Inauguración da sala de lectura "María Prieto"

Redacción.- O martes 29 de decembro tivo lugar a inauguración da sala de lectura "María Prieto Carreira", na Casa da Cultura de Vilalba. Leva o nome da nai de Darío Villanueva Prieto (Vilalba, 1950), actual director da Real Academia Española e ex-rector da Universidade de Santiago de Compostela, quen formalizou a doazón de 2.500 exemplares de libros e revistas literarias da súa  biblioteca persoal. No mesmo acto tivo lugar a presentación da páxina web do Certame Literario de Vilalba, que o ano pasado acadou a súa XL edición. O acto estivo moi concurrido e contou coa asistencia de preto de cen persoas, entre os que se atopaba o cardeal Rouco Varela; o ex-alcalde e ex.presidente do Parlamento de Galicia, Xosé María García Leira; e o tamén ex-alcalde e actual parlamentario, Agustín Baamonde Díaz.

31 de dec. de 2015

Fernández Abella e Baldo Ramos

Redacción.-

O vindeiro sábado, 2 de xaneiro, terá lugar ás 12 do mediodía na Casa da Cultura de Vilalba a presentación de dous libros do poeta Xoan Xosé Fernández Abella: Poemas de amor, loanza, condena e outros e Guardad mi voz, ámbolos dous editados en Compostela por Follas Novas con senllos limiares de Xesús Alonso Montero e ilustracións de Baldo Ramos.

O acto de presentación será toda unha festa en torno á poesía, pois nel participarán recitando poemas, xunto ao propio autor, Pilar Sampedro, Xulio Xiz e Baldo Ramos. Poderemos escoitar tamén as voces dos coñecidos antautores Miro Casabella e Manoele de Felisa, que musicaron varios textos do autor.

Ao mesmo tempo terá lugar a presentación da mostra pictórica do poeta e artista plástico de Celanova Baldo Ramos que leva por título “A árbore da cegueira” e que poderase ver nas dependencias da Casa da Cultura ao longo de todo o mes de xaneiro.

Xoan Xosé Fernández Abella (Monforte de Lemos, 1933), mestre xubilado e licenciado en Dereito emigrou a Venezuela do 1966 ao 1972. Durante aqueles anos colaboraría en Caracas coa revista Irmandade e na emisión Sempre en Galiza da Radio Difusora Venezolana. Tamén foi colaborador habitual en La hoja del lunes e La Región de Ourense. Textos seus foron incluídos en 1957 na Antología Poética de Ediciones Rumbos de Barcelona. Alén diso, ten publicado poemas e artigos en xornais e revistas como Ortegal, Ateneo Ferrolán, Poesía Galicia (Ferrol), Dorna, Encrucillada, Xistral, Irimia. Ten dado recitais individuais, por radio e televisión, e colectivos, en Venezuela, Galicia, Andalucía e Portugal. O seu "Canto á Terra" foi musicado por Martínez Vieito, e cantado pola soprano Dolores Cava, con López de Saa ó piano, no 1981 en Monforte. Na súa versión a cinco voces cantouno a Coral Polifónica Ortegana, dirixida por Hixinio Rodríguez López, no ano 1989 na Universidade Popular de Ortigueira. Do 89 ó 91 foi membro do Comité Organizador da Universidade Popular de Ortigueira e a súa labor está ligada tamén a diversas institucións como a Sociedade de Artistas Ferroláns, a Asociación de Escritoras e Escritores en Lingua Galega, a Fundación Castelao, a Fundación Alexandre Bóveda, etc.
Ademais das dúas citadas ao comezo, entre as súas publicacións máis senlleiras destacan: Poemas galegos (1976), Espigueo lírico (1990), Poemas estradenses (2005), etc.

Baldo Ramos (Celanova, 1971) cultiva a súa vocación artística dende os 17 anos, cando comeza a escribir poesía. Remata a carreira de Filoloxía Hispánica na USC no ano 1994, na que tamén cursa o Doutoramento en Literatura Española e Hispanoamericana. Na actualidade adícase á docencia no Ensino Medio.
Como poeta ten publicado os seguintes libros: Raizames (2001), A árbore da cegueira (2002), Los ojos de las palabras (2002), El sueño del murciélago (2003), Diario de una despedida (2005), Escura e transparente (2005), O ourego e o compás (2006, (1ª ed.)/ 2007 (2ª ed.)), Branco sobre negro (2007), Monólogo do calígrafo (2008), Palimpsesto (2009), Palabras para un baleiro (2009), A ferida de comprender (2011), Os ollos das palabras (en coautoría con Daniel Caxigueiro, 2012) e Onde beben os cervos que amansou o calígrafo (en coautoría con Carlos González Villar, 2014).
Ten recibido os premios Celso Emilio Ferreiro, Rosalía de Castro, Concello de Carral, María del Villar Berruezo, Ciudad de Tobarra, Arcipreste de Hita, Fiz Vergara Vilariño e un accésit do Premio de Poesía Iberoamericana Víctor Jara.
A súa obra plástica ten sido exposta individualmente en galerías de Galicia, Portugal e Madrid. É autor de máis de douscentos libros de artista de exemplar único.


Participan no recitado:
Pilar Sampedro, expresidenta da Asociación Galega do Libro Infantil e Xuvenil (GALIX), ten colaborado en diferentes guías de literatura infantil galega e en diversas obras como: Cunqueiro (1991), Aproximación didáctica á obra de Avilés de Taramancos (1995), Avilés de Taramancos (2003), Avilés de Taramancos. A pasión pola terra (2003) e Francisco Añón: aproximación didáctica (2005), etc.

Xulio Xiz, xornalista e director de Ophiusa e Galicia Dixital, traballou en Radio Popular de Lugo (1968-1985) e na delegación de El Ideal Gallego en Lugo (1968-1985). Tamén dirixiu programas culturais na Radio Galega e colabora en Radio Popular de Vilalba.

Miro Casabella (Ferreira do Valadouro, 1946) é un músico galego vencellado nos seus inicios ao colectivo Voces Ceibes e máis adiante ao grupo de folk Doa. Ten publicado máis de media ducia de discos en solitario e uns cantos máis entre recompilatorios e colaboracións), destacando entre os primeiros: Ti, Galiza (LP, Ariola, 1977), Treboada (LP, Ariola, 1978) e Orvallo (CD, Picap, 2004).

Manoele de Felisa, é un cantautor galego con 5 discos editados homenaxeando a Galicia e tamén musicalizando a grandes poetas como Rosalía de Castro, Celso Emilio Ferreiro, ao seu veciño Roberto Blanco Torres, a Xosé Neira Vilas ou a María Mariño, entre outros.

28 de dec. de 2015

Medrar, medrar...

David Otero.-

Medrar, medrar...
non é a solución
que é o problema.
O afogo.

Non lle digamos
decadencia
a poñer as cousas 
no seu lugar.

Vivamos as conquistas,
a prosperidade,
sen medrar tanto.
Nesa felicidade.

Poñamos os límites
frescos,
os máis ecolóxicos,
da natureza.

Compartamos,
no saber elaborado,
as capacidades
do Planeta.

Exerzamos decididos
o poder que temos
nas nosas mans.
Esa soberanía.

A pola transición
do valer dos pobos.
Tezamos as redes
do novo mundo.

POR UN ANO ACORDE CO QUE DESEXAMOS

26 de dec. de 2015

Poemas nas farolas

Redacción.-

A NPG Nova Poesía Guitirica iluminará con versos os núcleos de Guitiriz e Parga que a partir do día 3 de xaneiro quedarán expostos nas farolas das principais rúas para a súa lectura por parte de tódolos veciños e veciñas.

11 poetas, 22 poemas, en 66 farolas convertirán os dous principais núcleos urbanos do concello de Díaz Castro nunha singular publicación, un enorme libro aberto que achega a poesía á xente alí onde se atopa, nas rúas...

O día antes no histórico mesón Gaibor, a NPG Nova Poesía Guitirica terá un xantar de aninovo que servirá para planificar novas actividades orixinais encamiñadas a acegar a poesía á maior parte da xente, normalizala no concello e convertir Guitiriz nun concello-poesía.

Despois de 3 exitosos recitais colectivos en menos de tres meses de existencia, a novidosa proposta de POEMAS PENDURADOS DE FAROLAS, a NPG aborda xa o ano 2016 pensando en numerosas e novidosas actividades que se darán a coñecer.

Mar Beres, Xosé Antón Cascudo, Fátima Fernández, Jaki Quintela, Pas Veres, Antón de Guizán, Luz Campello, José Andrê Lôpez Gonçâlez, Judiña de Lea, Xelo Teijido e Adriana Quijada conforman hoxe o grupo poético que ademáis de escribir, levan adiante accións dirixidas a popularizar e socializar a poesía, sacar os versos do armario literario e facelos promiscuos.

O día 31 de decembro remata o prazo de entrega dos traballos para o I Premio de Poesía Díaz Castro, o día 2 xantar da NPG e o día 3 a acción poetica das farolas... Sen dúbica a poesía e Guitiriz conviven xa a diario.

XXX Festival de Polifonía e Panxoliñas

Redacción.-

O sábado, día 2 de xaneiro de 2016, no Auditorio Municipal de Vilalba, a partir das 20:30 horas, terá lugar o XXX FESTIVAL DE POLIFONÍA E PANXOLIÑAS que organiza a CORAL POLIFÓNICA VILALBESA en colaboración co CONCELLO DE VILALBA.
Participan as seguintes corais: 
-CORAL POLIFÓNICA "FRANCISCO AÑÓN" DA SERRA DE OUTES (A Coruña)
-CORO "LAS ALMENAS" DE PUERTO DE VEGA (Asturias)
-CORAL POLIFÓNICA "LUAR" DE VILALBA
-CORAL POLIFÓNICA VILALBESA
Adxuntamos cartaz e tríptico informativos do referido concerto.

22 de dec. de 2015

Nace O-Xan, para a xestión do lobo

Redacción.-

Como punto de partida consideran primordial que a Xunta de Galicia se poña ao día nos pagos das axudas de danos que levan máis de dous anos de atraso. O grupo integra a gandeiros, cazadores entidades conservacionistas e investigadores.

Despois da xornada celebrada o pasado 20 de xuño en Rábade baixo o título “O lobo e o seu conflito: da normativa ao diálogo” (http://www.campogalego.com/es/desarrollo-rural/pueden- coexistir-lobo-y-ganado-con-una-baja-conflictividad/), onde se reuniron membros de todos os grupos de interese na xestión e conservación do lobo. De aquí xorde O-Xan - grupo de opinión sobre a xestión do lobo en Galicia - cuxo obxectivo principal será fomentar o diálogo para minimizar a conflitividade social e favorecer os acordos a prol da coexistencia entre o lobo e a sociedade galega, así como propoñer, debater e estudar medidas para unha correcta xestión do lobo en Galicia.

O-Xan é un grupo aberto, no que esperamos agrupar cada día máis entidades, integrado por agrupacións gandeiras (ACRUGA, OVICA, PURAGA, SGPF) e gandeiros a título individual, cazadores (UNAC, UNITEGA), entidades conservacionistas (AGCT), investigadores (CIAM, USC, Universidade de Oviedo) e técnicos vinculados coa xestión e conservación do lobo en Galicia. Todos os integrantes estamos unidos baixo un ideario común sustentado na afirmación de que “queremos e aceptamos o lobo en Galicia nunha coexistencia corresponsable” e sobre o que estanse a desenvolver unhas liñas de traballo que tentarán aportar o diálogo e acordo necesarios para a conservación do lobo e da actividade humana a longo prazo.

Os primeiros puntos que definen O-Xan, acordados entre tódolos integrantes, foron os seguintes:
1- O lobo formou, forma e formará parte do patrimonio natural e cultural de Galicia e, coma tal, debe ser conservado e correctamente xestionado.
2- A presenza do lobo nun ambiente natural profundamente humanizado, pola súa condición de depredador, xera conflitividade social debido á afectación ao gando e á competencia polos recursos cinexéticos, dos que depende como fonte de alimento. No contexto galego, os gandeiros son os principais afectados pola presenza do lobo e entendemos que deben ser compensados, axudados e orientados para acadar unha convivencia pacífica sen menoscabar un dos sectores económicos máis importantes en Galicia, como é a gandería.
3- Para a correcta xestión desta especie, é necesario o acordo de tódalas partes implicadas e a correcta acción da Xunta de Galicia, responsable da súa xestión.
Para reducir a conflitividade e iniciar o traballo de diálogo no grupo considérase primordial resolver un problema de base que está a envelenar tódalas discusións sobre o tema do Lobo: A Xunta de Galicia debe poñerse ao día nos pagos das axudas de danos que levan máis de dous anos de atraso. Está claro que se non se fan os deberes, non se poderán acadar acordos no futuro.

Por outra banda, O-Xan segue a traballar para integrar cada día máis entidades, para atopar os puntos de encontro entre todas elas e para aportar novos enfoques sobre a xestión do Lobo en Galicia.

Opirata e o e-commerce galego

Redacción.-

Opirata.com é un dos primeiros e-commerce que se crearon en Galicia, leva no mercado online 10 anos vendendo informática e electrónica tanto a nivel nacional como internacional. Con máis de 15.000 referencias á venda na web e 500.000 clientes satisfeitos, centenares de paquetes saen a diario desde Beluso (Bueu) para todo Europa.

O pasado 27 de novembro foi Black Friday, unha tradición estadounidense que chegou con forza a España en 2014 pero que este ano 2015 está na fala da xente. Para unha empresa como Opirata.com é un dos días con maior previsión de vendas de todo o ano. Ademais de estar logísticamente preparados, é necesario que toda a infraestrutura tecnolóxica funcione para ser capaces de dar resposta á cantidade de usuarios que interaccionan durante ese día e durante todo o fin de semana coa web.

Desde aquela semana, a cantidade de usuarios que se conectaron a www.opirata.com cuadriplicou a media de usuarios dunha semana normal e espérase que a partir das doce da noite do venres a cantidade habitual de usuarios que se conecten á web multiplíquese por 10. A expectativa creada por este día fixo que os usuarios cheguen á web buscando os mellores prezos e as últimas novidades en tecnoloxía, que en moitos casos converteranse nos agasallos para o próximo Nadal, pois Smartphones, tablets ou portátiles estarán no top vendas deste ano, seguidos polos reloxos intelixentes (smartwatch) e os dispositivos de audio e vídeo.

20 de dec. de 2015

Homenaxe a Pepe Chao Rego

 
Helena Villar Janeiro.-

Palabras pronunciadas na inauguración do IX Hectómetro Literario, 
dedicado a Xosé Chao Rego no “Paseo dos Soños” 
(Vilalba, 19 de xullo de 2014)

Para falar de Pepe Chao teño que remontarme a 1979, ano en que o coñecín aquí en Vilalba e nos levou á Chouzana. Alí preparabamos a miña participación da I ROMAXE DE CRENTES CRISTIÁNS na que se ían introducir novidades litúrxicas que incidirían na miña fe devota e tradicional. Ía ter a sorte de representar a Galicia na celebración eucarística onda o cura Raña e unha canción de roda de O libro de María sobre o conde de Fenosa, que Suso e eu fixeramos para a nena –o único conde que coñezo, dixera Suso- co asulagamento de lugares e vilas de Galicia como protagonista, sería o canto coral do Ofertorio.

“A casa de Chouzana”
Igual que na pasaxe de Emaús,
ía eu cara a Chouzana cun Xesús escondido
en solemnes roupaxes e pregos de artificio.
Alí Pepe espurgábamo da metáfora escura
e tomaba o sentido que perdera
nos libros alterados.
Eu sentíao entre nós,
que viña presidir a mesa da palabra
nunha liturxia viva en fraternal convivio
falando a nosa lingua,
sentindo a nosa chuvia,
a calor ou o frío.
Tamén estaba no verdor dos nabos
ou no esplendor do trigo,
na caída das follas
e no espido.
Dicía un “ecce mulier” tremecente
e contaba comigo
para ir falar da nova ao pedregal de Irima,
nacencia do pai Miño
e devolver aos crentes
a frescura do rito.
A casa da Chouzana
o mesmo que Emaús, é lugar bíblico.

Hoxe quero falar aquí coa voz deste poema datado nunha etapa importante das nosas vidas. Vai falar a muller como muller, ademais da amiga. Pepe Chao contou con todo o marxinal dunha Igrexa desfasada no tempo para elevalo á normalidade relixiosa: as mulleres, os homosexuais, a lingua dominada, a nación negada e o medio natural do que formamos parte. Foi un faro encamiñando a moita xente que agardabamos algo nunha época que fixo cambiar cousas, aínda que non todas nin como quixeramos. Pero aí estivo a súa voz, moi particular, entre outras moitas voces imprescindibles para unha reflexión actualizadora do Evanxelio. As mulleres debémoslle moito a esa xeración de “Encrucillada” que el axudou a construír.

Pero fago tamén aquí a conmemoración dun aspecto do traballo de Pepe Chao que é moi de salientar: a súa pedagoxía como ensinante duna lingua problematizada nun centro no que a súa presenza de uso era meramente testemuñal, o Instituto Rosalía de Castro de Santiago. Traio comigo, como adhesión a este acto, a palabra dunha das súas alumnas, aquela María do Cebreiro que coñeceu tan meniña cando el e o Suso opositaban xuntos a profesores: “Lembro o seu aire máis franciscano que apostólico entre as mesas de formica do Rosalía e a súa convicción (que comparto plenamente hoxe xa máis consciente) de que a aprendizaxe de calquera lingua se debe basear na motivación. Pepe Chao traballaba aí onde a política lingüística aínda falla e creo que entre o seu alumnado fixo moito máis ca esta pola valoración do galego como un patrimonio de todos e non únicamente dos que o falabamos na casa”. Esta valoración é compartida totalmente por seu irmán, Abelardo, e estou segura de que representa o sentir de moitísima xente que lle pasou polas mans.

Parabéns, Pepe, e grazas por tantas cousas importantes que trouxeches ás nosas vidas.

Fotografía: Helena Villar Janeiro

3 de dec. de 2015

Finou Xosé Chao Rego

Redacción.- Hoxe pola mañá finou en Compostela o escritor Xosé Chao Rego (Vilalba, 1932). Estudou filosofía en Salamanca e Madrid e teoloxía en Roma. Consagrouse sacerdote en 1956 na basílica de San Pedro de Roma. Foi profesor do seminario de Mondoñedo e párroco de Santa Mariña do Vilar en Ferrol (1959-1976), tras secularizarse foi profesor de instituto en Vilalba e a partir de 1982 en Santiago de Compostela. Foi un dos propulsores das revistas Irimia e Encrucillada e do movemento de renovación cristiá e galeguismo que se artellou en torno a elas. É irmán do escritor residente en Francia Ramón Chao. Desde 2002 é socio de honra da Asociación de Escritores en Lingua Galega. Deixou unha abondosa obra, fundamentalmente no eido do ensaio. 

28 de nov. de 2015

Adeus a Xosé Neira Vilas

Redacción.- O escritor Xosé Neira Vilas finou onte na súa vivenda de Gres, Vila de Cruces. O autor de "Memorias dun neno labrego" mantiña unha carreira literaria ainda en activo, acababa de presentar a súa última novela o pasado día 15 e o seu próximo proxecto era a estrea da adaptación teatral de "Querido Tomás", prevista para o vindeiro 8 de xaneiro en Santiago de Compostela. Neira Vilas estaba pendente de falar o premio Arume de poesía para nenos, que concede a fundación que leva o seu nome.
Neira Vilas naceu en Gres o 3 de novembro de 1928. Aos 21 anos emigrou a Buenos Aires, onde coñeceu á escritora cubana Anisia Miranda. O matrimonio desenvolveu unha intensa labor cultural vinculada a Galicia tanto durante a súa estancia en Buenos Aires como posteriormente cando se trasladaron a Cuba. Xa jubilados, instaláronse na localidade natal de Neira Vilas en 1992, onde puxeron en marcha a citada Fundación Xosé Neira Vilas, unha das entidades máis dinamizadoras da comarca. Anisia Miranda faleceu en outubro de 2009.
Doctor Honoris Causa pola Universidade da Coruña, membro da Real Academia Galega, Premio da Crítica Española e da Crítica Galega, Medalla Castelao, Pedrón de Ouro, Celanova dos Poetas.... O autor do primeiro "best seller" gallego obtivo ao longo da súa traxectoria multitude de recoñecementos.

A homenaxe póstuma é no Panteón de Galegos Ilustres, onde o mundo da cultura e a política vela os seus restos mortais dende as seis da tarde de hoxe. O enterro terá lugar mañá ás 17:30 horas na súa parroquia de Gres (Vila de Cruces), onde o Concello declarou dous días de loito oficial.

Cultura alimentaria

Redacción.-

Existe unha relación directa entre o consumo de carne procesada e carne roxa e o risco de cancro. Unha evidencia que chega da man de numerosos estudos realizados por diferentes entidades a nivel internacional que tamén indican que se trata dun risco baixo. O consumo moderado de carne, no marco dunha cultura alimenticia saudable e exercicio físico son algunhas das claves da prevención. Esta é a mensaxe que se repetiu ao longo da tarde no marco da xornada “Os pecados da carne?” coordinada por Anxo Carracedo e Rafael Tojo. “O problema da dieta cárnica é un asunto científico pero tamén ten que ver coa cultura alimentaria e cómpre unha reflexión sobre a realidade” apuntou Ramón Villares na inauguración dunha xornada que se abordou o tema desde a necesidade dunha difusión rigorosa ata a dieta actual.

A xornada está enfocada en poñer sobre a mesa a vantaxe e os problemas da dieta cárnica e a súa relación coa saúde. O xornalista especializado Antonio Martínez Ron abriu a sesión falando da divulgación, de achegar a mensaxe a sociedade sen ideoloxías nin matices e axustado á verdade. No seu relatorio explicou de xeito práctico o contexto no que se elaboraron as informacións que deron lugar a esta controversia. “Tratábase dun informe rutinario, xa programado, que revisaba unha serie de estudos científicos que establecían unha correlación entre o consumo de carne e o cancro, e a letra pequena dese anuncio estaba nos niveles de risco” indicou. Ademais, na súa intervención reivindicou a necesidade dunha información rigorosa, acundindo ás fontes para evitar inexactitudes.

Da epidemioloxía á dieta
Alberte Ruano Raviña, profesor titular de Medicina Preventiva e Saúde Pública da USC, falou da epidemioloxía da dieta e do cancro. Fixo un repaso polas características dos diferentes estudos que levou á Axencia Internacional para a Investigación do Cancro (IARC, en inglés), parte da axencia sanitaria de Nacións Unidas, a publicar o panel que deu lugar á controversia. Ruano destacou as conclusións de cada un dos estudos, o número de persoas sobre os que se fixo a mostra e o período de tempo de análise. “Son mostras representativas, prospectivas, que se fan nun período elevado de tempo e que empregan cuestionarios validados” apuntou como mostra da calidade destas investigacións. Todos eles establecían unha relación directa entre o consumo de carne e cancro colorrectal.

O xefe do Servizo de Oncoloxía do Complexo Hospitalario Universitario de Santiago (CHUS), Rafael López, fixo unha relación de factores de risco do cancro. “O consumo de tabaco, o sobrepeso, o emprego de máquinas bronceadoras, as enfermidade infecciosas, a polución do aire” son, nesa orde, os principais factores de risco no noso país. Ademais, engadiu unha nova relación: a riqueza e a supervivencia do cancro. “Un estudo epidemiolóxico centra que a supervivencia en cancro vai parello ao nivel económico de país” indicou ao tempo que puxo sobre a mesa un aspecto positivo: están mellorando as taxas de supervivencia ao cancro.

Completou a sesión a xefa da Unidade de Alimentación de Pediatría do CHUS, Rosaura Leis Trabazo, cunha intervención sobre patróns alimenticios e saúde, que alertou dos altos índices de obesidade infantil. “É importante porque a obesidade a baixas idades supón un risco que, ademais ten repercusión para toda a vida”. Dedicou parte da súa intervención a falar do caso galego, onde un neno de dez anos aumentou unha media de 10 quilos desde 1979 e, aínda que ese incremento se difumina co incremento da talla, evidencia un incremento da adiposidade que cambiar a composición corporal pero tamén o nivel de resposta do organismo.

A orixe da xornada
O pasado mes de outubro un panel de expertos da Organización Mundial da Saúde afirmou, baseándose en estudos científicos publicados, que o consumo de carnes procesadas (embutidos, salchichas ou hamburguesas) aumenta o risco de sufrir cancro e que a carne vermella (porco, vacún…) é probablemente carcinóxena. Ante este asunto de actualidade que causou gran controversia, a Sección de Ciencia, Natureza e Sociedade do Consello da Cultura Galega (CCG) organizou unha xornada concibida para falar de como se divulga a través dos medios de masas e chega ao gran público unha nova científica e de como deben interpretarse determinados datos e conclusións que afectan a tradicións moi arraigadas nos costumes do país.

A Sección de Ciencia, Natureza e Sociedade
A organización desta xornada de carácter didáctico entronca cunha liña de traballo recoñecida da Sección de Ciencia, Natureza e Sociedade quen ten por obxecto elaborar materiais e recursos didácticos en ámbitos da natureza. Dentro desa liña de traballo encádrase o proxecto Álbum da Ciencia, unha completa base de datos con biografías de científicos e científicas galegos, así como a publicación de varias bandas deseñadas como O sabor das mazás, De quen é o solo ou De quen é a auga, editadas polo Consello da Cultura Galega. Esta sección está coordinada polo profesor Francisco Díaz-Fierros.

26 de nov. de 2015

Contra a violencia de xénero

Redacción.-

Moitos homes e mulleres da Terra Chá, unidos pola indignación de ver como a violencia machista suma novos asasinatos en moi poucos días, entenden necesario contribuír a visualizar o rexeitamento da sociedade chairega a esta traxedia mil veces repetida.

É hora de tomar de novo as rúas e prazas para amosar con contundencia que unha sociedade que se reclama avanzada e democrática, non pode aceptar nin unha muller máis asasinada. A situación é grave e debería ser catalogada como de alarma social ; desde que se contabilizan estas mortes, o machismo cometeu máis de 1300 asasinatos , máis que o chamado terrorismo político. No que levamos de ano máis de 50 mulleres, 6 en Galicia.

O 25 de novembro, Día da Non Violencia contra as Mulleres, tamén nas vilas e en toda a Chaira, e non só nas cidades, cómpre saír á rúa para berrar alto e claro que imos rematar con esta lacra social e esixir das distintas Administracións medidas encamiñadas ao illamento e desaparición dunha concepción patriarcal da sociedade.

É hora de que o conxunto da sociedade se pregunte que podemos e debemos facer para transformar este panorama porque este é un fracaso de toda a sociedade.

Por estes motivos, e en réxime de autoconvocatoria, fíxose unha concentración o día 25 de novembro a partir das 20.15 h na Praza da Constitución en Vilalba.

23 de nov. de 2015

Homenaxe a D. Uxío García Amor

Redacción.-

O Instituto de Estudos Chairegos organiza para o vindeiro venres, día 27 de novembro de 2015, ás 20:30 horas, na Casa da Cultura de Vilalba, un acto de homenaxe a D. Uxío García Amor, sacerdote, músico e profesor, que se artellará tendo en conta o seguinte programa:

• PRESENTACIÓN DO SEU POEMARIO “VERSOS EN MI VIDA”, libro que, según palabras do propio autor, recolle “pequenas sementes que condensan as vivenvias relixiosas e festivas polas que pasei, e que tiven a oportunidade de cultivar co meu pobre carisma poético”.

• ACTO DE ENTREGA DA PLACA E DIPLOMA DE SOCIO DE HONRA DO INSTITUTO DE ESTUDOS CHAIREGOS, tralo acordo to-mado por unanimidade na Asemblea Xeral Ordinaria que o Iescha levou a cabo o pasado mes de marzo.

No acto intervirán o propio homenaxeado, Uxío García Amor, Félix Villares Mouteira e Manuel Castro Santamariña.

UXÍO GARCÍA AMOR
Sacerdote da diócese de Mondoñedo-Ferrol. O 19 de marzo de 1953 foi ordenado. Estudou Humanidades no Seminario de Mondoñedo. É licenciado en Filosofía e Teoloxía na Universidade Gregoriana de Roma e en Ciencias Bíblicas no Instituto Bíblico de Roma. Desempeñou os seguintes cargos: Superior e profesor no Seminario de Mondoñedo (1956-66). Mestre de Capela na Catedral de Mondoñedo (1956-71). Secretario xeral do Bispado (1966-80). Delegado diocesano de Cáritas (1964-70). Administrador diocesano do Bispado, sede vacante (1985-87). Vigairo xeral do Bispado (1987-93). Párroco das Pontes (1993). Director do Orfeón de Mondoñedo (1968-82). Profesor no Seminario de Mondoñedo (1956-80). Profesor na Escola Diocesana de Teoloxía e no Instituto Universitario de Ciencias Relixiosas. Traballou na acción pastoral como encargado de diversas parroquias rurais e como responsable das Delegacións do clero, Cáritas, Apostolado da Oración, Patrimonio Artístico... Dende hai varios anos exerce esta labor en Vilalba, onde tamén dirixe á Coral Polifónica Vilalbesa.
En xuño de 2011 foi nomeado polo Papa Prelado de Honor da Súa Santidade.
Foille outorgado o título de Chairego de Honra no ano 2012 nun acto organizado en Vilalba pola Irmandade Manuel María e a AC Xermolos.
Publicou numerosos artigos sobre temas bíblicos, estudos biográficos e algúns poemas.

21 de nov. de 2015

Vilaregos do ano

Redacción.-

Os Vilares, lareira de soños' destaca ás 19 persoas ou colectivos destacados do ano (ao igual que o pasado ano) pola súa relación coa parroquia:

Despois de ter destacado á Romaría Labrega da Chaira como "Trapeiro de Honra 2015" no 25 cabodano da súa andadura e polo tanto para ela o maior recoñecemento deste ano, agora nomeamos outros persoeiros, colectivos, lugares ou iniciativas destacadas da parroquia neste 2015 que está para rematar.

Entre elas atópase Luz Campello, de Labrada pero con orixes vilaregas, autora do poemario "inventario do prohibido" editado este ano por Espiral Maior.

A listaxe de persoeiros destacados este ano increméntase con Manuel de Lea, veciño nativo dos Vilares  hai 93 anos, residente en Momán, polas súas valiosas aportacións ao libro e proxecto dos Vilares.

Raúl Río como mellor no apartado audiovisual, polos seus numerosos videos da actividade da parroquia.

No caso de mellor artigo xornalístico, Xulio Xiz pola súa crónica do XXV cabodano do pasamento de Díaz Castro no Galicia Dixital e no Xornal de Lugo.

A distinción como mellor valedor dos Vilares a nivel social, a Man Castro xornalista ferrolán de orixe vilarega que leva a parroquia como bandeira alí onde se atopa.

  O mellor discurso recae, en Armando Requeixo pola seu "manifesto da Nova Poesía Guitirica" publicado en Criticalia e lido na igrexa dos Vilares.

Noutro eido, destacamos novamente Joserra Quintela como mellor deportista polos destacados triatlóns e probas de resistencia realizadas, especialmente a de longa distancia das Pontes, na que acadou un destacado 19 posto entre especialistas de todo o estado.

Moza vilarega do ano, Judiña de Lea, poeta, estudiosa da nosa historia, comprometida coa parroquia e todo o que representa.

Como mellor empresa a cooperativa CODEGUI dos Vilares con instalacións no Merendeiro e Guitiriz e por ser un verdadeiro hipermercado para a parroquia.

En iniciativas emprendedoras, o I Premio de Poesía Díaz Castro, convocado polo Concello de Guitiriz.

Lugar do ano, a Pena de Roldán, lugar mitolóxico vilarego recollido nos mitos da Galicia Encantada de Reigosa.

Monumento ou elemento patrimonial destacado, este ano resaltamos os cobertizos da feira do Sete, nas Reixas como reclamo para a súa restauración dado o seu deterioro e abandono.

No eido cultural cremos que a mellor organización dun evento foi desenvolta por Pastora Veres na xuntanza da Memoria Viva na que participaron 40 maiores vilaregos intercambiando historias e memoria da parroquia na escola da Conchada.

O recoñecemento a mellor iniciativa cultural recae na ceación do grupo poético NPG Nova Poesía Guitirica, creada nos Vilares e composto maioritariamente por poetas dos Vilareg@s.

No apartado de personaxe destacadoa da historia vilarega, este ano recoñecemos a Nicolás Castro, coñecido como Nicolás dos Manchás, persoa de moita influencia na parroquia entre finais do s.XIX e comenzos do s.XX.

No apartado do coñecemento, José Luís Teijido Comba, Luís de Fabete, grande coñecedor do territorio dos Vilares, necrsario para calquer consulta da parroquia que sempre atende coa súa tradicional bonomía.

Como mellor asociación ou entidade, a Comunidade de Montes en Man Común dos Vilares pola súa actividade e iniciativas e a importancia na directiva galega de comunidades de montes.

E tamén o noso recoñecemento aos finados este ano da parroquia entre eles a colaboradores do noso proxecto como Pilar Losada, Antón María Villar Cancelo ou Isaura da Cotena...

Bendita radio

Iván García Calaza.- Hai unha semana París deixou de ser a capital de Francia para ser a “capital do mundo”. Os acontecementos, xa coñecidos por todos, levan unha semana abrindo os telediarios e protagonizando as portadas dos xornais en España. Non obstante, na noite do venres 13 de novembro a maioría das televisións españolas pasaron por alto a nova e seguiron ca súa programación habitual.

Menos mal que estaba a radio para contalo. Unha vez máis. Para organizar, analizar e informar nunha noite de desconcerto. Onde as informacións viñan polo vento e marchaban polo aire. Si, a radio. Aquel medio que daban por morto ca chegada da televisión. Mais non. A radio soubo reinventarse a si mesma e non perdeu azos. Ao contrario. Non hai ningún medio que o faga coma ela. Mentres vas no coche camiño da casa ou cando estás preparando o xantar. Un medio insubstituíble. Ademais, modernizouse. Aproveitou as posibilidades que da a rede para potenciar os seus contidos e facilitar a escoita aos seus oíntes.

O outro día, tomando un zume de laranxa na casa de miña veciña Marisa falamos da radio. Contoume a primeira vez que vira este aparello na súa parroquia natal, Carballido (Vilalba). Trouxérao o Darío do Pombeiro nunha das súas vacacións, xa que el vivía en Madrid. Recorda como todo o barrio se xuntou para ver o novo instrumento. A Marisa lembra como os cativos fochicaban no trebello para descubrir de onde viña aquela voz. Foi o primeiro capítulo da historia da radio pola zona. Un medio que chegou para quedarse. E que contribuíu o progreso da nosa sociedade. Unha historia que escribe todos os días sen perder a súa esencia.


Nos últimos tempos, a radio tamén se usou para tentar asustar o xabarín nas leiras de millo. Digo tentou porque, ao parecer, o xabarín converteuse nun oínte máis. No canto de afastarse, aínda se achegou máis a ela. Debeu quedar impresionado pola maxia da radio. Espero que non lle pase coma min e se quede durmindo escoitándoa.

Natureza en familia

Redacción.-

O vindeiro sábado 21 de novembro entre as 11:00 e as 14:00 h, dende a Casa das Insuas, desenvolveremos unha nova xeira de Natureza en familia, esta vez centrada nos morcegos das Insuas. Principalmente revisaranse as caixas refuxo instaladas nas insuas do Miño, anelaranse os individuos atopados e faranse tarefas de mantemento das caixas.

A actividade está dirixida por Roberto Hermida, Doutor en Bioloxía, presidente da AGCT e membro do equipo técnico de Drosera onde desenvolve a sua actividade profesional centrada no estudo e conservación dos morcegos.

Podedes anotarvos en casadasinsuas@gmail.com ou no tfn. 680127190.

20 de nov. de 2015

Xurxo Souto e os “Contos do Mar de Irlanda”

Redacción.- Maná xoves, ás 20 horas, terá lugar en Outeiro de Rei a proxección do documental “Dos gaiteiros do mar” e a presentación musical de “Contos do Mar de Irlanda”, a cargo de Xurxo Souto (A Coruña, 1966), artista polifacético: cantante, acordeonista, escritor, actor, director e locutor.

Un día Xurxo sentiu unha terrible falta de ignorancia. A pesar de vivir nunha cidade-barco, A Coruña, nunca ninguén lle tiña falado do mar. Decidiu facer algo elemental: preguntar. E axiña apareceu o océano por todos os currunchos. Desta descuberta xurdiu  “Contos do Mar de Irlanda”. E deste libro, un documental “Dos gaiteiros do mar”, realizado na compaña de Martín Rodas e Daniel Lavesedo.

“Océano para terrícolas” é unha sesión de iniciación atlántica. Inclúe, alén da proxección, un espectáculo radicalmente interactivo, porque os asistentes coñecen e –inmediatamente- interpretan cancións que naceron no Gran Sol e Terranova. Corpus sonoro da Galicia do mar que comeza a arribar a porto.

Até o momento Souto ten realizado unhas setenta representacións por todo o país. Tamén en xeografías máis distantes como Lisboa, Bruxelas ou Barcelona.  Agora –con humildade e vehemencia- recala na casa do autor de “Mar Maior, o poeta Manuel María.

Da Coruña á Terra Chá, MEDRE O MAR!

18 de nov. de 2015

David Otero, Chairego de Honra

Redacción.-

O sabado pasado 7 de novembro, a Irmandade Manuel María e a Asociación Xermolos nomearon a David Otero, escritor e colaboradorde A Voz de Vilalba, “Chairego de Honra”, un recoñecemento polo seu labor de espallador das esencias da Terra Chá por todas as comarcas do país. Os actos comenzaron, ás 12, na Casa da Cultura de Vilalba, cunha Táboa Redonda na que interviron Helena Villar, Xoán C. Garrido, Heitor Picallo, Mini e Mero, Xabier P. Docampo, Alfonso Blanco e Xulio Xiz...

Imaxe: Heitor Picallo

9 de nov. de 2015

Presentación de Cerna de Carballo

Redacción.-
A Asociación Cultural Xermolos, a Irmandade Manuel María e o Instituto de Estudos Chairegos presentaron ontevvenres, día 6 de novembro,
ás 20:30 horas, na Casa da Cultura de Vilalba, o libro:
CERNA DE CARBALLO, Xosé Manuel Carballo Ferreiro visto por 200 amigas e amigos.
No acto, que foi presentado polo presidente do Iescha, Manuel Castro
Santamariña, interviron tamén o propio Xosé Manuel Carballo, Xulio
Xiz, Alfonso Blanco, María Xosé Lamas, Xosé Antonio Pombo e Antonio
Domínguez.
Neste libro CERNA DE CARBALLO, publicado en homenaxe ao crego, ilusionista, profesor e escritor Xosé Manuel Carballo Ferreiro, participan
duascentas persoas a través de 162 colaboracións, proporcionando unha ben variada visión da súa vida e obra.
Escritores, xornalistas, profesores, debuxantes, magos, antigos compañeiros, cregos, fregueses, veciños e sobre todo amigas e amigos expresan a súa admiración e o seu agarimo pola persoa e pola súa dedicación aos demais a traveso das súas múltiples facetas vocacionais, artísticas e persoais.
Esta publicación foi coordinada por Xulio Xiz, e editada pola Asociación cultural XERMOLOS e a IRMANDADE MANUEL MARÍA DA TERRA CHÁ

7 de nov. de 2015

Bases do Premio Modesto Figueiredo

1.FINALIDADE DO PREMIO

A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro, coa colaboración do Concello de TEO ( A CORUÑA) organiza o Certame Nacional Galego de Narracións Breves baixo o nome de "Premio Modesto R. Figueiredo”. Este certame organízase coa finalidade de promover a literatura narrativa en lingua galega e homenaxear ao seu artellador, o pontevedrés Modesto R. Figueiredo.

2.REQUISITOS PARA PARTICIPAR

Poderán participar todos os autores e todas as autoras de calquera nacionalidade, con unha ou máis obras, sempre que estean escritas en lingua galega, sexan inéditas e non se presentasen antes a ningún outro certame literario.

3.TRABALLOS QUE SE PODEN PRESENTAR

Os traballos deben ter un mínimo de cinco e un máximo de trinta páxinas
mecanografadas a dobre espazo e por unha soa cara en follas de tamaño DIN-A4. Non obstante, o Xurado poderá reconsiderar esta base se entendese que a temática ou desenvolvemento lóxico do argumento o precisasen.

4.TEMPO E MODO DE PRESENTACIÓN

As persoas que participen deberán enviar os seus traballos por quintuplicado
sen remite, ou outra forma de identificación, antes do 16 DE NOVEMBRO de 2015 a algún destes enderezos:

FUNDACIÓN DO PADROADO DO PEDRÓN DE OURO
Apdo. de Correos,627. Santiago de Compostela

CONCELLO DE TEO. CONCELLARÍA DE CULTURA.
Travesía da Ramallosa, nº 38, cp 15883
Lucía, Teo


Para a identificación das persoas premiadas ou para aquelas autoras de obras que o Xurado considere apropiadas para publicar, todos os traballos deberán engadir un sobre pechado, cos seus datos (nome, apelidos, enderezo, teléfono ou correo electrónico) e o currículo vitae se o considera oportuno.No exterior do sobre só aparecerá o título ou lema da obra.

(***) Con respecto aos traballos que o Xurado considere merecentes de
publicación poderán abrirse as plicas correspondentes para poñerse en contacto cos autores e autoras para que dean o consentimento para publicalos.


5.PREMIOS

A obra gañadora será premiada con 1000€ ( suxeito ás obrigadas retencións fiscais). Porén, se o Xurado considera de calidade outras obras, dúas delas máis poderán obter segundos premios que serán de 400 € cada un ( e asemade tamén suxeitos ás obrigadas retencións fiscais) . Ademais, o Xurado poderá recomendar a publicación daqueles traballos que así o considere (aínda, que non contarán con premio económico).

(***) En todo caso, a publicación destas obras soamente será posíbel co consentimento dos seus autores ou autoras.

6.XURADO E DECISIÓN

O Xurado estará composto por especialistas en crítica literaria
designados pola Fundación do Pedrón de Ouro co asesoramento e colaboración das Asociacións de Escritores ( AELG e PEN CLUBE DE ESCRITORES DE GALICIA )e do Concello de TEO ( A CORUÑA).Así, a Fundación do Pedrón de Ouro reservarase os postos de presidente/a, e secretario/a (este último con voz, pero sen voto). 

(***) Se a calidade literaria das obras non fose estimábel, segundo o criterio do Xurado, o premio poderá declararse deserto.

O Xurado reunirase na segunda quincena do mes de decembro e dará a coñecer a obra ou obras premiadas coa apertura de plicas diante dos medios de comunicación. Finalmente, ao remate da decisión do Xurado o/a secretario/a redactará a acta que asinarán todos os membros deste.

7.ENTREGA DE PREMIOS

Os premios que obteñan as obras seleccionadas entregaranse nun acto
organizado polo Concello de Teo ( A Coruña) en día e data que se dará a coñecer oportunamente. Os/as autores/as premiados/as terán que recoller persoalmente os seus galardóns.

8.OBXECCIÓNS E NORMAS DE INTERESE

A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro reservarase o dereito exclusivo de publicar as obras premiadas na súa primeira edición. O/a autor/a ou autores/as, ao aceptaren estas bases, renuncian voluntariamente aos seus dereitos en favor da Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro.
A partir da seguinte edición, as obras son da total propiedade das súas autoras e autores, os/as cales terán a obriga de facer constar que a obra foi premiada no Premio Modesto R.Figueiredo da Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro. As obras non premiadas seranlles devoltas aos seus autores e ás súas autoras se as requiren antes de rematar o mes seguinte á decisión do Xurado. Se ninguén as require, serán destruídas.


A Fundación do Padroado do Pedrón de Ouro é a única entidade con
capacidade para decidir en última instancia calquera dúbida que puidese suscitar a interpretación das bases deste certame.

O feito de concursar xa obriga ás autoras e aos autores a aceptar as presentes bases deste.


7 de out. de 2015