Díptico para Concepción Arenal
4 de feb. de 2020
A don Antonio Machado
A DON ANTONIO MACHADO,
empleando su último verso, según su hermano José, y dos
expresiones de Retrato, con profunda admiración y respeto,
por su grandeza única.
"Estos días azules y este sol de la infacia",
tu último verso, lejos
de España, destruída,
por la noche del odio de guerra fratricida,
noche de la locura y de la intolerancia.
Tú soñaste una España progresista, no rancia,
y en crímenes horrendos la sufriste sumida.
Y todo destruído. Se te apaga la vida
en Collioure, refugio
y honra inmensa de Francia.
Cuando a ti llegó "el día del último viaje",
cumpliendo lo expresado en tu inmortal Retrato,
entraste ya en lo eterno "ligero de equipaje",
porque ser generoso fue tu solo bagaje.
Y por poeta inmenso, sin sombra de boato,
te rindo, emocionado, mi más alto homenaje.
3 de julio de 2.014
11 de set. de 2019
Confesión e petición
Miña vida, Señor, sen ti é nada.
Ti es a miña forza, o meu camiño,
a miña verdade, o meu destino,
meu ímpeto, e meu firme sostemento,
miña razón de ser, a miña esencia,
pois sen ti nada son, meu Deus eterno.
Dame, Señor, a forza e valentía
de proclamar, sen medo, as túas verdades,
verdades de xustiza, de igualdade
neste mundo inhumano en tantas cousas:
fame, miseria, explotación e guerras
que ditan intereses comerciais,
mentres por todas partes,
mentiras, e mentiras e mentiras
que temos que aturar os que levamos
o amor e a humanidade en nosos peitos.
Ata cando, Señor, a falsidade
deste vivir corrupto e desalmado,
de crimes incontables,
que ata en nome de Deus, ai!, se cometen.
de tanto asasinato,
de tanta violación e terrorismo,
de tanta pederastia,
de tanto engano infame,
de tanta hipocrisía,
de tanto destrozar a natureza,
e non respetar nada,
de tanta ansia podre de poder,
de tanta fedorenta egolatría,
de tanta adoración do vil diñeiro,
de tanto e tanto olvido dos valores,
de tanta infamia inmensa e execrable?
Desde o meu corazón,
e dicindo millóns de veces non,
vai para os que o teñen
a firme invitación, dende o Dereito,
a non ter ningún medo,
a desterrar deste mundo o miserable,
o explotador, o criminal, o infame.
O crente e o ateo
teñen que coincidir neste desexo
firme e irrenunciable
de cambiar este mundo
ruín, criminal, infame.
Os Tilos, 23/Setembro/2018
26 de xul. de 2019
Décima a Xaquín Marín
4 de feb. de 2018
A Xulio Xiz
A Xulio Xiz, que nas súas diversas actividades móstrase sempre como gran galego e, con toda xustiza multipremiado, co gallo da homenaxe que lle rendemos en Vilalba o 18 de setembro deste 2.016
É galego nos xornais, tamén na televisión,
galego de guionista, e galego de escritor,
galego no dixital, tamén de presentador.
A Galiza sempre amada, bate no seu corazón.
Non esquezámo-la radio, que é a súa alta pasión.
Miles de actos culturais teñen nel gran valedor.
Do Belén de Begonte, promotor e defensor.
O grupo de Fonmiñá presídeo, e o Orfeón.
É honra de Vilalba igual que de Galiza
o amigo Xulio Xiz, galego extraordinario,
que, nobremente, o noso vive, sente, humaniza
con espírito limpo, fraternal, solidario
e a xenerosidade maior sempre na liza.
Son nobreza e bondade o seu itinerario.
2 de out. de 2016
Día das Letras para Carballo Calero
Escribo
con sentimento e admiración fondos e quizais con pouca autoridade. Por iso
quero que os que coincidades comigo nesta xusta petición vos sumedes á mesma, e
fagades chegar á RAG este, coido que compartido, desexo.
Non
quero descubrir Mediterráneos, que ben descubertos están, pero os méritos que
avalan esta petición son máis que sobrados.
Don
Ricardo Carballo Calero foi excelente poeta, magnífico novelista, cultísimo
ensaísta, destacado lingüista, concienzudo profesor e catedrático, coherente
político e insuperable investigador da nosa Historia literaria.
A súa
“Historia da Literatura Galega Contemporánea” é un logro elevadísimo da mesma.
Nas diversas ocasións que tiven que facer uso dela xamais me defraudou. É
asombrosa a cantidade de datos que se recollen nela. Coido que o sabemos, igual
ca min, todos.
Vou
empregar a prol de Don Ricardo Carballo Calero dous autores nestas datas moi
homenaxeados. O primeiro e Ramón Piñeiro. En LAR, Revista de la Asociación Gallega de Beneficiencia y Mutualidad,
en conmemoración de “DÍA DE GALICIA”,
Número extraordinario de 25 de Julio de 1.956, Buenos Aires, Año XXII,
Nos. 272-73-74, escribe, entre
outras moitas eloxiosas frases: “A empresa de someter a nosa creación literaria
moderna a ordenada craridade valorativa, non era cousa doada” (…) “tiña que ser un poeta quen a levase a cabo.
Mais ocurre que os poetas cuia sensibilidade instintiva e creadora garde
equilibrio co-a lucidez e mail-a ouxitividade crítica son moi poucos. Tan
poucos que a súa aparición pódese considerar esceicional. Na España contemporánea,
o caso máis ilustre e conocido é o de Dámaso Alonso. AFORTUNADAMENTE, NA
GALICIA CONTEMPORÁNEA TAMÉN CONTAMOS CON UN SOIO PRO EMINENTE: RICARDO CARBALLO
CALERO”. (As maiúsculas son miñas). (…)”Das tres obras citadas (sinalo eu: “Sete
Poetas”, “Aportaciones a la literatura gallega contemporánea” e “La Poesía
Gallega del Siglo XX”) a máis completa e fundamental é “Aportaciones a la
literatura gallega contemporánea” (…) “Nela desenrola Carballo a valoración
máis seria, máis aguda e máis lúcida que se ten feito sobre o conxunto da nosa
literatura moderna”. E sigue Piñeiro con fundadas loanzas e loanzas, cuia
lectura aconsello e subscribo totalmente, e aínda máis cando a obra foi
publicada en galego.
E Don
Xosé Filgueira Valverde, no VI-Adral,
Edicións do Castro, 1.990, páxinas 306-307, escribe, na colaboración 67,
titulada RICARDO CARBALLO CALERO, co seguinte subtítulo “Na morte de Ricardo,
cas lembranzas dos tempos do “Seminario de Estados””, repito escribe: “En
Carballo Calero axuntábase o creador literario de poemas e narracións, o
crítico e erudito historiador das letras” (...) “participou nos traballos das
normas ortográficas e morfolóxicas e no Anteproxecto do Estatuto de Galicia de
1.931, con Tobío, Risco, Bóveda e Paz Andrade. Ocupou con dilixencia postos
directivos: segredario, conselleiro…” (…)“a súa lírica abondaríalle para que
tivese un posto nos fastos das nosas letras” (…) “Tal que os Mestres da
“xeneración Nós”, exerceu o cultivo da fala en tódalas formas literarias, e non
só na oratoria académica e na lírica, senon no relato e no teatro”. E siguen os
eloxios como profesor no “Rosalía de Castro”, catedrático na Universidade,
“sempre en cursos, coloquios e conferencias”. “Tiven a honra –di Filgueira- de
presidir as súas brillantes oposicións á cátedra de “Lingüística y Literatura
Gallega” de Compostela no ano 1.972”. Eloxia os “Sete poetas galegos”, o
“Brevario antolóxico”, a “Gramática elemental do galego común”, a “Historia da
Literatura Galega Contemporánea”, os tres volumes de “Prosa”, e os dous libros
de “Libros e autores galegos”.
2 de xul. de 2015
Contra a violencia de xénero
Ou!, violencia de xénero, asasina,
cancro cruel da nosa sociedade,
sima da cobardía e da maldade,
onde todo o terríbel se aglutina.
O perverso machismo determina
a túa conduta de inhumanidade,
triunfo perfecto da bestialidade,
ó que o cobarde a súa ruindade inclina.
Máis cá outras violencias existentes
os cómplices mantéñente ignorada.
Hai que te denunciar e ser valentes!
E hase senti-la vítima amparada
e protexida contra os delincuentes,
ata que ti non sexas derrotada.
Os Tilos, 20/novembro/2007
Foto: Cordon Press
30 de nov. de 2014
Soneto a Carballo Calero
Alta honra de Ferrol e de Galiza,
enteiramente ás mesmas consagrado,
estudioso incansable, namorado
da Beleza, a Verdade e a Xustiza.
Túa entrega foi total sempre na liza
polo traballo serio e ben logrado,
un traballo profundo e artellado,
que gran sabedoría patentiza.
Eu canto aquí un cume da Cultura,
catedrático impar, poeta inmenso,
sabio da Lingua e da Literatura.
Dramaturgo, ensaísta de fondura
e de Galiza defensor intenso.
Chegue ata ti miña loanza pura.
20 de Xullo do 2.014
25 de xul. de 2014
Dous sonetos para Xosé Chao Rego
Home sinxelo e sabio, dunha inmensa cultura,
dun corazón moi san, plenamente galego,
filósofo, teólogo, biblista, sen apego
de presunción algunha, que así é por natura.
Con fe iluminadora, moi rexa, limpa, pura,
-non hai lugar pró engano neste ilustre chairego-,
percorre a Biblia enteira, con exemplar sosego,
cun humanismo inmenso, comprensión e fondura.
Ten unha fe de amor, esperanza e xustiza,
unha fe regalada e na razón sostida,
unha fe que xamáis, como fe, dogmatiza.
Ten moi presente a Historia para entende-la vida,
da relixión cristiá. Na Historia profundiza
e sabe achar na Historia a luz apetecida.
GALEGO UNIVERSAL
Alto honor de Vilalba e de Galiza
é o que dimana de Xosé Chao Rego,
o noso ilustre e loitador chairego,
no peito sempre a arela da Xustiza.
Coa súa conduta á xente galeguiza,
e aínda nos di que renaceu galego,
el fainos renacer co seu achego,
coa súa galeguidade non postiza.
Libros da auga e lume, e do misterio,
e da muller, da variedade humana,
da nosa Lingua... Páxinas gloriosas!
Pola súa riqueza soberana
queda no corazón seu maxisterio,
con sinais permanentes e vizosas.