oposición que non deben ser rexeitados de antemán sen reflexión e sobre principios abstractos. Hai que enfrontar un importante argumento en contra. Unha razón que nos demostre que os nosos actuais líderes políticos non son seres depravados, que non torturan ou menten aos seus cidadáns ou atacan aos seus veciños. Que non teñen vicios que non sexan temas de tratamento intensivo. Que non fan fortunas a cambio de favores ou que non están incapacitados para gobernar. Que o pasan ben á conta de abusar do poder e que entre as súas regras, en contra do abuso do poder, asesorados por un consello ético e confidencial, intentarán algunha vez evitar o acoso económico e social. Ao pobo óenselle chamamentos a novas evidencias, a novas interpretacións para remediar, digamos, o estado de desorientación. Ás veces comprobamos que o cidadán non sabe a quen votar, a quen recorrer. Non sabe se facer caso a Manolito cando di que vén o lobo ou non facerlle caso. Tómese como outra metáfora da mentira. Manolitos en política hai moitos, créanme. Manolitos hai moitos en todos os partidos. Posiblemente, os que votan non coñecen esa gran frase: Socorro, socorro, que vén o lobo. Algún xa pensa que o lobo é o que está subido a esta tribuna, quizá xa están moi fartos de ver sempre ao raposo. O lobo ten unha nobreza, ás veces moi por encima da de moitos homes. Herman Hees, escribiu o “Lobo estepario”. Dixo que todo home leva un animal dentro. Maxistralmente definiu alí a diferenza entre os homes que levan dentro o lobo dos que levan dentro o raposo.

Pronto darei fin ao meu discurso, pero antes de terminar quero sustentar certas enumeracións mediante a anáfora MENTRES e o polisíndeto E, porque MENTRES non se dea un xiro radical na moralidade da elite, E Mentres que o culto á personalidade siga sendo algo máis profundo que a amabilidade e a simpatía. E MENTRES non exista este requisito, E MENTRES non existan outras melloras na capacidade de dirixir e de gobernar, viraremos nesa espiral do atraso e de empeoramento da situación, E MENTRES os nosos políticos estean rifados e enfrontados por celos e diñeiros, todos estaremos cargados de problemas. Os dirixentes políticos, ás veces, parecen incapaces de concentrarse en tarefas de responsabilidade que conforman o futuro e os gobernos. Nos partidos e calquera outra cousa, chámese empresa, ou chámese fogar, os problemas requiren inmediata atención porque se descoidan certas tarefas que son en extremo ex¡xentes. As tarefas de responsabilidade implican a avaliación das situacións e o desenvolvemento dos obxectivos realistas básicos para a política e son a base para lograr o consenso e xerar políticas amplas que debuxen o progreso social e económico na dirección desexada. Comprendo que aquí hoxe a moitos lectores preséntaselles un dilema que trae a primeiro plano algo inusual. Outro tópico é o equilibrio entre a moralidade baseada en concepcións do deber kantiano ou neokantiano e a moralidade baseada en paixóns e obrigacións convenientes, pero a virtude e o apego mal dirixido pode converterse en fanatismo, co risco de consecuencias máis serias que a avaricia persoal nas súas peores formas de manifestación.

É necesario facer un esforzo para elevar os niveis éticos. É necesario o cambio constante para reducir presións, alentar aos cidadáns e transferir ao esquecemento a avaricia, o abuso de poder e as entradas ilexítimas e fraudulentas.

9 de out. de 2012

Don Valentín


Vicente Piñeiro.-

Todo o mundo sabe que don Valentín de Deus, alias Das Piñas é vello e célibe. Tamén se sabe que un día comprou un traxe que lle servía para ir elegante ás vodas e aos enterros, pero tamén o poñía para ir requintado ás festas, e velaí que o día de San Froilán púxoo. "Heille sacar froito ó investimento", dicía. Así que o día de San Froilán, don Valentín botouse á rúa metido dentro do traxe. Cando ía preto da Praza de Santo Domingo atopouse co Pena. O Pena tamén é vello e célibe coma don Valentín. Saudáronse e don Valentín díxolle que ía cara á feira. "E ti para onde vas?", preguntoulle ao Pena. "Pois eu tamén vou cara aló, así pois, se queres imos xuntos", contestou o Pena. "Imos logo", asentiu don Valentín. Cando chegaron ás barracas, o Pena armou unha barafunda. De socato, apartouse de don Valentín e achegouse á barraca que lle chaman o Polbo e preguntoulle ao vendedor de billetes canto custaba. O bo do home díxolle o prezo e o Pena foille preguntar ao seu amigo Valentín se ían a medias. Don Valentín contestoulle que non porque iso a el sentáballe moi mal. "Vai ti que eu espérote aquí sen mover­me", díxolle. Entón o Pena, sen pensalo, botouse á barraca e comezou a roela coma un can adoecido. Os cativos fuxían, todo o mundo fuxía coma dun can da rabia. O bo do vende­dor empezou a berrar: “Sei que está tolo! "Vai estragar a barraca!” "Léveme o demo se tal cousa vin!" "Mala chispa o parta!"... e cousas así. Os seus berros ouvíanse en Albeiros, pero o Pena seguía a roer na barraca, roía que roía e non había quen se atrevera a detelo por medo a levar unha dentada. A xente xuntábase ao redor. Os de máis lonxe erguían a cachola e preguntaban que demo ocorría alí. "Non é nada", dicía a xente, Só que un home quere comer o polbo. Entón a xente marchaba dicindo que para iso se ía á feira.

Nas festas do San Froilán é corrente que a xente veña comer o polbo. Mentres, a todo iso, o Pena xa levaba engulida case media barraca e xa comezaba a engulir a outra metade; era peor que a praga das formigas bravas. O vendedor de billetes seguía a berrar. "Parade ese animal!" "Chamade á policía!" Até Pelúdez, Peludeciño e a Filomena se achegaron a ver o que acontecía. Xa tiñan que contar! Ao cabo dun anaco chegou a policía e botáronlle as mans ao Pena e a un dos policías a pouco máis lle traga unha perna. "Neste país non lle deixan comer a un con tranquilidade!", berraba o larpeiro. Aos gardas chamáballes famentos, desgraciados e o demo sabe cantas cousas máis. "Sei que non queredes aguan­tar a ringleira, pois eu non o ía comer todo, aínda había quedar polbo para todos!, seguía a berrar o larpán. Despois dun bo anaco a policía convenceuno para que non seguise roendo na barraca e fixéronlle entrar en razón, explicándolle que aquel non era o famoso polbo que se comía na feira, que aquilo era unha barraca para o divertimento e que o polbo comíase máis adiante nunhas casetas e era un bichiño con rabos. O pobre do Pena nunca un polbo vira na súa vida. Don Valentín viu de lonxe ao seu amigo Pelúdez pero por mor da xente que se xuntara, cando don Valentín quixo chegar até el xa non o atopou. De seguro que Pelúdez ha contar o aconte­cido e todo o mundo se vai decatar. Se o contase don Valentín íano poñer por tolo.

5 de out. de 2012

Réquiem en lembranza de Xulián Rivas Calaza


Vicente Piñeiro González.-

Neste réquiem, como en “Réquiém para un neno”, de Rilke, non é o poeta quen lle fala ao neno morto, senón que é o neno morto quen lle fala ao poeta. Aquí, o neno non está só, como no outro réquiem, pero aínda non sabe como será o encontro con Deus. Para el o mundo no que agora está é diferente ao de antes porque alí pode xogar con outros nenos sen impedimentos. Aquí o neno que fala acepta a súa morte sen temores nin dramas, como se a súa morte fose un alivio, un don e non unha pena ou un castigo.

Nacín con un billete de ida e volta,
e notei unhas mans que me sostiñan,
daquela eu non tiña aínda un nome,
un nome polo que aínda me recordan.
Aquí hai moitos nenos cos seus nomes,
non sei como chegaron até aquí,
nin se alguén os veu acompañando.
Con eles falo ás veces dos recordos,
dos poucos que albergamos nese lado,
das cousas que aprendemos nese lado,
que agora os mortos non necesitamos.
Cheguei aquí e custoume abrirme paso,
as miñas pernas non me transportaban,
pero uns brazos moi fortes me colleron
e un rostro moi afábel me falou.
Conservo aínda intactos os recordos,
dos amigos, do río, aquela cama,
ouvir á miña nai, ver a súa cara,
e a xente á que eu me confiaba.
Eu fun como un xoguete de madeira,
que se xoga con el e que se tira,
rompéndose en anacos contra o chan.
Sentinme así e sempre estaba triste,
cando vía outros nenos pola rúa,
cando vía os cadeliños pola rúa,
cando tras da ventá vía os paxaros
transformándose en aire e en melodía.
Eu quería escapar, xogar con eles,
eu quería voar, era un paxaro,
e cando ollaba o río era a corrente.
Eu nunca entendín que me pasaba,
por que me abandonara a natureza,
por que o meu corpo era a súa mentira.
Talvez todo é mellor aí sen min,
a xente era un arroio, murmuraba,
e miña nai mollábase nas augas,
dese arroio de bágoas que botaba.
Agora neste lado hai máis nenos
nenos que coma min foron tomados,
que viñeron aquí, xogar comigo.
Desde que estou aquí non vin a cama,
porque aquí eu non teño que sandar.
Os que estamos aquí estamos mortos,
pero non teño medo, estou tranquilo,
como tamén o estaba aí na terra,
onde vivía case afastado.
Marchei coa vida apenas comezada,
e ao chegar aquí non comprendía,
e nada máis chegar eu preguntaba,
que foi realmente o que me pasou?,
de verdade estou morto ou é un soño?
Agora xa non oio aquel murmurio
que escoitaba aí, estando vivo.
Tal vez que estea aquí sexa o milagre,
que pedían pra min mentres vivía.
Aquí xa ninguén fala dos seus males,
das dores que tiveron, das menciñas,
das febres e de non poder andar,
todos din que eses males xa pasaron,
agora aquí ninguén está enfermo
e pensamos que agora isto é vida
chegada a un momento culminante
e permanente noutra dimensión.
Talvez neste lugar estou de paso,
talvez espero aquilo prometido,
vivindo nun constante esperar.
Agora son feliz en esta infancia,
aquí todo semella familiar,
ninguén me planifica o meu futuro,
os mortos non facemos previsións,
non hai prazos, porvir, ou enfermidade.
Teño morriña ás veces dos xoguetes,
dos xoguetes aqueles que falaban,
dos contos infantís que divertían,
dos coches, dos monecos, dos heroes,
do lapis, dos cadernos, das pinturas.
dos gatos e dos cans e dos paxaros
e na tele os debuxos animados.
Talvez vós desde aí no o entendedes,
agora os que están vivos non entenden,
non entenden que eu xa non son verdade,
que agora vivo dentro de min mesmo,
entregado a min desde o meu centro,
subíndome, elevándome, suave,
cara a un lugar en onde me sosteñen.
Agora eu sei que Deus virá buscarme,
tomarme no seu seo e ser feliz,
non sei se Deus tamén é un xoguete,
se é moi vello, moi novo ou ten barba,
se un rei que en Nadal trae agasallos,
se ten forma de home ou de muller,
se ten forma humana ou de paxaro,
se o seu fogar é un niño ou é un pazo,
se é brando como un campo de algodón,
se lle podo falar dos que están vivos,
se el me pode falar de miña nai,
como están as súas cousas entre os vivos,
se ela aínda conserva as miñas fotos,
e se me traerá un día os meus recordos.
Xa pasou morto tempo desde a morte,
dese mundo a este mundo de confianza,
neste mundo que aprendo cousas novas,
por exemplo, que empezo a prepararme,
para empezar aquí unha nova vida,
nesta parte que xa non me intimida,
neste lado que xa son un adulto.
Lembro que ao chegar me confundía,
vendo nenos xogando ensimesmados,
afastados do amor cara os adultos,
esperando subir, ser elevados,
concentrados xogando nos seus xogos.
Eses nenos tamén estaban mortos,
e aprendín a xogar aquí con eles.
Aquí non hai lugar onde perderse,
nin xente que dea medo pola noite,
aquí non hai de que se preocupar,
aquí estou tranquilo e sen dores,
como ao inicio estaba aí na terra.
Non importa, mamá, que estea morto.

22 de set. de 2012

Adeus, Bernardo

Vicente Piñeiro González.- 

Bernardo García Cendán, In Memorian. 

Aquel día que presentei en Vilalba o meu libro, “A cova do Adeus”, que me editou o Instituto de Estudios Chairegos, Bernardo García Cendán non puido chegar a tempo á presentación.

Ao final todos marcharon e eu quedei un anaco na rúa falando co meu amigo Fernando Villapol. Pecharon o Instituto e cando xa me ía, apareceu.
—Ola Vicente, síntoo, non dei chegado a tempo á presentación do teu libro —dixo Bernardo.
—Non te preocupes, Bernardo, houbo xente abondo. Levo aquí uns libros e vouche dedicar un —dixen eu.

Deume as grazas e acompañoume até o meu coche que o tiña preto da casa do Concello, xa que eu regresaba para Lugo.

A noite estaba chuviosa e facía algo de frío. Andamos ata o coche e el foime dicindo que xa estaba retirado e que xa non exercía de crego. Semellaba que empezara a vivir nun mundo novo e redimido. Falamos do IESCHA, de Vilalba e dos nosos pais e avós. Da miña avoa Rosenda que el coñecera e do me tío Pepe, o gaiteiro, que tocaba a gaita e o Edelmiro o tambor polas rúas da vila cando viñan as festas de San Ramón.

Cando aquel día me despedín de Bernardo non sabía que era para sempre. Agardou ao pé do coche ata que arranquei e díxome adeus coa man e cun sorriso coma aquel que acaba de ler varios libros infantís e está louco de gozo por aquelas aventuras que pasaron por diante dos seus ollos.

Non volverei ver a Bernardo, non volvere- mos falar dos estraños camiños que colle a pluma e o escritor, que ás veces ela vai por un lado e o escri- tor por outro. Agora el foise coa súa substancia hu- mana ao outro lado da morte onde hai unha liña que divide o vivido e o que se transforma en eterno.

“…requisecant a laboribus suis, opera enim illorum sequuntur illos”, “…descansen dos seus traballos, pois a cada un lle seguirán as súas obras”.

Cada un será alí será o que fixo aquí e será xulgado e premiado coa compaña de Deus ou co afastamento del. Pero iso, e non fai falta explicar por que, non lle preocupa a Bernardo. Agora, entre os nosos mundos haberá unha comunicación, ás veces moi clara e ás veces estará bloqueada, pero grazas a nós, aos poetas, esa comunicación sempre será verí- dica e consoladora.

Descansa en Paz, Bernardo, eu rezarei por ti.

18 de xuño de 2012

Réquiem

Vicente Piñeiro.-

A José Luis García Dans
no seu camiño ao ceo.


Pecháronse as portas á vida
Bruscamente aquel día verdadeiro
Non puideches aprazar máis a viaxe
E marchaches só nos finais
Dixeches, acabouse, vou estar morto
E aquí soa deixaches á amada
Talvez agora che apena o quedado
Pero non hai volta atrás, xa ascendiches
Estás distante alá, estás moi lonxe
Ti xa non estás aquí tras da lápida
Fúcheste coa túa morte tan sereno
Con máis de oitenta anos traballada
Buscando descansar alén
Non sei se agora pensas, que deixei?
Se mereceu a pena abandonarnos
Somos espectadores ante o ceo
Ese prado de luces esmaltado
Amigo meu, agora xa estás morto
Non sei se estás contento ou apenado
Talvez vives alí noutra casa
Talvez aí non existen os comezos
As cargas, os dominios, os enganos
Aí vives aliviado na paisaxe
Aí onde un poema espértache
Aí onde o home só é home
Onde vai sen peso e é verdadeiro
Aos que están aí non os coñeces
Talvez non espertaron de estar mortos
Non queren espertar e ser iguais
A morte fáiselles insoportable
Se preguntan que che levou aí
Dilles que foi un desexo de morrer.

2
Buscando outra infancia, outro comezo
Buscando o salvarte transformado
Recordo cando eu te vin marchar
Un día cando fuches trasladado
Levando o teu destino en anos idos
A quen buscaches aí o primeiro día?
Seica non falaches cos mortos?
O máis aló ti xa o imaxinabas
Del xa falamos con nostalxia
Aquel día inconsciente dos soños
Manda unha mensaxe a través do tempo
Dinos como chegaches estando morto
Se é lixeiro ou grave o universo
Dinos se é o que ti imaxinabas
Non che vou reprochar que te foses
Ti niso non fuches un adiantado
A túa morte foi propia, traballada
Ela vén e o seu tempo non se apraza
Non recordo no teu idioma un queixume
Unha dor transformada nas palabras
Así ti traballabas á morte
Que viña por ti e non suplicabas
Todo ti eras o meu amigo en sentimentos
Dábalo todo e non desexabas nada
Non sei como te tratan aló enriba
Nin o que experimentas, non sei nada
Algún día estaremos aí contigo
Eu hei de ir moi cargado de palabras
Resiste amigo meu ata que chegue
E preséntame a Deus aí na túa casa.

18 de xan. de 2012