Contra a violencia de xénero


Xoan Xosé Fernández Abella.-

Ou!, violencia de xénero, asasina,
cancro cruel da nosa sociedade,
sima da cobardía e da maldade,
onde todo o terríbel se aglutina.

O perverso machismo determina
a túa conduta de inhumanidade,
triunfo perfecto da bestialidade,
ó que o cobarde a súa ruindade inclina.

Máis cá outras violencias existentes
os cómplices mantéñente ignorada.
Hai que te denunciar e ser valentes!

E hase senti-la vítima amparada
e protexida contra os delincuentes,
ata que ti non sexas derrotada.


Os Tilos, 20/novembro/2007

Foto: Cordon Press

30 de nov. de 2014

Mo-Vémonos. Ximnasia no Rural

Redacción.-

O vicepresidente da Deputación de Lugo, o nacionalista Antonio Veiga, destaca a "aposta polo benestar e polo rural" que supón o programa Mo-vémonos, unha iniciativa que promove a área de Benestar Social e Deporte da institución provincial co obxectivo de achegar a práctica de exercicio físico a toda a poboación, ao tempo que se fomenta a interrelación persoal e social da cidadanía.

Un total de 100 asociacións de toda a provincia participan neste programa. Entre as asociacións participantes no programa Mo-vémonos atópanse colectivos de persoas maiores, asociacións de carácter social e asociacións de veciños de concellos de menos de 5.000 habitantes.

Baixo o lema Ximnasia no rural, deporte para todos e todas, a Vicepresidencia da Deputación pón en marcha este programa, que en anteriores edicións se desenvolveu baixo o nome de Todos a xogar ou Tempos, e que levará ximnasia dúas veces por semana a un cento de asociacións e colectivos sociais de toda a provincia de Lugo, favorecendo a actividade física e a interrelación social de máis de 2.000 persoas. O programa dará comezo o vindeiro 15 de setembro e rematará no mes de xuño e vai dirixido a persoas maiores de concellos do rural de menos de 5.000 habitantes e a colectivos de persoas con capacidades diferentes de toda a provincia.

“Un motivo para xuntarse e verse os veciños”
“Con este programa cubrimos unha demanda existente por parte das asociacións da provincia: achegar a todas as parroquias do rural servizos dos que unha persoa que vive na cidade ou nunha vila grande dispón”, explica o vicepresidente da Deputación, o nacionalista Antonio Veiga. Os dous grupos beneficiarios deste programa serán persoas maiores de concellos pequenos do rural e colectivos sociais de toda a provincia. “A posta en marcha deste servizo é a expresión das principais liñas de traballo da Vicepresidencia da Deputación durante estes últimos anos, nos que tentamos que todo o noso traballo vaia dirixido a mellorar o benestar das persoas que viven no rural, aos que a Xunta lles afasta cada vez máis os servizos, e dos colectivos en risco de exclusión, para os que outras administracións, nomeadamente a Xunta de Galiza, seguen a reducir o seu apoio económico", dixo.

Antonio Veiga concluíu a súa intervención destacando a importancia destas sesións en canto “se converten nun motivo para reunirse, un motivo de encontro social, creando vida nas parroquias que cada vez están menos poboadas e presentan unha alta taxa de avellentamento na poboación, e que de non ser por iniciativas como a que hoxe presentamos, terían como único punto de reunión a misa dos domingos”.

Unha actividade totalmente gratuíta dúas veces por semana
O programa Mo-vémonos dispón de dúas liñas diferenciadas de actuación. A primeira vai dirixida a asociacións de capacidades diferentes e a colectivos que traballen con persoas en risco de exclusión social. Poderán participar entidades de tódolos concellos da provincia. O fin desta liña é a integración social das persoas a través de actividades en grupo que garantan a mellora das capacidades de relación.

A segunda liña vai dirixida a asociacións do medio rural, e nela poden participar entidades sen ánimo de lucro de concellos de menos de 5.000 habitantes. A actividade consiste en levar de xeito totalmente gratuíto un monitor o local social da asociación. Búscase chegar a localidades que pola pouca poboación, ou avellentamento ou a súa dispersión non dispoñen de medios para realizar actividades sociais.

A actividade é 100% gratuíta e está sufragada na súa totalidade pola Vicepresidencia Primeira, en ámbalas dúas liñas, para as cales se envía un monitor dous días a semana ao domicilio social da entidade ou lugar de celebración que ela elixa, recortando os custos de desprazamento dos usuarios; e coa que se pretende ofrecer unha actividade física non competitiva coa que se busca a integración social e conseguir unha mellora da saúde. O orzamento que destina a institución provincial para pór en marcha o programa ascende a 185.760 euros.

Todos os cursos estarán impartidos por persoas expertas na materia, profesionais entre os que haberá como mínimo un traballador social, un psicólogo e un educador social. Os monitores que impartan a propia actividade física contarán como mínimo bacharelato ou o grao superior en animación de actividades físicas e deportivas.
 

Asociacións da comarca chairega que participan no programa Mo-Vémonos
ASOCIACIÓN
CONCELLO
ASFADIVI
VILALBA
Cruz Vermella Castro Ribeiras do Lea
CASTRO DE REI
Centro de Día de Begonte
BEGONTE
UDP COSPEITO
COSPEITO
Asociación Baltar
PASTORIZA
Asociación Xubilados Rábade
RABADE
A.C. Castiñeiro Milenario
BEGONTE
A.C. Aquilino Iglesia Alvariño
COSPEITO
Escolas Deportivas
A PASTORIZA- Bretoña
Escolas Deportivas
A PASTORIZA-Fonmiñá
Escolas Deportivas
A PASTORIZA-Crecente
Escolas Deportivas
A PASTORIZA-Vián
AAVV Cazas
XERMADE
Consello Maiores Momán
XERMADE
AAVV Roupar
XERMADE

29 de nov. de 2014

Novas mostras no Centro Torrente Ballester

Redacción.-

O Centro Torrente Ballester de Ferrol presenta as exposicións Espazo público / Espazo privado e Fausto Isorna: O ceo das ilusións.

O venres día 29 de novembro ás 19.00 horas terá lugar unha mesa redonda na que estarán presentes os artistas de ambas exposicións e ás 20.00 horas inaugúranse as mostras: Espazo público / Espazo privado e Fausto Isorna: O ceo das ilusións.

Espazo público / Espazo privado é unha exposición que quere indagar nos límites entre a imaxe pública e a imaxe privada a través de obras fotográficas e vídeo creacións. Nesta ocasión, as capacidades dos medios escollidos permitirannos establecer unha observación dos modos do público e o privado na contemporaneidade, das actitudes implícitas na representación, que permiten ver como apreciamos a construción do espazo público como lugar de suceso narrativo ou lugar para a acción do social, como lugar da construción da paisaxe contemporánea e tamén como non-lugar. Doutra banda, o escenario de captación do íntimo, das vidas persoais, da construción da propia personalidade, da visión sobre o alleo, do comportamento da familia ou a nosa organización en grupos.
Comisaria: Mónica Maneiro.
Artistas: Ana Amado, Carla Andrade, Emma Crichton, Carolina Cruz Guimarey, Amaya González Reyes, Rita Gutiérrez Rivera, Cillas Seyde e Verónica Vicente.

Por outra banda, Fausto Isorna: O ceo das ilusións presenta unha gran selección de colaxes realizados polo artista entre os anos 1993 e o 2014. As súas imaxes, plagadas de colorido e dun vibrante impacto visual, afrontan diferentes camiños de execución. Por un lado, aparecen as colaxes expresionistas onde a figuración é conseguida a partir da combinación de elementos estranos que ofrecen un intrigante resultado final. Por outra banda, o seu traballo máis actual transita entre a arte pop e o surrealismo, eliminando a fronteira do recorte. O título da mostra O Ceo das Ilusións, enténdese a modo de percepción errónea ou confusa dun estímulo, neste caso visual. Coa intención de engadir confusión ás obras, os títulos son froito da técnica de curta e pega.
Comisaria: Gemma Sesar. Artista: Fausto Isorna.

Con ambas exposicións, o Centro Torrente Ballester pretende achegar ao público algúns dos exemplos máis destacados da actualidade creativa en Galicia.
Espazo público / Espazo privado e Fausto Isorna: O ceo das ilusións
Mesa redonda cos artistas: 29 de novembro ás 19.00 horas
Inauguración: 29 de novembro ás 20.00 horas

28 de nov. de 2014

Xosé Constenla en A Estrada

Redacción.-

A Asociación Cultural “Vagalumes” en colaboración co Café “A Farola” organiza un concerto por primeira vez na Estrada ao cantautor Xosé Constenla, que terá lugar o vindeiro sábado 29 de novembro ás 9 da noite.

Xosé Constenla é un cantautor galego con máis de 15 anos de traxectoria. Durante este tempo ten editado tres discos (Quen fixo berrar ao silencio —2005— , Olladas dun entusiasta —2008— e no 2013 gravou no Salón Teatro de Compostela o seu terceiro disco en directo. O traballo, que leva o título de Sinecismo, preséntase en máis de 300 concertos e recitais.

As súas músicas tratan de amosar estados de ánimo e impresións sobre o acontecer social e algunhas visións persoais de intrahistorias cotiás que están sometidas a unha constante avaliación sentimental. Xosé Constenla foi escollido para participar en distintos ciclos e certames de canción autor, así como distinguido con diversos premios pola súa produción.

27 de nov. de 2014

Gallego/Ghallegho/Galego/Ghalegho?

Helena Villar Janeiro.-

Catro rapazas e rapaces colgaron un vídeo reivindicando a súa fala e deu moito que falar. Fun consultada sobre se tiñan razón e contestei a verdade: si e non.

Non podemos sacar a lingua do contexto das demais. O galego ten problemas coa sociedade, e non só el. Pero hai unha serie de fenómenos que son comúns. Ningún idioma se adoita escribir descoidadamente como se fala, porque a escrita é un nivel coidado e afastado do coloquialismo. Todas as linguas teñen modos de falar territoriais (dialectos) que moi raramente se reproducen na escrita igualadora. Só a historia anómala da nosa nos permite pensar que os galegos falan diferente se son do Ribeiro ou de Camariñas. Un texto xornalístico escrito en Cantabria e outro en Andalucía transcríbense igual. Os andaluces ocultarán o seu seseo e non suprimirán consoantes nin vocais Ningún andaluz con escolaridade escribirá “E un desahtre”, senón, “Es un desastre”. O mesmo pasa na cadea oral pronunciada nunha clase da Universidade, na defensa dun reo, no discurso dunha toma de posesión.

Os rapaces farán ben en defender o seu dialecto e aínda as súas variantes. Pero farán mal en non adquirir o rexistro culto que afortunadamente xa posúe a lingua. Porque isto faríaos incultos no seu propio idioma.

En Andalucía teñen regras mnemotécnicas que recordan as palabras que se escriben con l, como alma –que din arma-. Polo tanto, ese non é un problema do galego. É cuestión de distinguir rexistros e niveis e de aprendelos para saber cando cómpre usalos.

Nas primeiras dobraxes de películas rodadas en inglés os personaxes falaban un rexistro xudicial que facía chorar. Esta foi unha experiencia que ensinou moitas cousas e non cómpre esquecelas.

¿Teñen razón os rapaces e as rapazas do vídeo “Ghalegho”? Si e non. Quen renunciamos ao uso único do dialecto para ser profesores, escritores, avogados, xornalistas… tamén fomos rebeldes, pero convenceunos a realidade.

A nosa lingua é digna e merece un esforzo de aprendizaxes. Porque queremos que sexa unha máis das linguas normalizadas do mundo.

Texto lido no blogue didáctico "Galego na rede", de Helena Villar Janeiro

Germán Castro, nova firma en A Voz de Vilalba

Moncho Paz.- Co artigo "De lazos e perfís", hoxe incorporouse ao noso panel de colaboradores o prestixioso xornalista Germán Castro Tomé, máis coñecido na nosa profesión como Man. Del podemos dicir moitas cousas, especialmente que sempre foi un profesional coherente, inquedo e comprometido co seu tempo. Foi fundador e director do Diario de Ferrol, promotor do Club de Prensa de Ferrol (do que é actualmente presidente de honra), fundador e director da revista Ferrol Análisis, impulsor do certame de fotoxornalismo Galicia en Foco e tamén do Curso de Pensamento Contemporáneo Carlos Gurméndez.

Man é un profesional do xornalismo que tivo -ao longo da súa dilatada carreira- responsabilidades en diversas áreas, nas que acadou unha gran aceptación, tanto por parte do público como dos seus compañeiros. De feito, fixo escola para moitos xornalistas, que somos viva testemuña da súa defensa da ética xornalística, o rigor e a procura da verdade, ao marxe das presións propias dos axentes sociais e os partidos políticos.

Germán Castro sempre estivo en primeira liña profesional. Comezou con 17 anos, cando “non tiña nin diñeiro para xornais”, segundo confesaba nunha ocasión. Estivo fondamente implicado en movementos veciñais de Ferrol con afán humanista, que aprendeu no Seminario de Mondoñedo, no que cursou cinco anos de Latín e Humanidades e un de Filosofía; posteriormente revalidou o Bacharelato Superior e realizou estudos de Maxisterio. Traballou no desaparecido Ferrol Diario, en El Ideal Gallego e no Faro de Vigo. Foi correspondente de El País, Radio Nacional de España e crítico deportivo da desaparecida Hoja del Lunes de A Coruña.

Tras dezaseis anos en La Voz de Galicia, en 1999 embarcouse na aventura de dirixir Diario de Ferrol, “un gran proxecto que saíu zurrando duro con trinta e cinco páxinas de información local. Cando chegaron as presións, sabiamos que eramos importantes nunha cidade difícil”, lembra. O seu papel no xornal sempre o calificou como un compromiso persoal coa cidade que o viu nacer. En 2013 foi galardoado co premio Diego Bernal, concedido pola Asociación de Periodistas de Galicia, en recoñecemento a toda unha traxectoria  no mundo do xornalismo e da comunicación. E hoxe A Voz de Vilalba acolle a súa pluma con ledicia a agradecemento, polo seu interese en colaborar connosco neste proxecto. 

26 de nov. de 2014

De lazos e perfís

Germán Castro.- 

Escribir en A Voz de Vilalba é tender unha ponte cara ás miñas raíces. Por iso agradezo a invitación do meu amigo e colega Moncho Paz. Son nado en Ferrol e nesta cidade desempeñei sempre a miña profesión de xornalista, incluído certo compromiso persoal coa cultura e a sociedade. Pero polas miñas veas só corre sangue chareigo, xa que os meus pais son ambos dos Vilares de Guitiriz, emparentados para máis datos, co poeta Díaz Castro, homenaxeado este ano como figura das Letras Galegas. A nai de Xosé María e o meu avó paterno, Nicolás dos Manchás, eran irmáns.

Digo isto, primeiro porque é unha honra para a familia, algo que é obvio, e segundo porque acentúa, ou iso penso e sinto, os meus lazos coa Terra Chá. Aínda que estiven nalgunha ocasión co poeta, non podo afirmar que tivese unha gran proximidade con el. (Na foto que ilustra este comentario estamos a familia Castro Tomé -son o terceiro pola dereita-  na voda dun irmán meu en Madrid (1967) a que asistiu o poeta, primeiro pola dereita). No entanto, a figura de Díaz Castro vai comigo desde a máis tenra infancia. O meu pai, primo do bardo chairego, púñanolo sempre como exemplo de superación no profesional e de sensibilidade e talento no eido da poesía.

Cando o meu proxenitor observou a miña tendencia polo oficio de xornalista, que descubrín moi pronto,  repetiume o que en moitas ocasións anteriores dixérame "A ver se imitas ao primo poeta que vive en Madrid". Xa me gustaría, non xa conseguir o seu nivel, impensable desde todo punto de vista, senón simplemente balbucear un pouco nese máxico universo da creación poética. Pero, un par de puntos en común si temos, ademais dos lazos de sangue: os dous militamos na palabra escrita e os dous pasamos polo "filtro" do Seminario de Mondoñedo, salvando, claro, as distancias no tempo.


E no que respecta á xenética teño que confesar que me recoñezo nalgúns trazos acusados do seu perfil, que tamén se mostraban moi presentes no meu pai. Por exemplo, a timidez, que eu tiven que superar necesariamente polo traballo de xornalista e o gran temor do ridículo que nos impele a que practiquemos un alto grao de autoexigencia en todo o que facemos con repercusión pública. Á marxe destes apuntamentos moi subxectivos, para rematar invocarei ao columnista da Voz de Vilalba, Antón de Guizán, nobre fillo de Lanzós, que nun artigo que titulaba "Ser chairego, unha honra" (02-09-2014) tivo o xeneroso xesto de incluírme na relación con outras personalidades adxudicándome o carné de chairego por razóns de sangue, rango do que me prezo á vez que xubiloso coa maior humildade.

Lois Caeiro, premio Diego Bernal 2015

Redacción.- A Asociación de Periodistas de Galicia (APG) acordou distinguir co Premio Diego Bernal, na súa XX edición, ao xornalista Luis Rodríguez García (máis coñecido como Lois Caeiro) pola súa ampla traxectoria profesional en medios de comunicación.

Lois Caeiro (Sobrado dos Monxes, 1951) estudou na Universidade de Comillas e  na  Complutense, onde fixo os cursos de doutorado e da que foi profesor honorífico. Comezou en 1968 a colaborar en El Ideal Gallego. Cronista e comentarista político en Madrid nos anos da transición, posteriormente realizou os mesmos cometidos en Galicia coas primeiras eleccións parlamentarias e a constitución das institucións autonómicas; así, puxo en marcha os servizos informativos da Televisión de Galicia -dos que foi o primeiro director- e director xeral da Compañía de Radio Televisión de Galicia. Foi tamén director de Atlántico Diario, na saída á rúa do xornal, e participou na posta en marcha de outras publicacións como Galicia Confidencial ou Galicia, viajes y turismo. Colaborou  no suplemento cultural de Ya, La Voz de Galicia, El Correo Gallego, La Región, Man Común ou Encrucillada, entre outras. Foi correspondente en Galicia de ABC, Actualidad Agraria e da Axencia Logos. Desde o ano 2000 é director do diario El Progreso, de Lugo.

Foi tamén o primeiro responsable de prensa na Delegación do Goberno en Galicia, na Confederación de Empresarios de Galicia e na Xunta de Galicia. Asemade, encargouse de asesorar, en materia de comunicación, a numerosas empresas na nosa Comunidade, como Pescanova, Caixa Ourense ou Dragados. Publicou os libros Aquel mundo (1996) e O xantar da memoria (2003), galardoado co premio nacional de gastronomía Álvaro Cunqueiro. Foi co-tradutor da versión inglesa ao galego de A Biblia dos nenos (SEPT).  Membro do  Consello de Administración da editorial SEPT, do padroado da Fundación Araguaney e de diferentes comisións do Consello da Cultura Galega relacionadas cos medios de comunicación.
           
A Asociación de Periodistas de Galicia decidiu constituír en 1996 un premio xornalístico denominado Premio Anual APG, que tiña como finalidade premiar toda unha traxectoria profesional de xornalistas galegos que exerceron en Galicia ou fora da nosa Comunidade Autónoma. Tras o pasamento de Diego Bernal, vicepresidente da entidade, a Asociación acordou cambiar a denominación do premio, que pasou a chamarse Premio Diego Bernal, en homenaxe á súa memoria.

O Premio Diego Bernal non ten dotación económica e consta dunha figura tipicamente galega, deseñada segundo a artesanía tradicional de pratería de Compostela. Outórgase ao profesional que se considera máis merecedor do mesmo entre todos os candidatos propostos pola Xunta Directiva da APG, durante unha sesión ordinaria celebrada no último trimestre do ano; e faise público antes de que remate o ano, para ser entregado co gallo do 24 de xaneiro, festividade do Patrón dos Xornalistas.


A APG publicou en 2005 unha recopilación das semblanzas dos dez primeiros premiados e ao longo de 2015 está previsto que faga o mesmo coa relación dos galardoados nas vinte edicións, que integran unha lista de prestixiosos profesionais galegos, aos que agora se une Lois Caeiro, En edicións anteriores recibiron o galardón: Augusto Assia (1996), Pedro de Llano (1997), Feliciano Barrera (1998), Camilo José Cela (1999), Manuel Fernández Areal (2000), Colectivo Xornalistas Vascos (2001), Santiago Rey Fernández-Latorre (2002), José Manuel Rey Novoa (2003), Juan Ramón Díaz García (2004), Alfonso Sánchez Izquierdo (2005), Ángel Botana (2006), Blanca García Montenegro (2007), Gerardo González Martín (2008), Perfecto Conde Muruais (2009), Manuel Martín Ferrand (2010), Pepe Domingo Castaño (2011), Pilar Cernuda (2012), Germán Castro Tomé (2013) e José Luis Alvite (2014).

Os xornalistas, contra a violencia de xénero

Redacción.- Un ano máis, con motivo do Día Internacional pola Eliminación da Violencia de Xénero, o Colexio Profesional de Xornalistas de Galicia (CPXG) quere expresar o seu rexeitamento á violencia machista en calquera manifestación que adopte.
A violencia de xénero representa a día de hoxe un dos principais problemas sociais e políticos do noso tempo, e debe contemplarse como unha vulneración gravísima dos dereitos humanos. Esta violencia, fruto do modelo patriarcal instaurado na nosa sociedade, vai máis alá da violencia física, para manifestarse como violencia estrutural, simbólica, cultural, económica e institucional nas distintas agresións, asasinatos, abusos, violacións, acosos, discriminacións e micromachismos que sofren a diario as mulleres.

O CPXG quere aproveitar o Día Internacional pola Eliminación da Violencia de Xénero para reiterar o seu compromiso contra a lacra da violencia machista, e instar aos medios de comunicación e a sociedade en xeral a practicar a tolerancia cero e o rexeitamento social frente a todas as manifestacións que adoptar esta violencia.

Para acabar con esta vulneración dos dereitos e as liberdades das mulleres é necesario fomentar a súa visibilización, así como unha concienciación social sobre as dimensións do problema, as súas raíces e as súas consecuencias. Neste labor, no que ten que colaborar toda a sociedade, teñen un especial papel os medios de comunicación e o conxunto das e dos xornalistas.
É necesario aplicar na práctica diaria as recomendacións para a mellora no tratamento da violencia de xénero recollidas na Declaración de Compostela, asinada en 2004 por profesionais da información e expertas e expertos no tratamento da violencia machista. Esta Declaración chama a unha abordaxe da violencia machista con compromiso e responsabilidade social, con respecto á intimidade das vítimas, que sexa útil para a sociedade e que non esqueza que o fondo do problema está na estrutura patriarcal da nosa sociedade.
Loitar contra a violencia machista é loitar pola igualdade das persoas é contra a discriminación de xénero na nosa sociedade e ese é un labor do que todas e todos temos que facer parte. As e os xornalistas, como profesionais dos medios e como persoas, temos que cumprir coa nosa responsabilidade nese sentido. Acabar con esta lacra é tarea de todas e todos.

25 de nov. de 2014

Crítica: A Esmorga

Paulo Naseiro.-

Eduardo Blanco Amor compuxo con A Esmorga un maxistral retrato do pesimismo existencial e a autodestrución. Esta é, probábelmente, unha das obras cume da literatura galega, que viña pedindo dende hai anos unha adaptación cinematográfica.

Tentouno Gonzalo Suárez en 1977 (La Parranda), con resultados máis ben desiguais, a pesares de contar cun bo reparto encabezado por José Luís Gómez, José Sacristán e Antonio Ferrandis, compoñendo un filme deslabazado e decepcionante.

Ignacio Villar, director das populares Pradolongo (2008) e Vilamor (2012), abordou unha nova adaptación do clásico de Blanco Amor cunha evidente pretensión de fidelidade a un texto case canónico para os lectores galegos e, por tanto, pouco dado a experimentacións, o cal é de agradecer. A Esmorga requería esta fidelidade á novela e, sobre todo, uns protagonistas capaces de evocar unhas personaxes complexas maxistralmente construídas polo autor ourensán.

É aquí, na escolla do reparto, onde Ignacio VilLar asenta unha obra ben argallada. Miguel de Lira no papel de Cibrán O Castizo, Karra Elejalde como Xanciño O Bocas e, sobre todo, Antonio Durán “Morris” como Aladio Milhomes compoñen soberbias interpretacións dunhas personaxes que esvaran, en a penas corenta e oito horas, por unha pendente de autodestrución da man da augardente. Todo o demáis, unha coidadísima ambientación, unha máis que boa fotografía ou as interpretacións secundarias que acompañan o itinerario fatal do trío protagonista –destaca Sabela Arán no papel de Socorrito -, compoñen un filme de moita altura.

Dúas notas que non estragan o resultado final, pero a ter en conta: a excesiva metraxe que ás veces fai decaer un pouco un ritmo narrativo polo demáis ben axustado, e unha banda sonora composta por Zeltia Montes que, ou ben non lle acae ou, se cadra, non acaba de estar ben integrada no filme.

O innovador sistema de distribución da produtora, que trata de achegar os seus filmes a todos os recunchos por fora da distribución convencional nas cada vez máis escasas salas de cinema, vai poñer A Esmorga ao alcance dun amplo público. Así que, non perdan a ocasión de disfrutar do que pode chegar a ser un clásico do cinema galego.

24 de nov. de 2014

Comuneiros d'Os Vilares

Antón de Guizán.-

Chega aos meus ouvidos que a comunidade de montes da parroquia chairega dos Vilares aprobou non subvencionar as festas. Perfecto. Eu mesmo defendín en algún artigo que así fixeran, non porque teña nada contra as festas nin contra quen sobrevive destas actividades tan numerosas no noso país, sinón porque hai moito en qué gastar os cartos de xeiro máis razonable e necesario.

Dito esto, tamén amoso o meu desacordo con esta decisión aínda que poda parecer contradictorio, porque aplicaron a taboa rasa e non diferenciarin entre gastos destinados a contratas de orquestras e o que son festas e/ou romarías tradicionais, ou mesmo de carácter etnográfico e cultural.

Concretamente nos Vilares a Romaría Labrega da Chaira, que naceu para contrarestar a desaparición da outrora grande feira do sete, e que ten 24 anos de existencia ininterrumpida, poñendo en valor oficios tradicionqis, congtagando familias e sendo un referente chairego, está en perigo por esa decisión.

As liortas e intereses internos dos comuneiros non deben en ningún caso prevalecer por encima da tradición nin sepultar actividades enraizadas na parroquia e na comarca despois de cinco lustros.

No 2015 fanse 25 anos dompasamento de Díaz Castro e tamén 25 da primeira Romaría Labrega da Chaira, na que Manuel María, Marica Campo e o propio Pepe do Vilariño estiveron presentes e ese legado e compromiso non pode verse liquidado por decisións que deben ser repensadas. Cal é a alternativa a esta decisión? Ou a Romaría, que tanto.ten que agradecer á comunidade de montes non.merece de repente o seu apoio incondicional?

Coincidindo coa comunidade de montes no sentido de dar un mellor destino aos cartos, mesmo en non financiar un ranking de competición entre parroquias para ver quen leva a mellor orquestra, pensó que se equivocan metendo no mesmo saco á Romaría Labrega da Chaira dos Vilares e máis aínda ás portas do seu 25 aniversario, no que marca un fito na comarca e no país.

Persoeiros de todo o país, poetas, grupos musicais e artísticos, actividades, recuperación da memoria, convivio, festa e orgullo do propuo foron máis de 4 lustros causa común na Romaría. Non permitamos que remate, reconsideren o aprobado e gañarán o respeto que poden perder.

Os Vilares, hoxe, debe sacar peito polo pulo dado polo seu poeta universal, polo traballo dos seus veciños, porque hoxe pode poñer en valor as súas potencialidades no patrimonial, no paisaxístico, no tradicional... E a Romaría é unha realidade que gañou o seu dereito a existir ao longo dos anos.

Luzes 12 no camiño

Redacción.-

O novo número da revista Luzes está en camiño e neste número 12 de Luzes dedícase a capa ao audiovisual galego. Repasan a biografía dese cinema que naceu en novembro de 1989 coa estrea de tres longametraxes fundacionais: Sempre Xonxa, Urxa e Continental. Faise un percorrido a través da súa historia grazas á colaboración de vinte e cinco críticos, tantos como anos se cumpren daquela tripla estrea, nunhas páxinas especiais coordinadas polo programador José Manuel Sande.

Ademais, no interior, Montse Dopico conversa con María do Cebreiro, hai unha reportaxe de Santiago Romero sobre o abrupto remate da amizade entre Hemingway e Dos Passos tras o misterioso asasinato do galego José Roblesou, a entrevista que Ana Salgado mantén co poeta Carlos Oroza...

Manuel Gago descúbrenos tamén algunhas das curiosidades sobre a gastronomía galega, dende a Idade Media até os nosos días; adiántase a próxima novela de Diego Ameixeiras, Conduce rápido; e fálase, da man de Pablo L. Orosa, en que condicións se produce en Cambodja a roupa que vestimos.


23 de nov. de 2014

Independencias

Xulio Xiz.-

Houbo un tempo, a finais do século XX, no que se pensou que iamos conseguir os Estados Unidos de Europa, que a tendencia natural era aglutinar para ser máis fortes, e así Europa podería competir cos Estados Unidos de América.

Pero o cemento que unía nacións como Iugoslavia evidenciouse demasiado floxo, e con sangue, suor e bágoas, daquela unión forzada naceron varias repúblicas que foron atopando o seu lugar no mundo occidental.

Pois na Europa comunitaria lateron e seguen latendo particularidades que anceian a independencia, sexan Escocia, Córcega, Cerdeña ou Cataluña, aínda que estas cuestións non estean moi ben vistas pola Europa que dos vintetantos podería pasar aos cincuenta.

Os cataláns levan a dianteira coas súas reivindicacións, mentras que os vascos e os nacionalistas galegos agardan o seu momento, que bastantes problemas hai para sumarlle agora mesmo un de identidade. Pero en Cataluña a cousa vai tan en serio que, a pesar da prohibición e dictamen xudicial levaron adiante o seu simulacro de referendum, quedando contentos os dous millóns e medio -que se supón- de independentistas que, aínda que non sexan maioría, é unha cifra moi importante.

Non parece que o tema se solucione a menos que (os cartos, o primeiro) o Goberno nacional beneficie económicamente de xeito especial a Cataluña, feito que tampouco sería comprendido no resto das comunidades autónomas.

Estúdiese ou non unha nova constitución, onde se dea aínda maior capacidade de maniobra a unhas comunidades con amplos poderes autonomistas, a situación é especialmente delicada se á cuestión política se unen todos os problemas vitais que nos aqueixan e que inciden na crise total que vivimos.

Eu non digo que Cataluña non poida aspirar á independencia. Pero se eles a conseguen, a ver quen se queda atrás. E tendo en conta que en tempos que xa son historia, Cartagena declarouse independente con estatus de nación, aínda habería que especular se nunha hipotética desfeita, non deberíamos soñar cunha Terra Chá independente, naturalmente con capital na nosa vila.

A saber.

Por non ser dos que calan


(A fotografía de Albert Camus é de Henri Cartier-Bresson, en 1947)

Agustín Fernández Paz.

Nesta entrada, imos comezar polo que debería ser o final. Trátase dun vídeo onde se recolle o discurso que Albert Camus pronunciou en Estocolmo o 10 de decembro de 1957, cando recibiu o Premio Nobel de Literatura. Paréceme un texto idóneo para achegarse de primeiras á figura do escritor francés:

Ler A peste en tempos difíciles

Durante estas últimas semanas, estiven a ler La peste, a novela de Albert Camus, na tradución ao castelán de Rosa Chacel ( o orixinal, La Chute, é de 1947) Debe de ser a cuarta vez que a leo completa; non o lembro ben porque foron moitas as ocasións en que me acheguei a ela para revisar algún anaco concreto.

O que nunca poderei esquecer é a primeira vez que lin A peste. Foi no verán de 1968, no campamento de Monte la Reina, en terras de Zamora, onde eu estaba facendo as Milicias Universitarias. Un compañeiro de tenda, ao que sempre lle estarei agradecido, ía á súa casa nas fins de semana e traíame libros da biblioteca do seu pai. Libros moi ben elixidos, para satisfacer a miña fame de lecturas. Así foi como, entre outros, e sempre en edicións arxentinas ou mexicanas, pois daquela estaban prohibidos en España, lin a Sartre, a Bertrand Russell, a Kafka, a Malraux… e tamén a Camus. Unha desas semanas tróuxome O estranxeiro e A peste. Esta última, sobre todo, deixou en min unha pegada fondísima.

Eu xa devecía por ler estes autores desde había algún tempo. Non é agora o momento de contalo aquí, mais debo dicir que o curso anterior lera, na Universidade Laboral de Xixón, os catro primeiros tomos da Literatura del siglo XX y cristianismo (do belga Charles Moeller, editados en castelán por Gredos). En cada toma reúnense estudos sobre algúns autores determinados (máis da metade, prohibidos daquela en España), con abondosa información e, sobre todo, coa reprodución de extensos fragmentos das obras.

Así que, cando enfrontei a lectura d’A peste, eu xa posuía ben información sobre a novela, así como sobre outros libros de Camus que aínda tardei décadas en ler, como O mito de Sísifo ou O home rebelde ou o seu teatro. Reitero que lin o libro con ansia e que a súa lectura influíu de xeito significativo na miña visión do mundo.

Agora, cando volvín a el, despois de tantos anos, comeceino con algo de prevención. Temía que me pasase coma con outros libros, descubrir que o tempo o fixera avellentar. Mais non, todo o contrario. Canta razón ten Italo Calvino no seu ensaio Por que ler os clásicos: «Un clásico é un libro que nunca remata de dicir o que ten que dicir.» Pois A peste, nestes primeiros anos do século XXI, semella estar escrita para falar da sociedade en que vivimos hoxe.

Que nos conta Camus n’A peste?

Antes disto, sei que debería comentar algúns aspectos básicos da biografía de Albert Camus (a infancia e a mocidade en Alxeria, o seu papel dentro do existencialismo, as polémicas con Sartre, o labor como xornalista, o papel xogado na Resistencia, o Premio Nobel concedido en 1957, a súa relación con María Casares…). Mais non paga a pena facelo aquí, á vista dos excelentes textos que podemos atopar na Rede (entre eles, este de Marga do Val ou estoutro de Tony Judt). Só comentarei que Camus naceu en Alxeria, cando aínda era unha colonia francesa. A peste publicouse en 1947, e a guerra que levou á independencia de Alxeria desenvolveuse entre 1954 e 1962.

Un bo complemento para achegarse á biografía de Camus témolo nesta fotobiografía “Albert Camus, soledad por la libertad”.

Sei que a ninguén lle estrago a lectura se fago aquí un breve resumo da historia, pois o apaixonante deste libro está máis alá da anécdota, como logo comentarei.

A historia transcorre na cidade de Orán, na beiramar de Alxeria, nalgún ano da década dos corenta. O 16 de abril comezan a aparecer ratas mortas polas rúas da cidade. Veñen dos sumidoiros e saen ao exterior para morrer pouco despois, botando sangue pola boca. Ao primeiro ninguén lle dá importancia; a preocupación comeza cando o número medra de forma alarmante.

Non tardan en enfermar as primeiras persoas, con síntomas que remiten á peste bubónica, a terrible Peste Negra da Idade Media. Eses enfermos van morrendo, sen que os médicos poidan facer nada. Para non alarmar, as autoridades quítanlles importancia. Mais cando o número de casos medra sen cesar, non teñen máis remedio que facelo público: trátase da peste, que se está a estender pola cidade. Ante a gravidade da situación, o goberno decide illar a cidade. Ninguén poderá entrar nin saír dela.

Todo o anterior, e os dez longos meses en que a peste permanece na cidade, ímolos vivindo a través dos personaxes que protagonizan este libro. O principal é o doutor Bernard Rieux, que asume a responsabilidade de dirixir a batalla contra a peste. Os outros personaxes irémolos coñecendo pola relación que teñen con Rieux. Case todos eles son representativos dos diversos estamentos da cidade (agás da poboación árabe, que en ningún momento aparece no libro). Así, temos o xuíz Othon e o sacerdote Peneloux, a xustiza e a relixión. E está Tarrou, chegado á cidade un pouco antes de comezar a peste, que asume o traballo de elaborar unha crónica detallada do que vai sucedendo. Un funcionario, Grand, é quen leva as estatísticas das mortes que se producen. E temos tamén un xornalista, Rambert, que loita por saír da cidade e reunirse coa súa amada.

O núcleo da novela reside nas actitudes, nos actos e nas conversas deses personaxes ao longo dos dez meses que a cidade permanece illada. O papel da relixión, o silencio de Deus, a dor e a morte, a solidariedade dalgunhas persoas, o egoísmo da maioría… son algúns dos temas que se desenvolven n’A peste. E, sempre omnipresente, a enfermidade e as súas consecuencias: que facer cos mortos, como loitar contra ela, os cambios na vida da cidade…


A actualidade d’A peste.

A novela publicouse en 1947, cando había só dous anos que rematara a 2ª Guerra Mundial. Daquela leuse como unha alegoría sobre a ocupación de Francia polos alemáns. Ou tamén sobre a expansión nazi por Europa antes e durante a guerra mundial. E si, ambas son lecturas con sentido, sobre todo no tempo en que apareceu a novela.

Non obstante, lida desde hoxe, é doado entendela como unha parábola que pode iluminar moitos máis feitos. Pois, por desgraza, son moitas as pestes que chegan a nós.

As máis evidentes son algunhas das novas enfermidades que se estenden na sociedade e que provocan reaccións moi semellantes as que describe Camus. Lembremos a relevancia da SIDA, e os comportamentos ante ela naquelas primeiros anos en que non se sabía que era nin como se contaxiaba. Algo parecido está a ocorrer co ébola, aínda que sexa máis limitado.

Pero tamén se pode asociar a outros feitos relevantes, pandemias que hoxe se estenden polo mundo e poñen en perigo o conxunto da humanidade. Coma tal, o capitalismo sen freos que provoca cada vez unha desigualdade maior, así como o esgotamento dos recursos naturais. Ou o cambio climático, do cal xa sufrimos na actualidade as primeiras consecuencias, e que ameaza con estenderse cada día máis.

Dous breves fragmentos

Con todo, A peste é unha novela que transmite unha inmensa esperanza nas persoas. Velaquí dos anacos da parte final:

No medio dos berros que redobraban a súa forza e a súa duración, a medida que os ramos multicolores se elevaban no ceo, o doutor Rieux decidiu redactar a narración que aquí remata, por non ser dos que calan, para testemuñar en favor dos apestados, para deixar polo menos unha lembranza da inxustiza e da violencia que se lles fixera e para dicir simplemente algo que se aprende no medio das pragas: que hai nas persoas máis cousas dignas de admiración que de desprezo.

(…)

Escoitando os berros de alegría que subían da cidade, Rieux tiña presente que esta alegría está sempre ameazada. Pois el sabía que esa multitude feliz ignoraba o que se pode ler nos libros, que o bacilo da peste non morre nin desaparece xamais, que pode permanecer durante décadas durmido nos mobles, na roupa, que agarda pacientemente nas alcobas, nas bodegas, nas maletas, nos panos de man e nos papeis, e que pode chegar un día en que a peste, para desgraza e ensinanza dos homes, esperte as súas ratas e as mande a morrer nunha cidade feliz.

Outros dous vídeos e unha cita
En 1992, o director arxentino Luis Puenzo fixo unha película a partir da novela de Albert Camus, con William Hurt no papel do doutor Rieux. Velaquí o trailer:

Nestoutro vídeo temos a oportunidade de ver e escoitar a Albert Camús, nunha entrevista que lle fixeron a propósito da estrea da súa obra teatral Os poseídos en 1959:

Como remate, un anaquiño de O home rebelde, un dos ensaios máis coñecidos de Camus:

Que é un home rebelde? Un home que di non. Pero negar non é renunciar: tamén é un home que di si desde o seu primeiro movemento. Un escravo, que recibiu ordes durante toda a súa vida, xulga de súpeto inaceptable unha nova orde. Cal é o contido dese «non»? Significa, por exemplo, «as cousas duraron xa demasiado», «hai un límite que non pasaredes». En suma, ese «non» afirma a existencia dunha fronteira.


  O texto completo, con todas as imaxes, vídeos e ligazóns, pode lerse no blog de Agustín Fernández Paz: 

http://agustinfernandezpaz.eu/es/blog-afp/

21 de nov. de 2014

Mañá, estrea de "A esmorga" en Vilalba

Redacción.

A Esmorga, a película máis agardada do outono en Galicia, estrearase o venres 21 de novembro de maneira simultánea, nas principais salas de cine comercial das grandes cidades galegas e nas principais vilas, entre as que está o concello de Vilalba. No Auditorio Carmen Estévez realizaranse dous pases, un o venres 21 ás 20.30h e outro o domingo 23 ás 18.00h. O prezo da entrada é de 5€, están xa a venda na Casa da Cultura en horario de 11h a 13h e de 17h a 20h, e en taquilla o día da estrea. A idade recomendada e desde os 16 anos.

A ESMORGA é unha película baseada na gran novela do mesmo titulo do escritor galego EDUARDO BLANCO AMOR. Trátase dunha crónica tensa e intensa de vinte e catro horas na vida de tres homes (Bocas, Milhomes e Cibrán) compañeiros de esmorga que, deixando un regueiro de destrución, de sexo equívoco e reprimido, van fechando portas tras si e guindando coas chaves, como para non querer volver, tal coma se adrede camiñaran á súa perdición.

Cibrán (MIGUEL DE LIRA)
Home de carácter débil, que se deixa embrullar facilmente, vítima dalgunha forma de depresión que se activa cos incidentes climáticos. É o máis consciente dos tres, tanto no que se refire á conciencia de clase como á identificación da sociedade na que vive.

Milhomes (ANTONIO DURÁN “MORRIS”)
Vive a súa homosexualidade da única forma posible no mundo que o rodea, dominado pola homofobia. A súa vida afectiva debe disfrazarse da camaradería masculina e contentarse coa permisividade que consenten as borracheiras.

Bocas (KARRA ELEJALDE)
É un matalobos, tan amoral como o Milhomes pero cunha vontade de poder e un delirio de acadar experiencias únicas descoñecido polo seu compañeiro.

http://aesmorgafilme.com

20 de nov. de 2014

Uxía nos "concertos íntimos" da Casa de Hortas

Redacción.- O auditorio da Casa-Museo Manuel María, no corazón da vila de Outeiro de Rei, acollerá este venres 21 de novembro ás 21 horas un concerto da cantante Uxía. Trátase do primeiro dos “concertos íntimos” que a Fundación Manuel María de Estudos Galegos organizará a partir de agora periodicamente na Casa de Hortas, espazo natal do autor de Terra Chá, dentro dunha máis ampla programación de actividades culturais dirixida a todo tipo de públicos.

As entradas para este concerto teñen un prezo de 5€ e pódense reservar anticipadamente a través do correo electrónico fundacion@manuelmaria.com ou do teléfono 698 177621, opción recomendábel dado o aforo limitado do espazo e o bo ritmo ao que xa van as reservas.

Uxía estará acompañada na súa actuación polo brasileiro Sérgio Tannus á guitarra, do tamén brasileiro Paulo Silva na percusión e do galego e ex-membro de Berrogüetto Santi Cribeiro ao acordeón. Nun lugar tan especial como a que foi a antiga palleira da casa natal de Manuel María -hoxe auditorio da Casa-Museo- Uxía interpretará temas do seu disco Andando a Terra, un traballo construído a partir de textos do poeta de Outeiro de Rei que a Fundación Manuel María lanzou á venda xuntamente co poemario Os lonxes do solpor, que permanecía inédito, e o audiovisual De amor e cantería, que resultou ser premio Mestre Mateo ao mellor documentario creativo concedido pola Academia do Cine Galego. Ademais dos temas de Andando a terra, Uxía interpretará tamén algunhas das pezas máis célebres do seu repertorio.

A Fundación Manuel María de Estudos Galegos bautizou este ciclo que se inicia coa actuación de Uxía co título “De corazón a corazón. Concertos na intimidade”. Segundo o seu secretario, Alberte Ansede, “Non son concertos ao uso, pois pretendemos darlles un formato diferente. Desenvolveranse nun ambiente absolutamente íntimo que mesmo facilitará o contacto persoal e a interacción entre os artistas e o público”. “Todos e todas acabaremos cantando”, asegurou Ansede, “e no caso de Uxía, será particularmente emocionante evocar a Manuel María no mesmo epicentro da súa intimidade poética”.


Uxía xa acompañou musicalmente a xornada inaugural da Casa-Museo hai agora algo máis dun ano e volta agora a ela, inaugurando coa súa voz e a súa música un tempo de novas propostas culturais que a partir de agora a Casa de Hortas acollerá nos fins de semana. Unha programación  que, ademais dos concertos íntimos, incluirá iniciativas tanto para os máis pequenos como para as persoas adultas tales como obradoiros de contos, de construción de xoguetes e de monicreques, música, teatro e contacontos. 

19 de nov. de 2014

Cacerolada pola piscina de Vilalba

Redacción.-

Os usuarios e usuarias da piscina municipal de Vilalba convocan unha concentración de protesta e unha cazolada para denunciar a situación na que se atopa, coa empresa xestora en concurso de acredores, e o seu cadro de persoal sen cobrar case medio ano.

Todo indica que estas importantes instalacións deportivas, que son usadas a diario por xente de tódolos concellos da contorna, acabarán pechando se o concello non fai nada por evitalo. E polo que estamos a ver, o Concello non emprendeu ningunha acción que apunte cara á solución desta problemática.

Por todo o devandito, os usuarios e usuarias da piscina municipal de Vilalba, concentraranse para protestar por esta situación diante da casa consistorial e, de paso, expresar o seu apoio diante da difícil situación pola que están a atravesar os traballadores e as traballadoras da piscina.

Terá lugar o vindeiro mércores, 19 de novembro, ás 19:30 horas, e animan aos participantes a levar potas, tixolas e cazolas para armar un gran rebumbio e chamar a atención dos políticos e políticas que deberían estar a traballar para solucionar este problema.

17 de nov. de 2014

A lingua estándar

Helena Villar Janeiro.-

A maioría dos falantes de Galicia expresábanse nos seus dialectos e nas súas variantes. Eran analfabetos na lingua que falaban, por incapaces de lela e escribila. É doado rastrear as fontes das súas aprendizaxes máis formais, pois cambian de idioma en contextos non habituais, por exemplo, para repasar unha conta. “Tres por siete veintuno y me llevo dos”. Aínda hoxe, sábese en que lingua están alfabetizando un escolar pedíndolle que conte os dedos da man. Son aprendizaxes enraízadas nunha poboación que non adoitaba usar a súa fala con quen consideraba máis culto e facíao nunha lingua estándar allea á súa vida, que aprendía na escola, nas igrexas e nos escasos medios de comunicación que tiña ao seu alcance. Crían parecer máis lidos e importantes cando utilizaban unha lingua distinta á que falaban coa súa xente, coa súa veciñanza e na maioría do seu trato cos que lles eran iguais.

Acontecía, pois, que trataban de transmitirlle á prole aquela lingua allea, ás veces mal aprendida, por considerar que se falaba igual en todas partes, que estaba nos libros, que lla ían esixir na escola e que lle permitiría mellorar de estatus social. A situación dos pais que falan cos fillos nunha lingua allea a eles era vista con total normalidade pola xente. O galego era a “lingua proletaria do meu pobo” (Celso Emilio Ferreiro), que non se falaba igual no Ribeiro que en Camariñas, á que lle había que superpoñer outro estándar para dar a talla de cidadán preparado. O gaiteiro de Lugo –repertorio popular galego por excelencia- traía nunha copliña crítica con tal situación: Hai quen non vale un pitillo/ nin sementa un gran de millo/ nin ha de heredar un rego/ e dálle azoutes ó fillo/ pra que non fale galego”.

Pero hoxe o galego posúe xa a variedade estándar, que é o nivel culto que os falantes dunha lingua abandonada á súa sorte precisaban buscar noutra. Ese é o galego no que se imparten as clases, se dictan as conferencias, se escribe na prensa e se utiliza –se hai vontade de facelo- en calquera institución. Esta lingua supera os dialectos orais, que foi a maneira de falar de sempre. E todos os rexistros dun idioma son compatibles. Os cántabros non falan como os andaluces, mais os xornais publicados en ambas comunidades escribiranse igual. Porque iso é o que pasa con todas as linguas do mundo cando conviven en normalidade cos seus falantes.

Imaxe: Helena Villar Janeiro
http://helenavillarjaneiro.blogaliza.org/

16 de nov. de 2014