Pregón do San Ramón 2014

Antón Baamonde.- Xa  saben  que anda  o  mundo  revolto. A  estas  horas  nós  estamos  entre  fornos  e  cociñas,  pitos  e  cabritos,  roscóns  e  brazos  de  xitano. Pero  por  aí  fora a  xente anda  cabreada. Hai  certa  razón  na  cousa  porque,  ao  fin  e  ao  cabo,  para que nos imos a enganar, estannos  metendo  un  cravo de aupa. O  puro  que  teremos  que  pagar entre  todos  é  fenomenal,  dos  que  marcan  época. Un  puro dos  caros,  dos  que  lle  gustan  a  meu  irmán  Alfonso:  un  Cohiba,  un  Montecristo,  un  Partagas,  un  Vega  Robaina. A  estafa  é  de  tal  calibre que parece natural  reaccionar. 

En fin, non  só  hoxe,  no  transcurso da  historia  sempre  se  cocen  fabas. Por  iso  hai  que  exercer  a  crítica. Mesmo  para  que  quen exerce  o  poder  non  tolee. Os que mandan, poden e manexan  sempre tenden a subirse  á peana.

Que  llo  conten  senón a  López  Mateos, que foi Presidente  de México seis anos e que contou así a súa experiencia. “Durante  o  primeiro  ano  de  Presidencia  trátante  como  a  Deus  e  ti  apártalos  con  desprezo; no  segundo  trátante  coma  Deus  e  non  lles  fas  caso;  no  terceiro  trátante  coma  Deus  e  toléralos  con  incredulidade;  no  cuarto  trátante  coma  Deus  e  comezas  a  tomalo  en  serio;  no  quinto  ano  trátante  coma  Deus  e  non  só  o  cres:  es  Deus”.  

Disentir,  diferir,  discrepar,  discutir  é  algo,  por  tanto,  bo.  Agora  estamos  onde  estamos  porque  nos  anos noventa  e  comezos  da década de 2000  “hubo  un  momento en el que España  estuvo  a  punto  de  volverse tonta”, que dixo  Galdós  noutras  circunstancias. A  España  pasoulle  o  mesmiño  que  ao  fillo  do  Calixto. Contábame  meu  pai  que  o  vello  Calixto  fixera  o  diñeiro  en  Cuba,  e  que  o  fillo,  por  tanto,  chegou  ao  mundo  con  cartos  no  peto  sen  ter  a necesidade  de  mover  un  dedo  nunca. O  Calixto  fillo  estaba  afeitándose  diante  do  espello,  coma  se  fora  o  Narciso  das  narracións  clásicas, e  dicía,  cheo  de  satisfacción  “Calixto es  guapo,  Calixto  es  listo,  Calixto  es  rico ¿ qué  le  falta  a  Calixto ?. Ao  que  o  vello,  que  o  estaba  mirando  dende  atrás,  retrucou  dende  o  fondo  da  habitación  “Xuicio,  meu  fillo,  xuicio!”.

Así  que  é  importante  que  haxa  voces  no  deserto  cando  todo  o  mundo  tolea. É  bo  para  os  gobernados  e  bo  para  os  gobernantes. Esas  voces  son  as  que  avisan  do  desastre. Ao  poder,  señoras  e  señores,  hai  que  darlle  caña,  introducirlle  límites,  contrapesos,  freos  que  eviten  a  arbitrariedade. Iso  é  a  democracia,  un  sistema  no  que  calquera  que  mande,  manda  dentro  duns  límites,  sen  pasarse.

Tamén  a  min, por certo,  me  críticaron  na  Librería  Segrel  alguns  amigos  de  toda  a  vida por  estar  hoxe  aquí  e  non  pasa  nada. Grazas,  por  certo,  a  Aurorita  Nieto  por  defenderme. Por  iso  non  nos  imos  querer  menos. Por  certo  que  a  Librería  Segrel  cumpre  a  mesma  función  que  as  barberías  de antes,  como  a  do  Severino,  na  que  se  reunían  o  Salvador  da Pequena,  ou o  Cernadas.  As  tertulias,  nas  que  se  pasa  revista  a  todo o divino e humano,  é  unha  tradición  que  non  hai  que  perder.

Pois  ben:  eu  aprendín  a  discutir  o  poder  non  no  Paseo  de  Grácia  en  Barcelona,  nin  na  Gran  Vía  madrileña,  nin  tan  sequera  nas  aulas  da  Universidade  de  Santiago. Onde  eu  aprendín a  dialogar  e  a  diferir,  onde  se  asentou  o  meu  amor  pola  liberdade  non  foi  noutro  sitio  senón  aquí,  en  Vilalba. Ás  veces  a  xente  supón  que  a  Historia  sucede  só  nas  grandes  cidades, nas  que  se  congregan  manifestacións  de  ducias  ou  centos  de  miles  de  persoas. É  mentira.

Eu aprendín  a  dialogar,  a  diferir  e  a  discutir  entre  o  grupo  que  formaban  miñas  irmás,  o  meu  tío  Xosé  Luís,  que  foi  un  dos  seres  máis  peculiares  que  coñecín  na  miña  vida  -e  xa  levo  coñecido  algúns-,  e tamén  o  Lito,  o  Mandi,  o  Castro  Vilar,  o  Lis,  o  Agustín  Fernández  Paz,  o  Fernando  da  Barrosa  e  todos  aqueles  que,  sendo  da  xeración  anterior  á  miña,  formaban  parte  dunha  especie  de  68 local,  cos  seus  cabelos  longos,  que  tan  pouco  lle  gustaban  á  miña  madriña  Perpetua. A Perpetua  pensaba  que  aquelas melenas  daqueles melenudos  eran  un  niño  de  piollos. Eran  preceptivas  no tempo, tamén,  as  mini  saias, despois  de  que  a  deseñadora  Mary  Quant  as puxera de  moda  en  Londres. 

Aquela  xeración  foi  a  que  me  adestrou  en  discutir  aos  que  mandaban,  nun  tempo  en  que  Franco  andaba  aínda por  aí. Era  xente  que  lía  Triunfo, escoitaba  a  Serrat  e  a  Lluis  Llach,  ao  Raimon do  “Digamos  non”  e  ao  Paco  Ibañez. Naturalmente  tamén  a  Voces  Ceibes,  ao  Miro  Casabella,  ao  Xoan  Rubia  e  etcétera. Falaban, grazas  ao  Quintela,   no  Venecia, que  foi  o  modo  en  que  chegou  a  moda  sesentera  das  boîtes  a  Vilalba,  e,  se   era  o  caso,  facíano  no  Tamanaco,  ou  tomando  os  calamares  do  Bar  Fornos ou  as  croquetas  do  Bar  Roca. Ambas  as  dúas,  por  certo,  son  especialidades  que  compiten  na  miña  memoria por  ocupar  o  lugar  das  famosas  madalenas de  Proust. 
   
Discutir,  no  bo  senso  da  palabra,  faciámolo  todo  o  día. Outra  das  ágoras  privilexiadas  era,  no  verán,  a  Alameda. Alí  recordo  as  conversas  interminables  con  xentes  doutra  idade,  máis  cerca  da  miña. Co  Pepe  do  Mixen,  o  Héctor,  o  Mini,  o  Manolo  Roca,  o  Sesé,  o  Cachaza,  o  Revés,  o  Insua,  meu  irmán  Xan  e  tantos  outros. Tamén  no  propio  bar  Roca  co  Pepe  Chao ou  co  Bernardo  Cendán,  os  dous  cregos  progresistas  que  tiñamos á man.
  
Falabamos  de  todo. Como  aínda  non  sabiamos  quen eramos,  nin  que  pensabamos,  nin  o  que  íamos  ser  na  vida,  estabamos  ávidos,  como  o  está  sempre  a  rapazada  inqueda  en  todas  as  partes  do  mundo.
    
Falabamos  da  Populorum  Progressio,  a  encíclica   de  Pablo  VI  que  acababa  de  ser  aprobada  e  que  en  España,  na  España  do  franquismo,  soaba  case  subversiva. Ou  da  Pacem  in  Terris,  outra  encíclica  un  pouquiño  anterior,  de  Xoán  XXIII,  que  lle  pasaba  o  mesmo. Pero  tamén  intentabamos  saber,  porque todo  o  ignorabamos,  cales  eran  as  diferenzas  entre  o  anarquismo  e  o  comunismo,  e  os  lazos  entre  o  socialismo e  a  democracia  e  que  clase  de  cousa  eran  o  galeguismo  e  o  nacionalismo. No  San Ramón,  por  certo,  comezaron  a  poñerse  estantes  de  libros  en  galego  na  rúa. Iso  tamén  formaba  parte  do  olor  da  liberdade.

Falando  e  falando,  fómonos  metendo,  os  uns  e  os outros,  en  organizacións  diversas,  nacionalistas  e de  oposición  ao  franquismo. Foron  os  tempos  do  Instituto. Como  os  tempos  eran  os  que  eran, para  militar  tiñas  que  facer  pouco  menos  que  unhas  oposicións. Había  que  estudarse  “O  atraso  económico  de  Galicia”,  “A  Galicia  rural na  encrucillada”  e  un  lote  de  libros  máis. Moitas  veces  xuntabámonos  na  casa  do  Revés, o Carlos Gómez Osa, ou  na  miña,  para  discutir sobre eles.

Os  nosos  pais, por certo,  debían  ter  unha  paciencia  máis  grande  que  a  de  Xob, tolerando  aquel  ir  e  vir  de  rapaces,  coa  súa  troula. A  saber  que  pensaban  de  nós. Retrospectivamente a un se lle ocorre pensar que é admirable que non tivesen medo. Si. Os tempos estaban cambiando. Nesas  reunións  andaban,  ademais  do  Revés  ou  o  Cachaza,  María  Xesús Gayoso,  o  Bernardo  Requeixo,  o  Ramiro  Cendán,  Pepe o  Manguera, o Felpeto,  o Veloso, o Arturo  Gómez  Mato,  e  tamén o Arturito Currás e supoño  que o Dorado -aos últimos,  que  xa  non  están  entre  nós,  quero lembralos hoxe con  agarimo-. Había  outros,  máis  novos,  que  despois  comezaron  a  moverse,  o  Moncho  Paz, o Paulo Naseiro...

Estou  falando  de  comezos  e  mediados  dos  setenta,  cando  eu  e  todos  os  demáis  dos  que  falo, eramos  case  nenos  ou  nenos  sen  case. Pero,  sen  embargo,    estabamos  intentando  aprender. Eramos,  afortunadamente,  uns  inocentes,  como  hai  que  ser  cando  un é  novo. A aprendizaxe  da  decepción,  iso  que, segundo  din,  é  a  verdadeira  marca  da  madurez, chegaría  máis  tarde.  

Pero  non  foi  só  a  discrepar  o  que  eu  aprendín  en  Vilalba. Aprendín  máis cousas,  non  seguindo  a  corrente  central,  a  máis  poderosa,  pero  si  seguindo  outras  pólas  menos  garridas  e  vizosas, pero que  a  min  me  parecían  máis  fermosas. Os  bidueiros  e  regatos  da  Terra  Chá  non  solen  ser  de  grandes  dimensións,  pero  son  encantadores  no  seu  impresionismo.

Aprendín, así  mo parece, sobre  todo,  dúas  cousas  que  me  impresionan. Unha, o sentido  do  horizonte. A  Terra  Cha  é  a  visión  da  distancia,  a  luz  que  abre  o  mundo  en  profundidade.

A  segunda, o que son as encrucilladas. Vilalba  está  entre  Lugo  e  Ferrol,  entre  A  Coruña  e  Bilbao,  entre  Ribadeo  e  Vigo. As  encrucilladas  son  unha  dúbida  acerca  de  que  camiño  tomar,  un  xogo  de  palabras  acerca  do  sentido  último,  unha  decisión  existencial  e  comprometida. As  encrucilladas  implican  un  xogo,  un  risco,  unha  decisión. Non  hai  nada  último  nas  encrucilladas. Nas  encrucilladas  un  sempre  está  de  paso. Isto  aprendino  aquí,  case  sen  saber  que  o  aprendía.  

Quen  son  foi  feito  aquí. Entre  comerciantes  e  paisanos,  entre  funcionarios  e  traballadores,  todos  coas  súas  virtudes  e  defectos. No medio  deles, no medio de vós,  eu  aprendín  os  trazos  eternos  da  comedia  humana,  as  historias  miúdas  e  os  contos  da  xente. O  concello  de  Vilalba  tiña  sobre  os  vinte  mil  habitantes  en  1960,  o  de  Lugo  sobre  sesenta  mil:  non  era  tan  cativo o  sitio. Pasaban  cousas.  Había rebumbio. Os  días  de  feira  e  os  de  feirón  viñan  os  autobuses  cheos  de  xentes  de  Boizán,  de  Codesido, de  Corvelle,  de  Distriz,  de  Samarugo,  de  Oleiros,  de  Vilapedre,  de  Lanzós,  de  San  Xurxo  de  Rioaveso...

As  rúas  estaban  cheas  de  xente,  aínda  había  cegos  que  vendían  as  súas  copras que contaban sucesos truculentos. Cando  es  un neno todo  che  parece  marabilloso,  posiblemente  porque  o  é.
  
Aprendín, sobre  todo,  na  librería  da  miña  tía  Carmiña. Cando  neno  ía  sempre  despois  do  xantar  a  ler  alí  os  tebeos. Alí  comecei  a  fundar  unha  cultura:  lendo as  historias  do  Doutor  Franz  de  Copenhague,  dos  Zipi  e  Zape  e da  familia  Ulises.  Aínda  vivía a  miña  avoa  Irene  que, despois  de  merendar  pan  con  queixo,  mandábame  a  comprar  unha  cocada  ao comercio  do  Mario  Paz,  onde  paraban  daquela  os  autobuses  da  empresa  Ribadeo.
  
Na  librería  da  miña  tía  teño  pasado  moitas  tardes  embobado,  metendo  e sacando  libros  dos  estantes. Había  pequenas  xoias  porque  alí era  posible atopar  os libros  do día, coma  libros  publicados  vinte  anos  atrás,  que  non  atoparías  noutro  sitio. Por  suposto,  tiña  moitos  libros  en  galego.

Aquel  tamén  era  un  mundo  de amigos. Discretos  e  silenciosos,  pero  amigos. Os  tempos  eran  tan  peculiares,  tan raros  vistos  dende  hoxe  -ou  é  que  eu  era  raro-  que  o  Pedro  López  Novo  e  máis  eu  concibimos  a  tola idea  de  ler  toda  a  Historia  da Filosofía  comezando  polos  presocráticos. A  miña  tía  ía  encargando  os  libros  de  Heráclito  ou  de  Parménides  e  alí  estabamos  nós  para  facernos  con  eles. Como  é  natural, desistimos  pasado  un  tempo  prudencial.

A  librería da Ponte  fora  a  casa  familiar. Na casa que habitaban as  miñas tías  era posible atopar  no  faiado exemplares de A Nosa Terra dos anos vinte e tamén grande número dese tipo de folletíns que a prensa de Madrid do momento editaba. As señoritas de provincias lían tales textos con devoción, intentando respirar o  aire de espazos más vastos. Recordo, xa adolescente, ter nas miñas mans unhas pardas e desfeitas follas de La dama de las camelias nese formato fasciculado.

Nesa  mesma  casa  vivira  Antón  García  Hermida,  o  meu  avó. Este  ano  cúmprense  cen  desde  que  fundara  Azul  y  Blanco, unha  revista, de  liña  galeguista,  que se  conta  entre  as    que  fundou. Antes  o  fixera  co  Ideal  Villalbés e  máis  tarde co  Heraldo  de  Villalba. Tamén  colaborou  na  Ilustración  Gallega,  revista  que  se  publicaba  en  Vigo  e  noutros  xornais  do  momento.

Todos  vós  sabedes  que  Vilalba  tivo,  no  primeiro  terzo  do  século  XX,  unha  chea  de  publicacións  que  mostraban  o  vigor  da vida  local. As  que  fixo  o  García  Hermida  foron    unha  mostra  desa vitalidade. Pero  non    estaban  os  xornais. Tamén  había  as  bandas  de  música,  a  dos  Longos  e  a  dos  Matos. Cando  eu  era  un  neno  aínda  estaban  os  instrumentos  da  banda  dos  Matos  na  casa  da  miña  madriña  Perpetua.

Precisamente,  unha das  sorpresas da miña  infancia  foi  escoitar  a  miña  madriña  Perpetua  falando  de  meu  avó  Antón  García  Hermida,  case  coma se estivera  presente. Para  min,  naturalmente,  referirse  ao  meu  avó  era  como  falar  do  pleistoceno,  dado  que  morrera  vinte  anos  antes  de  que  eu  nacera,  o  que,  visto  polos  ollos  dun  neno  de  oito  ou  nove  anos  é  pouco  menos  que  unha  inmensidade. Pero  ela,  Perpetua,  chamáballe  Antoñito. O diminutivo encerraba  todo un  sentimento. Son cousas que un percibe  vagamente,  como  polo  rabiño  do  ollo,  e  nas  que    repara  cando,  talvez  despois  de  moitos  anos,  da  en  pensar  sobre  aquela  anécdota  que,  por algún  motivo,  se  lle  quedara  gravada  tan  vivamente.

Aquel  Antón  García  Hermida  era  un  publicista,  un  animador  da  vida  local,  alguén  empeñado  en  que,  no  nivel  en  que  iso  era  posible  naquel  momento  e  naquel  lugar,  Vilalba  tivera  unha  vida  cultural. Foi  unha  paixón  que  cultivou  con  esmero  e  que  fixo  que,  unha  e  outra  vez,  estivera  detrás  das  publicacións  que  ían  saíndo. Dende  logo,  era  o  continuador  dunha  saga  e,  se  queren,  dunha  certa  tradición. En  Vilalba  xa  no  século  XIX  Chao  Ledo  e  Manuel  Mato  Vizoso  demostraran  que  había  algo  que  se  movía,  unha  ansia,  un  desexo  de  cultura  e  civilización.

Pero  falar  de  meu  avó  é,  para  min,  falar  da  miña  mai. Ela nacera  en 1918, e  tiña, polo  tanto, memoria da Ditadura de Primo de Rivera e  da República. Era unha persoa dun humor lacónico, no estilo da  familia ou, tal vez, do que corresponde á  mentalidade  agraria da Terra Chá. O seu  pai, o Antón  Da  Ponte,  fora,  ao  parecer, un dos fundadores do casino local, pero lles denegaba ás fillas  iren aos bailes que nel se celebraban. "Quería conservarnos en formol", comentaba ela con causticidade. El, ao  fin  e ao  cabo,  era un comerciante católico e conservador.
 
Tamén nesa época, anterior á guerra civil, era frecuente a realización de "veladas", que era como denominaban a breves representacións nas que era común a declamación de poemas ou  o  poñer en obra breves escenas tanto dos clásicos coma de autores locais. Tiñan lugar,  normalmente, no que foi o Teatro Vilalbés. Recordo que miña mai dicíame que nunha delas o  seu papel era o de España, que era como unha raíña á que as distintas rexións -"o que agora chaman comunidades autónomas", díxome- facían a  súa respectiva homenaxe. Unha desas rexións, por certo, era Manuel Fraga, un cativo naquel momento.

En todo caso, o  Antón García Hermida, aquel comerciante, fora secretario das Irmandades da Fala en Vilalba no ano 1916, cando se fundaron  en  Galicia. A  iniciativa tivéraa Lois  Peña Novo, unha das personaxes  máis  importantes  de  Galicia  nos  anos  vinte  e  trinta,  tan  ben  estudado  por  Manolo  Roca, e Santiago Mato Vizoso era o presidente. Santiago  Mato, por  certo,  foi  un  dos  dirixentes  das  irmandades máis  constante en  Galicia. O  grupo  estaba  formado por vinte e dúas persoas, das que catro eran propietarios, unha un indiano/banqueiro, (Manuel  García  Olano),  seis  comerciantes -entre  eles  Santiago  Mato-  un  farmacéutico,  un  médico (Plácido Peña), catro avogados e tres estudantes  universitarios.

As  Irmandades  da  Fala  marcaron  un  antes  e  un  despois  en  Galicia. Hai case  un  século  desde  entón. Aqueles  homes  querían  unha  Galicia  dona  de  si,  pero,  sobre  todo,  orgullosa  do  que  era  e  do  que sería  no  futuro,  ao  que  querían  axudar  a  nacer.

A  miña  xeración  tivo  uns  soños,  a  xeración do  meu  avó  outros,  que  tal  vez  non eran  tan  distintos  no  fondo. Aos  rapaces  de  hoxe  correspóndelle  tomar a  testemuña  e  seguir  a  carreira, se o queren seguir facendo. A  vida  é  así.

Do  García  Hermida  editou  un  libro  o  seu  fillo  Xosé  Luís,  Charetas,  prologado  polo  Manuel  María,  de  onde  saco  estes  versos  sinxelos  dedicados  ás  festas  de  San  Ramón:

    Nas  festas  de  San  Ramón,
    nestas  festas  tan  sonadas,
    á  sombra  do  teu  castelo
    rí  ti  tamén,  miña  vila,
    rí  con  forza,  rí  con gañas,
    ó  son  das  campás  lixeiras,
    ó  son  da  galega  gaita,
    nas  festas  de  San  Ramón
    nestas  festas tan  sonadas

E  así  é. Haberá  paro,  crise e  corrupción. Haberá  a biblia  en  verso, xa  se sabe que  como  dicía   José  María  Carulla, “Nuestro  señor  Jesucristo/nació  en  un pesebre/donde  menos  se  espera/salta  la  liebre!”.  Pero  nestes  días  que  non  falte  a  alegría  nin  a  risa. Estamos  de  festa  e  hai  que  divertirse.

Hai  un  crítico  de  arte  londinense,  tal  vez  o  máis  importante  hoxe  no  mundo,  John  Berger, que  baixaba  todos  os  veráns  a  Betanzos. Nunha  ocasión  escribiu  un  artigo  no  que   lembraba  dúas  comidas  memorables. Unha  no  famoso  restaurante  Maxim´s  de  París  e  outra  na  feira  de  Betanzos.

Non  sei  se  é  unha  lenda  urbana, pero lembro que alguén me contou  que  o  desaparecido  Castro  Vilar  levara  a  súa  nai  a  Paris, vestida  cos  refaixos  típicos  do  país  naquel  tempo,  e  que  a  invitara  a  comer  no  famoso  restaurante,  no  que  non  se  pode  entrar  sen  garabata. Entrou o Castro Vilar, segundo  narra  a  historia, ou  tal  vez  o  mito,  elegante  co  seu  traxe  novo, pero con  zapatillas  dentro das chanclas, como  adoitaba  andar  por  aquí. Tal  vez  os  camareiros  pensaron  que  se  trataba  dun  fabuloso millonario  armenio de usos  excéntricos. En  Vilalba,  afortunadamente,  sempre  houbo  ese  pequeno  número  de  seres  curiosos  e  excéntricos,  de  paveros,  que  nos  axudan  a  darlle  sol,  luz  e  calor  ao  día.

En fin, que queren que lles diga, no  San  Ramón, é fácil atopar  o  secreto  das  comidas  memorables,  nas  que  homes  e  mulleres,  nenos  e  maiores, notarios e labradores, médicos e zapateiros, policías e ladróns.  disfrutan  da  súa  vitória  e  do  seu  trunfo  ante  un  pito,  un  cabrito,  un  salpicón,  un  roscón,  un brazo  de  xitano,  ou,  se é na xira, unha ración  de  polbo..

O  secreto  radica  en  estar  xuntos. Estamos no San Ramón. Pasou  outro  ano, acábase  o  verán  -xa  logo  virá  a  Guadalupe  que  pon  o  ramo  ao  ciclo-  pero todos  viñemos,  todos  seguemos  aquí,  todos  sentimos  a  felicidade  de  estar  na  nosa  terra.

31 de ago. de 2014

Noites de Rúa Chea en Vilalba

Redacción.- A Praza da Constitución de Vilalba acollerá esta tarde-noite o programa Noites de Rúa Chea, unha iniciativa levada a cabo pola área de Cultura da Deputación de Lugo en colaboración coa comisión organizadora das Festas do San Ramón, e que ten como obxectivo “colaborar coas festas patronais de Vilalba e converter as rúas da vila nun espazo de convivencia cidadá, de cotío, de lecer; entender a rúa no verán como un rebulir de vida en todos os seus sentidos”, segundo destacou esta mañá na presentación das actividades Mario Outeiro, responsable de Cultura da Deputación.

As Noites de Rúa Chea traerá a Vilalba este mércores un espazo infantil que abrirá a partir das cinco da tarde, cunha zona de xogo libre que se prolongará durante dúas horas, ata as sete. A esa hora as crianzas poderán disfrutar da música e os contacontos do espectáculo “Antía, Wamba e o regato pequeno”, da man da compañía A Tropa de Trapo, un espectáculo de narración oral e acompañamento musical en directo.

Pola noite, o concerto de Fred Martins e Pedro Pascual a partir das 22 horas conforma unha proposta na que interpretarán cancións propias e populares que teñen relación coa tradición da música Galega e a música do Brasil. O coñecido cantante e compositor brasileiro Fred Martíns ofrece  un repertorio de autor, dialogando coa samba e a bossa nova, e tamén mesturando elementos do rock e doutros estilos musicais. A súa relación coa tradición musical brasileira afianzouse con colaboracións para destacados músicos brasileiros como Chico Buarque, Tom Jobim, Gilberto Gil ou Veloso entre outros. Acompáñao no escenario Pedro Pascual, que está considerado como un dos músicos de referencia do panorama da musica tradicional galega.



As Noites de Rúa Chea ofrecerán unha proposta para todos os públicos que viaxou xa este verán por outras vilas da provincia de Lugo, como Monforte ou A Pobra do Brollón, deixando a súa pegada en espazos abertos, de xeito que tanto os veciños como o turismo disporán dunha programación de calidade nun horario de ocio nocturno. Esta é unha nova proba do interese amosado pola área de Cultura da Deputación de Lugo en apoiar a colectivos e asociacións, así como a Concellos, á hora de organizar actividades que impulsen a cultura nas súas diferentes vertentes.

27 de ago. de 2014

Académicos vilalbeses


Xulio Xiz.-

Temos os vilalbeses e chairegos varios académicos na Real Academia Galega, pero aquí refírome aos que hoxe se xuntan, como tódolos agostos dos últimos anos, titulándose “ex académicos” por ter sido, hai xa medio século os máis novos, alumnos daquela benemérita Academia Santa María de Vilalba, que tan excelentes froitos educativos conseguíu obter de rapazas e rapaces vilalbeses que nela tiñamos a nosa universidade, a nosa cultura e o noso porvir.

Hoxe, vinteseis de agosto, xúntanse os que poden asistir –eu sinto ben non poder facelo- tendo por marco da xuntanza a singular e octogonal torre da homenaxe do noso castelo, convertida en Parador Nacional de Turismo, para garantir a súa conservación e dignidade.

Nun tempo escuro no que Vilalba carecía de máis centros formativos que as Escolas do Campo da Feira, a Academia vilalbesa xuntou un plantel de especialistas formadores - coma as estrelas, de diversa brillantez – que nos abriron os ollos cara o mundo, e conseguiron –xa na nosa época de estudiantes- que fosemos dos máis destacados da provincia nas convocatorias dos institutos lucenses, xunto – lémbroo ben- cos da Academia Muinelo de Taboada e o colexio da Asunción de Sarria.

Hoxe, aquel tempo, aquela Academia, son lembranza garimosa da nosa primeira mocidade, que cada agosto agroma na capital chairega para acreditar que toda lembranza é sinal de vida, que o recordo da vella Academia ten moito de agradecemento a un esforzo formativo que trascende o tempo, que fará que a iniciativa siga viva mentras os seus froitos humanos camiñemos pola vida proclamando que estamos feitos a imaxe e semellanza daqueles soñadores que sementaron en nós inquedanza e curiosidade e nos abriron os ollos para mellor percorrer os difíciles camiños do mundo.

26 de ago. de 2014

A Xira de Vilalba, romaría global

Antón de Guizán.-

Achégase agosto e con él as festas do San Ramón en Vilalba, e como preámbulo A Xira, esa fantástica romaría ao pé do río Madalena que xunta nunha multitudinaria convocatoria a milleiros de romeiros da Chaira e de fora nun eteroxeneo convivio de idades, costumes, aficións e gustos.

Esas modernas palabras de interculturalidade, interxeneracional, ou internacionalidade, cobran sentido nesta festa tradicional anarquica ao tempo que perfectamente organizada dun xeito natural e sin conflicto.

Os asistentes definen perfectamente os espazos en función de xeneracións, por idades e tipo de acampada, cos máis vellos ao pé do río en carpas e jaimas entre as que acampan en tendas os máis novos. Nun espazo intermedio, eses nin tan mozos nin tan vellos con espazos para grupos e na fraga a mocedade coa lóxica creatividade tanto nas tendas, verdadeira arquitectura selvática, como nas iniciativas de divertimento.

A Xira, paga apena disfrutala cando menos unha vez e non deixará de sorprender incluso aos máis experimentados en festas de todo tipo. Gastronomía, convivio, creatividade, alegría e espazo natural compartido por milleiros de persoas sen máis reclamo que ese, relacións de amistades para pasar dous días inolvidables fan desta macro festa unha romaría global na que a capital da Chaira se convirte en capital do mundo, que xira arredor do río Madalena.

22 de ago. de 2014

Manders e Uslé no CGAC

Redacción.-

Mark Manders (Volkel, Países Baixos, 1968) é un dos artistas internacionais máis relevantes das dúas últimas décadas e autor dun dos corpus de traballo máis persoais de cuantos poden verse no concerto internacional. Ademais de representar o seu país na 55.ª Bienal de Venecia, realizou exposicións en moitos dos museos e centros de arte máis importantes do mundo e participou en Documenta 11 en 2002. Unha variación do traballo que presentou na cita de Kassel estará presente no Dobre Espazo do CGAC.

Mark Manders é, fundamentalmente, escultor, e a súa obra ten un forte compoñente poético. Todo parte do seu xa lendario Self-Portrait as a Building, un traballo realizado en 1986, cando o artista tan só tiña 18 anos, o momento en que comprendeu que tiña “unha certa afinidade coa linguaxe das artes visuais”. Toda a súa obra posterior é unha variación incesante e aberta deste primeiro traballo, co que trata de entender algo aparentemente sinxelo pero asemade profundamente complexo: que o mundo está poboado por seres humanos e que estes seres humanos crean obxectos que os acompañan no seu devir vital. Partindo desta premisa, Manders creou un insólito universo formal que en ningún caso obvia esa fonte indispensable que é a poesía e, nun sentido máis amplo, a escritura; pero unha que non utiliza palabras, ou non sempre, senón obxectos, formas.

O CGAC acollerá este verán a súa primeira exposición individual en España, que reúne traballos realizados en todas as etapas da traxectoria do artista e inclúe obras procedentes de museos como o Stedelijk Museum de Amsterdam, o S.M.A.K de Gante, a Kunsthaus de Zúric ou a colección Rabobank, ademais doutras procedentes de coleccións privadas. En Santiago de Compostela poderanse ver tamén algúns traballos anteriores revisitados polo artista con motivo desta mostra.

Juan Uslé. Luz escura
Desde 1997 Juan Uslé (Santander, 1954) non deixou de traballar nunha serie de cadros que se coñecen como as súas pinturas negras e que ocupan un lugar central no conxunto da súa obra. Nas xa cincuenta pinturas da serie Soñé que revelabas, a maioría executadas de noite, Uslé leva a cabo unha disquisición atenta e reflexiva sobre as condicións estruturais da pintura e do proceso de pintar. Cada pincelada está cargada de significado en dous sentidos diferentes: por unha banda, representa o xesto pictórico e encádrase na tradición de reflexión metapictórica da pintura abstracta e, por outro, cada pincelada pode ser considerada unha expresión do pulso do pintor, que transforma as obras en manifestacións da conexión directa e sensual do corpo do artista cos seus cadros.

Esta combinación dunha aura pictórica subxectiva e poética xunto coa introspección conceptual do medio que define todos os traballos de Uslé fan da obra deste artista una das máis grandes do noso tempo. Todo isto cobra aínda maior relevancia polo feito de que Uslé leva moito tempo vivindo e traballando entre Nova York e España, e a combinación da énfase da pintura barroca católica coa obxectividade intelectual conecta as tradicións pictóricas europea e norteamericana.

A exposición, organizada polo Kunstmuseum Bonn en colaboración co CGAC, conta co apoio de Acción Cultural Española (AC/E) e chegará a Santiago de Compostela, tras a súa presentación en Alemaña, en xullo de 2014. Con ocasión da mostra, editouse un catálogo con textos de Ángel González, Raphael Rubinstein e Stephan Berg.
- See more at: http://cgac.xunta.es/GL/exposicion-detalle/42/juan-usle#ad-image-0

21 de ago. de 2014

A aplicación LEME

Redacción.-

“Temón, sentido” é o significado de LEME, a aplicación web que o Consello da Cultura Galega (CCG) puxo en marcha para facilitar a descuberta do territorio. Desde teatros, auditorios ou galerías de arte ata castelos, castros ou espazos literarios, a aplicación permite localizar a cultura galega desde calquera dispositivo móbil. Esta ferramenta acaba de incrementar a súa potencialidade coa incorporación de 12 000 novos recursos, que se suman aos 6000 cos que comezou a andar hai un ano. Ademais, agora a aplicación tamén está dispoñible para Android.

A aplicación gratuíta e aberta para dispositivos móbiles (IOs e Android) está orientada á descuberta dos equipamentos e recursos culturais galegos, para profesionais da xestión cultural e tamén para turistas e amantes da cultura galega, e calquera pode contribuír ao seu contido. Agora, acábanse de incorporar 12 000 novos recursos chegados de Turgalicia e de iniciativas cidadás, como é a entidade Patrimoniogalego.net. Deste xeito, aprovéitanse as potencialidades de LEME, pensada para que outras entidades e usuarios poidan incorporar á aplicación, de xeito gratuíto, os seus espazos xeolocalizados e crear un gran centro de recursos móbil sobre a cultura de Galicia.

Hoxe en día, a categoría de patrimonio cultural é a que conta con maior número de recursos, con 9947 entradas. Séguelle o equipamento cultural, con 4514 entradas, e patrimonio natural, con 1375 rexistros. Ademais, esta aplicación permite xeolocalizar 38 centros de interpretación, 46 teatros e auditorios, 134 cines, 295 museos, 391 galerías de arte e 639 arquivos e bibliotecas.

LEME nutriuse inicialmente dos contidos das bases de datos de información xeográfica do Consello da Cultura Galega, como o Mapa de Equipamentos Culturais, os Roteiros da Cultura Galega e o proxecto As Escolas da Emigración, ofrecendo de partida máis de 6000 localizacións ao longo de toda Galicia. A aplicación foi desenvolvida tecnicamente pola empresa Sixtema.

Dous perfís diferenciados
A app está pensada para dous perfís diferenciados: dunha banda, para o usuario facer turismo cultural a través de rutas guiadas seguindo o ronsel de destacados escritores do país, consultar espazos de celebración de eventos e, mesmo, explorar, anotar e compartir novos espazos culturais que o usuario considere relevantes. Da outra, para técnicos e xestores culturais, que lles facilitará a localización e coñecemento das infraestruturas culturais do país á hora de realizar o seu traballo profesional.

20 de ago. de 2014

Exposición Manuel Rodríguez López

Xulio Xiz.-
A exposición “MANUEL RODRÍGUEZ LÓPEZ, emigrante galego-poeta obreiro”, pode ser visitada na Casa da Cultura vilalbesa ata comezos do próximo mes de setembro, coincidindo coas festas patronais de San Ramón e Santa María.
A mostra, que forma parte do proxecto do mesmo nome, é unha iniciativa de Galicia Digital, coa colaboración do Concello de Paradela e a familia do escritor, apoiada pola Xunta de Galicia, Vicepresidencia da Deputación Provincial de Lugo, Concello de Lugo e Real Academia Galega. Nesta ocasión, tamén polo concello de Vilalba.
É unha mostra itinerante formada por 8 paneis dobles, na que se reflicte a vida, obra e actividade xornalística e social do escritor nado en Paradela, que escribiu a maior parte da súa obra na emigración catalana, e que o seu concello natal ten declarado Fillo Predilecto, deulle o seu nome á Casa da Cultura, e ten instituido un certame na súa honra que vai chegar á XX edición.
Que esta exposición visite agora a Vilalba, precisamente cando se vai fallar a XL edición do seu certame literario, é un xeito de irmandar e resaltar a afinidade de dous concellos lucenses con certame literario propio, nos que a institución municipal edita as obras premiadas nun libro.
Esta exposición comezou o seu percorrido hai un ano en Paradela, pasando por Lugo, Begonte, Sarria, Portomarín e Santiago. En setembro viaxará a A Coruña (Biblioteca Nodal e Real Academia Galega), e en outubro a Barcelona, onde o escritor homenaxeado foi o cronista das actividades dos galegos en Cataluña, e o contacto permanente entre os galegos do exterior e os do interior.
Participaron no acto inaugural, o Alcalde de Paradela, José Manuel Mato; a viuva, fillos e neto do escritor; o director de Galicia Digital, Antonio Giz e o alcalde de Vilalba, Gerardo Criado. O cantautor Alfredo González Vilela, lucense de Becerreá afincado en Barcelona, interpretou cancións con letra de Manolo Rodríguez (CANTAR DE CEGO  e  OUH GALICIA DO ALEN) e o violinista residente en Bristol (Reino Unido), de 15 anos de idade, neto do homenaxeado, Carlos Rodríguez Otero, interpretou ao violín CZARDAS, de Vittorio Monti e a DANZA HÚNGARA nº 5 de Brahms.
Información sobre MANUEL RODRÍGUEZ LÓPEZ pode obterse na web www.manuelrodriguezlopez.org, onde tamén figura o contido dos paneis desta exposición.

19 de ago. de 2014